Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, halen cezaevinde olan iş insanı Osman Kavala ile HDP’nin eski eş genel başkanı Selahattin Demirtaş’ın serbest bırakılması gerektiğini söyledi.
Euronews Türkçe’nin haberine göre Merkezi Fransa’nın Strazburg kentinde bulunan Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi’ne hitap eden Baerbock, şunları dedi: “Tüm üye devletler Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine saygı göstermeli. Buna dayalı olarak da Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarını uygulamalıdır. Türk makamlarının, AİHM’in tutukluluğun siyasi amaçlı olduğunu düşündüğü Osman Kavala’nın serbest bırakılması yönündeki taleplerini yıllardır görmezden gelmesi beni derinden endişelendiriyor. Ve evet, nihayet bir ziyaretin gerçekleşmiş olması iyi ama bu alkışlanacak bir şey değil zira Osman Kavala cezaevinde olmamalıydı.”
Konuşmasının devamında Demirtaş ve diğer tutukluların da serbest bırakılması çağrısını yineleyen bakan, sözlerini şöyle sürdürdü: “Türk yetkililere Osman Kavala’yı serbest bırakmaları ve ayrıca Selahattin Demirtaş ve mahkemenin hukuksuz bir şekilde tutuklu olduğuna karar verdiği diğer kişileri de serbest bırakmaları çağrımızı yineliyorum.”
Türkiye, Avrupa Konseyi’nin 46 üyesinden biri ve teşkilatın kurucu üyeleri arasında yer alıyor.
Kavala süreci
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Gezi eylemlerinden itibaren ‘Türkiye’nin Soros’u’ diye hedef gösterdiği Kavala, 17 Ekim 2017’de Gaziantep’te gözaltına alınıp İstanbul’a götürüldü.
Kavala, 1 Kasım’da tutuklanarak Silivri Cezaevi’ne gönderildi. Tutuklamaya iki gerekçe gösterildi: Gezi eylemleri bağlamında ‘hükümeti ortadan kaldırmaya teşebbüs’ ve 15 Temmuz darbe girişimi bağlamında ‘anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs.’
İddianame sürecinde dosyanın ikiye ayrılmasının ardından Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) 10 Aralık 2019’da Kavala’nın derhal salıverilmesi yönünde karar vermişti.
‘Hükümeti ortadan kaldırmaya teşebbüs’ suçlamasıyla yürütülen davanın 18 Şubat 2020’deki altıncı duruşmasına da tutuklu olarak çıktı. Duruşmada sekiz sanıkla birlikte Kavala da beraat etti ve tahliyesine karar verildi.
Ancak hemen ardından İstanbul başsavcılığı Kavala hakkında darbe girişimi bağlamındaki soruşturmada gözaltı kararı bulunduğunu duyurdu. Tahliyesi beklenen işadamı gözaltına alındı. 19 Şubat 2020’de darbe girişimi bağlamında ‘anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs’ suçlamasıyla yürütülen dava kapsamında yeniden tutuklandı.
Kavala 9 Mart’ta 2020’de ise aynı soruşturma kapsamında bu kez ‘siyasal veya askeri casusluk’ suçlamasıyla tutuklandı.
Gezi davasında üç kez yargılama yapıldı. Üçüncü yargılamanın sonunda mahkeme, 25 Nisan’da, Kavala’ya müebbet hapis, tutuksuz sanıklar Mücella Yapıcı, Çiğdem Mater, Hakan Altınay, Mine Özerden, Can Atalay, Tayfun Kahraman ve Yiğit Ali Ekmekçi’ye 18’er yıl hapis cezası verdi.
Bir üye hakim karşı oy kullandı; kararlar oy çokluğuyla alındı. Hakimlerden Murat Bircan’ın 2018’deki genel seçimde AKP’den milletvekili aday adayı olduğu ortaya çıkmıştı.
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi Türkiye’nin Kavala’yı Strazburg mahkemesinin hak ihlali kararına rağmen tahliye etmemesi üzerine yaptırım prosedürü başlatmıştı. Komite yaptırım prosedürünün ikiinci aşaması olarak 2 Şubat’ta konuyu AİHM Büyük Dairesi’nin değerlendirmesine sunma kararı almıştı. Mahkeme, dosyayı resmi olarak 21 Şubat’ta aldığını duyurmuştu.
Erdoğan, bu kararın ardından “Artık AİHM’lik bir iş kalmadı” ifadelerini kullanmıştı.
AİHM, 18 Ekim 2017’den beri tutuklu bulunan Kavala hakkında, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin 2 Şubat 2022 tarihinde başlattığı ihlal prosedürü kapsamındaki kararını 11 Temmuz’da açıklamıştı.
Mahkeme kararda, Türkiye’nin Sözleşme’nin 46’ncı maddesinin 1’nci fırkasını ihlal ettiğine ve hükümetin Kavala’ya 7 bin 500 Euro ödemesine karar vermişti.
Kavala, bugün itibariyle 1912 gündür hapiste.
Demirtaş süreci
Demirtaş, 4 Kasım 2016’dan bu yana cezaevinde tutuluyor. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Aralık 2020’de Demirtaş’ın tutuklanması ve mahkeme öncesi göz altında tutulması sürecinde haklarının birçok kez ihlal edildiğine karar vermişti.
AİHM Büyük Dairesi de 22 Aralık 2020’de aldığı kararda, Ankara tarafından temyize götürülen Selahattin Demirtaş kararını onamıştı.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan AİHM’in Demirtaş hakkındaki kararına ilişkin “AİHM’nin verdiği kararlar bizi bağlamaz” diye konuşmuştu.
Başvuruyu ‘acil süreç’ işleterek öncelikle değerlendiren AİHM, Türkiye’nin, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin özgürlük ve güvenlik hakkıyla ilgili 5. maddesinin 3. fıkrasını, özgür seçimlerle ilgili 1. protokolün 3. maddesini ve hakların kısıtlanmasının sınırlarıyla ilgili 18 maddeyi ihlal ettiğine hükmetmişti.
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, daha önce hem Demirtaş hem iş insanı Osman Kavala hakkındaki kararın derhal uygulanmasını istemişti. Çağrı, Türkiye’den karşılık bulmamıştı.