Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) Osman Kavala kararını yerine getirmediği için yaptırımlarla karşı karşıya. Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, ‘ihlal prosedürü’nü başlatmak için bu hafta toplanıyor.
Mahkeme en son kararında “Kavala derhal tahliye edilmeli” demişti. Komite, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 46’ıncı maddesine atıf yaparak Kavala’nın bir sonraki toplantı tarihi 30 Kasım’a kadar serbest bırakılmaması durumunda Türkiye hakkında ‘ihlal prosedürü’ başlatacağını duyurmuştu. Ankara, AİHM’in Kavala hakkında ‘ihlal’ kararı verdiği tutukluluğunun 18 Şubat 2020’de sonlandığını belirterek, “Kavala şu anda TCK’nın 309’uncu maddesinden yargılanıyor” diye savunma yapmıştı.
İhlal süreci ne demek?
Ülkeler AİHS’e taraf olarak AİHM’in kararlarına uymaya söz vermiş oluyor.
Avrupa Konseyi, AİHM’in aldığı kararlara uyulması için taraf ülkelerle yoğun bir müzakere süreci gerçekleştiriyor. Bu müzakereler sonuç vermeyince ve karara uyulmayınca da AİHS’in 46’ıncı maddesini devreye sokuyor ve ilgili ülke için ihlal prosedürünü başlatıyor.
İhlal prosedürünün başlatmak için 47 taraf devletten en az üçte ikisinin ‘Evet‘ demesi gerekiyor. Çoğunluk elde edilirse söz konusu ülke için resmi bildirimde bulunuluyor. Ülkeden görüş belirtmesi talep ediliyor ve bunun için en az altı hafta süre veriliyor.
Bu sürenin bitmesiyle beraber süreç başlıyor. Sürecin ne kadar süreceği konusunda kesin bir bilgi yok ancak bu sürenin en an az altı ay olacağı tahmin ediliyor.
Türkiye için olası hangi yaptırımlar masada?
Osman Kavala’nın 26 Kasım’daki duruşmasında mahkemenin tahliye kararı vermemesi, uluslararası çapta faaliyet gösteren insan hakları örgütleri tarafından tepkiyle karşılanmıştı
Aralarında Uluslararası Af Örgütü’nün de olduğu birçok kuruluş, Avrupa Konseyi’ne çağrı yaparak “Türkiye’ye karşı yaptırım sürecini başlatın” demişti.
Türkiye’ye uygulanabilecek yaptırımlar şöyle.
- Avrupa Konseyi’ndeki üst düzey makamlara Türk personel ataması yapılmaması,
- Bazı Avrupa Konseyi kuruluşlarında oy hakkının elinden alınması,
- Türkiye’de üst düzey Avrupa Konseyi toplantıları düzenlenmemesi.