Bitcoin’i resmi para birimi olarak kabul ederek dünyada bir ilke imza atan El Salvador’un başı, kripto piyasasındaki çöküşle dertte. Kripto varlıklara yatırımlar, hükümetin varlıklarının üçte birinden fazlasını ‘eritti’.
El Salvador, Bitcoin’in yasal bir para birimi olarak tanınmasına ilişkin yasa teklifinin geçen haziranda kongreden geçmesinin ardından tarihe geçmişti. Ülke, Eylül 2021’de Bitcoin’i resmen tedavüle sokan ilk ülke olmuştu.
Ülkede işletmelerin kripto para birimi Bitcoin’i kabul etmesinin önü açılırken, şirketler ve vatandaşlar vergi ödemelerini dahi kripto parayla yapabilecek hale gelmişti. O dönemde Devlet Başkanı Nayib Bukele, toplamda piyasa değeri 21 milyon dolar olan 400 Bitcoin’lerinin olduğunu belirterek, hükümetin daha fazla kripto para almayı hedeflediğini vurgulamıştı.
Bununla birlikte, günümüzde dijital varlıklara yatırım yapanlar çeşitli risklerle karşı karşıya. ABD Merkez Bankası (Fed) ve diğer ülkelerin merkez bankalarının enflasyonla mücadele için faiz oranlarını yükseltmesi bu durumda etkili oldu. Piyasa değerine göre kripto piyasasının en büyük dijital varlığı olan Bitcoin, birkaç hafta üst üste düştü ve değeri, geçen yılın sonundan bu yana yarı yarıya azaldı.
El Salvador’un Bitcoin’den ‘ağzı yandı’
Reuters’ın analizine göre El Salvador da piyasadaki çöküşten payını aldı. Resmi para birimi olarak tanınmasının ardından Bitcoin’in değeri yüzde 45 azaldı. Ülke, COVID-19 salgınıyla mücadele kapsamında yüksek borçların altına girdi ve 1,3 milyar dolara ihtiyacı olduğunu söyledi. Bu yılın başında açıkladığı 1 milyar dolarlık Bitcoin tahvili planını, piyasadaki olumsuzluklar nedeniyle askıya almak zorunda kaldı. Artan küresel borçlanma maliyetleri, yüksek borçlanma ve döviz şokları, ekonomisini olumsuz etkiledi. Son dönemlerde kripto piyasasında yaşanan dalgalanmalar da işin tuzu biberi oldu.
Bunların sonucunda El Salvador, Uluslararası Para Fonu’yla (IMF) masaya oturmak zorunda kaldı. IMF, ‘ekonomik yönetişim riski yaratması’ ve ‘kara para aklamayı kolaylaştırabileceği’ gerekçesiyle ülkeye, Bitcoin’i tedavülden kaldırmasını önerdi.
‘Böyle devam etmez’
Uzmanlar, El Salvador’un politikalarının sürdürülebilir olmadığı görüşünde. Orta Amerika Mali Araştırmalar Enstitüsü (ICEFI) kıdemli ekonomisti Ricardo Castaneda, El Salvador’un Bitcoin temelli politikalarını “Hükümetin finansal sorunlarına Bitcoin neden olmuyor ama bu sorunları derinleştiriyor. Bitcoin çözüm olmaktan çıktı ve sorunun bir parçası haline geldi” diyerek eleştirdi.
Amherst Pierpont Securities Latin Amerika’nın sabit gelir stratejisi başkanı Siobhan Morden’a göre eğer yenilikçi bir Bitcoin finansmanı yolda değilse, El Salvador yönetimi ulusal harcamalara öncelik vermek ve finansman seçeneklerini belirlemek zorunda kalacak.
Londra’daki BlueBay Asset Management’ın gelişen piyasalar başkanı ve kıdemli portföy yöneticisi Polina Kurdyavko’ya göreyse hükümet bu politikalarda ısrarcı davranırsa ülke yeni bir borç yükünün altına sürüklenebilir. Kurdyavko “El Salvador’un borcu doğru bir IMF programıyla kontrol altına alınabilir ama artık harekete geçmeleri gerekiyor.”
Uzmanlar El Salvador’un hızlı bir çözüm planı geliştirmesi gerektiğini vurgularken, ülkenin maliye bakanı Alejandro Zelaya, bu yorumlara yanıt vermekten kaçındı.