Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğine ilişkin, “Bu şekilde gittiği takdirde bizim tutumumuz, tavrımız çok açık, net belli” dedi.
İsveç’te Danimarkalı-İsveçli aşırı sağcı Rasmus Paludan’ın Stockholm’deki Türkiye Büyükelçiliği önünde Kuran yakma eylemine izin verilmesi Türkiye’de tepkilere yol açmıştı. Paludan 21 Ocak öğle saatlerinde büyükelçilik önünde Kuran’ı yakmıştı.
Bunun üzerine İsveç’in Ankara Büyükelçisi Staffan Herrström, Dışişleri Bakanlığı’na çağrılmıştı. Savunma Bakanı Hulusi Akar, İsveç savunma Bakanı Pål Jonson’ın Türkiye ziyaretini iptal etmişti.
Öncesinde de İsveç’te Erdoğan maketiyle yapılan eyleme soruşturma açılmaması ve Today’s Zaman’ın eski genel yayın yönetmeni Bülent Keneş gibi isimlerin Türkiye iade edilmemesi ilişkilerin gerilmesine neden olmuştu.
AKP’nin ittifak ortağı MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli de Türkiye’nin ‘bu şartlar altında‘ İsveç’in NATO üyeliğini kabul edemeyeceklerini söylemişti.
AA’nın aktardığına göre Akar, ordu komutanlarıyla düzenlediği toplantıda şunları dedi: “Onlar nasıl ki kendi ülkelerini savunmak için NATO ile iş birliği yapmak istiyorsa biz de terörle mücadele konusunda bizimle iş birliği yapılmasını, bize destek verilmesini istiyoruz. Onlar kendi ülkelerinin savunması ve güvenliği için bizden destek istiyorlar fakat bizim terörle mücadele konusundaki taleplerimizi reddediyorlar. Orada Türkiye’ye, cumhurbaşkanımıza, bayrağımıza, Kur’an-ı Kerim’e, kutsal değerlerimize karşı her türlü alçaklığı, rezilliği, iğrenç girişimi görmezlikten gelmek, bunlara sessiz, tedbirsiz kalmak kabul edilebilir bir şey değil.
Bu şekilde gittiği takdirde bizim tutumumuz, tavrımız çok açık, net belli. Biz bir an önce İsveç ve Finlandiya’nın devletin gücünü, kuvvetini göstererek taahhütlerini yerine getirmelerini ve iğrenç, alçak girişimleri de sonlandırmalarını bekliyoruz. Bunlar yapıldığı takdirde bizim hiçbir sorunumuz yok.”
Ne olmuştu?
Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından İsveç ve Finlandiya NATO’ya katılmak için resmi başvuruda bulunmuş ama Türkiye iki ülkenin adaylıkları konusunda endişeleri olduğunu dile getirmişti. Haziranda Madrid’deki NATO zirvesinde Türkiye iki ülkenin NATO üyeliğine itirazından vazgeçmiş, İsveç ve Finlandiya da buna karşılık Türkiye’nin endişelerini gidermek üzere özellikle Türkiye’nin ‘terör şüphelisi’ olarak tanımladığı kişilerin iadesi ve terörle mücadele için adımlar atacaklarını belirtmişti.
Bu gelişmeden sonra, üye ülkeler, kendi ulusal meclislerinde iki ülkenin NATO üyeliğini onaylama başlamıştı. İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya girebilmesi için üye olan tüm ülkelerin meclislerinde bunu onaylaması gerekiyor.
İki ülkenin üyeliğini onaylamayan sadece Macaristan ve Türkiye kaldı. Macaristan Başbakanı Orban’ın özel kalemi, ülkesinin İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğini Türkiye’den önce onaylayacağını dile getirdi. İki ülkenin üyeliğinin onaylanması için gereken yasa Macaristan parlementosuna sunuldu ama henüz oylanmadı.
Bu kapsamda ‘terörle mücadele yasası’nı da değiştiren İsveç ekim başında, NATO üyelik sürecine yönelik endişeleri gidermek için ‘somut adımlar attığını’ özetleyen bir ‘motivasyon’ mektubunu Türkiye’ye göndermişti.
Kasım 2022’de İsveç Başbakanı Ulf Kristersson’la Ankara’da görüşen Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, İsveç’in NATO üyeliğiyle ilgili soruya Haziran 2023’te düzenlenmesi beklenen seçimleri hatırlatarak yanıt vermişti: “Önümüzde seçim var halkımızın karşısına çok rahat çıkabilmemiz lazım.”