Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, farklı günlerde birçok kez yatırım için vatandaşa borsayı önermiş ve borsanın reklamını yapmıştı. Bankacılık hisselerinin desteğiyle bir buçuk aylık şüpheli yükselişten sonra son bir haftada banka endeksi yüzde 30’un üzerinde değer kaybetti. Nebati bu süreçte sessiz kaldı.
Nebati 23 Ağustos’ta “Döviz kuru ve diğer emtialarda dengeli bir seyir var. Getirisi enflasyonun altında. Vatandaşlara şu an en çok getiriyi getiren Borsa İstanbul. Vatandaşlarımızın nereye kanalize olacağı çok açık” diyerek vatandaşlara borsa yatırımı önermişti.
Nebati 3 Eylül’de borsanın kırdığı rekorlardan ve yatırımcının duyduğu güvenden bahsederek borsanın reklamını da yapmıştı.
Nebati son olarak 11 Eylül’de “Sermaye piyasalarımız her geçen gün güven tazeliyor, geleceğe güvenle bakıyor. Borsamız haftayı dolar bazında 17 yılın en güçlü rallisi ile geride bıraktı, 3.521,38 puan ile haftayı sonlandırdı. BIST 100 endeksi 2 aydır rekor üstüne rekor tazeliyor. Öyle ki, bu yükseliş, Temmuz 2005’ten bu yana en güçlü ralliye işaret ediyor” diyerek borsanın yine reklamını yapmıştı.
Nebati, düşüşten beri sessiz
Borsada yükselişe esas olan banka endeksi, Nebati’nin son açıklamasından bir gün sonra yani 12 Eylül’de zirve yapmıştı. Borsa, sonrasında düşüşe geçti ve 12-20 Eylül arasında da yüzde 32,78 değer kaybetti. Değer kayıplarını önlemek için alınan bir önlem olan ‘yukarı adım kuralı’ da altı gündür uygulanırken ara ara devre kesiciler kullanıldı.
Nebati, krizin başlangıcından beri borsayla ilgili sessizliğini koruyor.
Ağustostan beri büyük yükseliş
BIST Banka ve BIST 100, ağustosun başından beri büyük oranlarda arttı.
Bu yaz aylarında hızlanan borsa, küresel piyasaların resesyon ve enflasyon ikilemiyle negatif bir seyir izlediği ağustosta rekor üzerine rekor kırarak, yüzde 20 değer kazancıyla son 13 yılın en iyi aylık performansını sergilemişti.
Borsaya son bir buçuk ayda yabancı yatırımcının girişi, özellikle de bankacılık endeksinin hükümetin önlemlerinin karlılığı düşüreceği endişelerine rağmen hızlı bir ralliye girmesini sağlamış, pandemi döneminde net karını beş kata kadar artıran bankaların hisseleri yükselişe öncülük etmişti.
Nebati, Borsa İstanbul’da işlem gören şirketlere 1-18 Ağustos arasında 13,6 milyar lira (750 milyon dolar) yabancı yatırım girdiğini belirtmişti. Bu şartlarda ‘coşan’ Nebati vatandaşa borsayı önermişti.
Ekonomistler şüpheli
Borsadaki değişimi Diken’e önceden değerlendiren ekonomistler bu durumu şüpheli ve sağlıksız bulmuştu.
Ekonomist Güldem Atabay, 1995’ten beri ekonomist olduğunu ve Türkiye’yle dünyayı takip ettiğini belirten Atabay, hiçbir yerde ekonomi bakanının “Borsaya girin” gibi bir tavsiye verdiğini duymadığını belirtmişti: “Bizde çok büyük fonlar yok. Böyle bir riski önerebilen bir maliye bakanı beni hem hayrete hem de dehşete düşürdü. Dolayısıyla ben bunu normal karşılamıyorum. Buna bağlı olarak da ‘yabancı’ para girişinin kaynağı hakkında şüphelerim artmış oluyor.”
Ekonomistler ayrıca, yabancı girişinin kalıcı olmayacağına dikkat çekmişti.
Borsada son günlerde art arda yaşanan düşüşler sonrası dün akşam Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşlar Birliği’nde de acil toplantı düzenlendi.