Türkiye’yi ziyaret eden Almanya Dışişleri Bakanı Annelena Baerbock ve Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun düzenlediği ortak basın toplantısında tutuklu iş insanı Osman Kavala’nın yargılanma süreciyle ilgili gerginlik çıktı.
Baerbock, Kavala’nın serbest bırakılmasını isterken Çavuşoğlu yargılama sürecinde sorun görmedi.
İstanbul’da ikili görüşen bakanlar, Dışişleri Bakanlığı İstanbul Temsilciliği’nde düzenlenen ortak basın toplantısında konuştu.
Toplantıda Baerbock, Kavala’nın serbest bırakılmasını talep etti. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) kararlarının uygulanmasını sağlamanın Dışişleri bakanı olarak sorumluluğu olduğunu söyleyen Baerbock, “AİHM’nin verdiği Osman Kavala’nın serbest bırakılması yönündeki kararı da buna dahil” dedi.
Bunun üzerine Çavuşoğlu, Yunanistan, Fransa, Norveç ve Almanya’da uygulanmayan AİHM kararları olduğunu söyledi. Çavuşoğlu, Türkiye’nin Kavala davasında ‘AİHM kararını uyguladığını, ancak Kavala’nın farklı suçlardan ceza aldığını’ iddia etti.
Karar uygulanmadı
Dışişleri bakanının bu söylemi AKP hükümeti tarafından Kavala davasında Avrupa’ya sunulan argümanlardan bir tanesi.
Bakanın ifade ettiğinin aksine Türkiye, AİHM’in Kavala kararını uygulamadı.
Gazeteci Alican Uludağ, Çavuşoğlu’nun açıklamalarına karşı süreci Twitter hesabı üzerinden şöyle özetledi: “Kavala, 2017’de Gezi eylemleri nedeniyle tutuklandı. AİHM, 2019’da Kavala lehine hak ihlali kararı verdi ve serbest bırakılmasını istedi. Ancak mahkeme, kararı ilk görülen duruşmada uygulamadı. Gezi davasındaki beraat kararıyla birlikte Kavala’nın tahliyesine karar verildi.
Görüntüde Kavala kararı uygulanmıştı. Ancak Kavala, cezaevi kapısında polislerce gözaltına alındı. Önce 15 Temmuz, ardından ise casusluk iddiasıyla 2018’de iki kez tutuklandı. Üstelik somut delil olmadan. Yani, Kavala’yı içeride tutmak için farklı suç bulunmuştu!
‘Casusluk iddiası çöktü‘
Savcılık, casusluk iddiasıyla Kavala hakkında dava açtı. Bu arada Yargıtay, Gezi davasındaki beraat kararını bozdu. Gezi davası ile casusluk davası birleştirildi. Peki, Mevlüt Çavuşoğlu’nun dediği gibi Kavala başka suçtan mı, yani casusluktan mı ceza aldı? Hayır.
Nasıl mı? Mahkeme, Türkiye’nin AİHM kararını uygulamamak için tutuklama kararı verilen casusluk suçundan Kavala’nın beraatine ve bu suçtan tahliyesine karar verdi. Yani, AİHM kararını aşmak için ortaya atılan casusluk iddiası çöktü.
Kavala çıkabildi mi, hayır? Amaç içeride tutmak olduğu için Kavala, daha önce beraat ettiği Gezi’den bu kez mahkûm edildi ve yeniden tutuklandı. Yani Kavala, AİHM’in hukuksuz bulduğu Gezi eylemleri nedeniyle halen içeride. Şimdi AİHM kararı gerçekten uygulanmış mı oldu?”
Ne olmuştu?
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Gezi eylemlerinden itibaren ‘Türkiye’nin Soros’u’ diye hedef gösterdiği Kavala, 17 Ekim 2017’de Gaziantep’te gözaltına alınıp İstanbul’a götürüldü.
Kavala, 1 Kasım’da tutuklanarak Silivri Cezaevi’ne gönderildi. Tutuklamaya iki gerekçe gösterildi: Gezi eylemleri bağlamında ‘hükümeti ortadan kaldırmaya teşebbüs’ ve 15 Temmuz darbe girişimi bağlamında ‘anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs.’
İddianame sürecinde dosyanın ikiye ayrılmasının ardından Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) 10 Aralık 2019’da Kavala’nın derhal salıverilmesi yönünde karar vermişti.
‘Hükümeti ortadan kaldırmaya teşebbüs’ suçlamasıyla yürütülen davanın 18 Şubat 2020’deki altıncı duruşmasına da tutuklu olarak çıktı. Duruşmada sekiz sanıkla birlikte Kavala da beraat etti ve tahliyesine karar verildi.
Ancak hemen ardından İstanbul başsavcılığı Kavala hakkında darbe girişimi bağlamındaki soruşturmada gözaltı kararı bulunduğunu duyurdu. Tahliyesi beklenen işadamı gözaltına alındı. 19 Şubat 2020’de darbe girişimi bağlamında ‘anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs’ suçlamasıyla yürütülen dava kapsamında yeniden tutuklandı.
Kavala 9 Mart’ta 2020’de ise aynı soruşturma kapsamında bu kez ‘siyasal veya askeri casusluk’ suçlamasıyla tutuklandı.
Gezi davasında üç kez yargılama yapıldı. Üçüncü yargılamanın sonunda mahkeme, 25 Nisan’da, Kavala’ya müebbet hapis, tutuksuz sanıklar Mücella Yapıcı, Çiğdem Mater, Hakan Altınay, Mine Özerden, Can Atalay, Tayfun Kahraman ve Yiğit Ali Ekmekçi’ye 18’er yıl hapis cezası verdi.
Bir üye hakim karşı oy kullandı; kararlar oy çokluğuyla alındı. Hakimlerden Murat Bircan’ın 2018’deki genel seçimde AKP’den milletvekili aday adayı olduğu ortaya çıkmıştı.
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi Türkiye’nin Kavala’yı Strazburg mahkemesinin hak ihlali kararına rağmen tahliye etmemesi üzerine yaptırım prosedürü başlatmıştı. Komite yaptırım prosedürünün ikiinci aşaması olarak 2 Şubat’ta konuyu AİHM Büyük Dairesi’nin değerlendirmesine sunma kararı almıştı. Mahkeme, dosyayı resmi olarak 21 Şubat’ta aldığını duyurmuştu.
Erdoğan, bu kararın ardından “Artık AİHM’lik bir iş kalmadı” ifadelerini kullanmıştı.
AİHM, 18 Ekim 2017’den beri tutuklu bulunan Kavala hakkında, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin 2 Şubat 2022 tarihinde başlattığı ihlal prosedürü kapsamındaki kararını 11 Temmuz’da açıklamıştı.
Mahkeme kararda, Türkiye’nin Sözleşme’nin 46’ncı maddesinin 1’nci fırkasını ihlal ettiğine ve hükümetin Kavala’ya 7 bin 500 Euro ödemesine karar vermişti.
Kavala, bugün (30 Temmuz 2022) itibariyle 1733 gündür hapiste.
