Vatikan Devlet Başkanı Papa Francis 88 yaşında hayatını kaybetti. Peki şimdi süreç nasıl işleyecek?
Papa, 14 Şubat’ta bronşit teşhisiyle Roma’da bir hastaneye kaldırılmış, iki akciğerinde de zatürre tespit edilmişti. Bir süre tedavi gören 88 yaşındaki din adamı 23 Mart’ta taburcu edilmiş, hayati tehlikeyi de atlattığı açıklanmıştı. Vatikan bugün Papa’nın öldüğünü duyurdu.
Herkes şimdi cenaze törenini ve yeni papanın nasıl seçileceğini merak ediyor.
Politico‘nun aktardığına göre süreç şöyle işleyecek:
Bir papanın ölümü ‘camerlengo’ (üst düzey Vatikan yetkilisi) tarafından teyit ediliyor. Şu anda bu görevi İrlanda doğumlu Kardinal Kevin Farrell yürütüyor.
Ölümü duyurmak
Vatikan ölüm haberini, medyaya duyurmadan önce üst düzey kilise yetkililerinin oluşturduğu yönetim organı Kardinaller Koleji’ne bildiriyor.
Papa Francis’in naaşı özel şapelinde Farrell tarafından ziyaret edilecek. Farrell burada Francis’i uyandırmak için seslenecek.
Geleneğe göre Papa yanıt vermediğinde, papalık mühür yüzüğü yok ediliyor ve papalık daireleri mühürleniyor. Bu da bir önceki papanın görevinin sona erdiğini gösteriyor.
Yas süreci ve ölüyü hazırlama
Papa’nın ölümüyle Antik Roma geleneği, ‘Novendiale’ olarak bilinen dokuz günlük yas başlıyor. İtalya’da da ulusal yas ilan ediliyor.
Aziz Petrus Bazilikası’nda papanın naaşı kutsanıyor ve papalık giysileri giydiriliyor. Ardından yüz binlerce kişi için bazilika ziyarete açılıyor.
Geçmişte Papa’nın naaşı katafalk adı verilen yükseltilmiş bir platform üzerinde sergileniyordu fakat Francis’in cenaze töreninde ‘şatafat’ ve ‘gösteriş’e yer verilmeyecek.
Tarihte papalar genellikle mumyalanıyor ve bazılarının organları gömülmeden önce çıkarılıyor.
Roma’daki Aşk Çeşmesi yakınlarındaki bir kilisede 20’den fazla papanın kalbi ‘kutsal emanetler’ olarak mermer kaplarda korunuyor.
Papa gömülürken, Aziz Petrus Bazilikası’nda ve Katolik kiliselerinde günlük dua ve cenaze ayinleri yapılıyor.
Bu arada Vatikan’da ‘sede vacante’ (boş koltuk) adı verilen ve kilise yönetiminin geçici olarak Kardinaller Meclisi’ne devredildiği bir geçiş dönemine giriliyor. Yeni Papa seçilene kadar hiçbir önemli karar alınamıyor.
Cenaze töreni
Papa’nın cenaze töreni genellikle ölümünden dört ila altı gün sonra Aziz Petrus Meydanı’nda yapılıyor ve yas tutanlar törene katılmak için Vatikan’a gidiyor.
Francis’in cenaze törenini Kardinaller Koleji’nin dekan İtalyan Giovanni Battista Re (şu an 91 yaşında) yönetecek.
Geleneğe uyulursa papa daha sonra Aziz Petrus Bazilikası’nın altındaki ‘mahzenler’e, diğer adıyla Vatikan Mağaraları’na gömülüyor.
Francis’in 2013’te istifa edip 2022’de ölen selefi Papa 16’ncı Benedikt dahil yaklaşık 100 papa buraya gömülmüştü.
Fakat Francis 2023’teki bir söyleşide Roma’daki Santa Maria Maggiore bazilikasına gömülmek istediğini, ‘buranın en sevdiği’ ve ‘en sık ziyaret ettiği’ kilise olduğunu söylemişti.
Eğer geleneğin dışına çıkılır ve din adamı bu kiliseye gömülürse Francis bir asır sonra Vatikan dışına defnedilen ilk papa olacak.
Önceki papalar, biri selvi, biri çinko ve biri de karaağaçtan olmak üzere iç içe geçmiş üç tabutla gömüldü ama Francis kendisinin ahşap ve çinkodan yapılmış tek bir tabutla gömülmesini emretti.
Francis’in tabutuna hayatını ve yönetimini anlatan rulo haline getirilmiş 1000 kelimelik bir belge de konulacak.
Seçim
Papa’nın cenazesinden iki ila üç hafta sonra Kardinaller Meclisi dekanı kardinal, 80 yaşını doldurmamış kardinallerden oluşan meclisi (Konklav) papalık seçimi için Vatikan’a davet edecek.
Teorik olarak vaftiz edilmiş herhangi bir erkek papalık için uygun. Ama son 700 yıldır papa her zaman Kardinaller Koleji’nden seçildi.
Seçilen 266 papanın çoğu Avrupalıydı. Arjantin’de doğup büyümüş Francis, asıl adıyla Jorge Mario Bergoglio, 1300 yıldır Avrupalı olmayan ilk papa olarak bir istisnaydı.
Siyasetçilerin aksine papa adayları bu makam için açıkça kampanya yürütmez.
Vatikan gözlemcileri papa seçilme şansı yüksek kardinalleri ‘papabile’, yani ‘papa olabilir’ olarak nitelendiriyor.
Oylama, Michelangelo’nun resmettiği ünlü tavanıyla bilinen Sistine Şapeli’nde yapılıyor.
Seçimden önce şapelin üzeri fiziksel olarak kapatılıyor ve gizlilik yemini eden kardinaller içeriye kilitleniyor.
Sayısı 115 ile 120 arasında değişen Kardinaller Meclisi’nde yapılan seçimde üçte iki çoğunluğu sağlayan kişi yeni papa seçiliyor.
Papa Francis kimdir?
Jorge Mario Bergoglio, 17 Aralık 1936’da Arjantin’in başkenti Buenos Aires’te doğdu. Babası İtalya’dan Arjantin’e göç etmiş, İtalyalı bir kadınla evlenmişti.
Francis üniversitede kimya, felsefe ve ilahiyat eğitimi aldı. 1973’ten 1979’a kadar ilahiyat doçenti olarak San Miguel Yüksekokulu’nda çalışan Francis, 1980 ila 1986’da aynı okulda rektör oldu. Papa, farklı seviyelerde yedi dil biliyordu.
Sırasıyla yardımcı piskoposluk, kardinal papazlığı yapan Jorge Mario Bergoglio, 2013’te ileri yaşına ve sağlık sorunlarına rağmen seçimlerde 115 kardinalin üçte ikisinin oyunu alarak 266’ncı Papa seçildi.