CANAN COŞKUN
canancoskun@diken.com.tr
@canancoskun
AKP’li Galip Ensarioğlu’nun avukatlarıyla görüştürülmeyen PKK lideri Öcalan’la ilgili “Devlet sürekli görüşüyor” sözlerini eleştirdiği için 100 gün önce tutuklanan TELE 1 yayın yönetmeni Merdan Yanardağ hâkim karşısına çıktı.
İlk duruşmada mütalaasını açıklayan savcı, Yanardağ’ın ‘terör örgütü propagandası yapmak’ suçundan cezalandırılmasını ve tutukluluk halinin devamına karar verilmesini istedi.
Heyet, Yanardağ’ın yayında konuşmasının seyrinden koparak “Okumaktan filozof oldu” cümlesini ‘övgü’ olarak değerlendirdi ve Yanardağ’ı ‘örgüt propagandası yapmak’ suçundan 2.5 yıl hapis cezasına çarptırdı. Heyet, Yanardağ’ın tahliyesine karar verdi.
Gazeteciler salona giremedi
İstanbul 30’uncu Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen duruşmaya katılım oldukça yoğundu. Bu nedenle duruşma planlanan saatinde 1 buçuk saat sonra başladı. Duruşmayı CHP’li milletvekilleri Mahmut Tanal, Gamze Akkuş İlgezdi, Utku Çakırözer, Gökan Zeybek, Yüksel Mansur Kılınç, Özgür Özel, Utku Çakırözer ve Yeşil Sol Parti Diyarbakır milletvekili Ceylan Akça ve Cengiz Çiçek de takip etti. Mahkeme heyeti, salona ayakta izleyici almadığı için çok sayıda muhabirle, Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü, Uluslararası Basın Enstitüsü, Gazetecileri Koruma Komitesi ve Avrupa Basın ve Medya Özgürlüğü Merkezi temsilcileri duruşmayı izleyemedi.
Duruşmada ilk söz hakkı Yanardağ’a verildi. Yüksek lisans ve doktora öğrencisi olduğunu söyleyen Yanardağ’ın savunmasından öne çıkan kısımlar şöyle:
‘Totaliter rejime sürükleme davası’
“Yargılandığım dava basın ve ifade özgürlüğünü ortadan kaldırma, totaliter rejime sürükleme operasyonunun bir parçasıdır. Bu dava Türkiye’nin demokratikleşmesini isteyen insanların sindirilmesi davasıdır. Benim tutuklanmam bağımsız medyaya gözdağı vermektir. Korku salarak toplumu sindirmeye çalışmaktadır. Seçimlerin ilk siyasal sonucu benim tutuklanmamdır.”
‘Montaj videoyla suç uyduruldu’
“Savcılık montaj bir video uydurarak suçlanmamı sağlamıştır. Benim burada olmamın nedeni bağımsız medyanın sindirilmesi içindir. Bir programda yaptığım yorum nedeniyle tutuklandım. Bu programın toplam süresi 50 dakika, programların hiçbirinde hiçbir örgütü övmemişim, propaganda yapmamışım. Ne olmuşsa ‘Türkiye bayrama giderken örgütü öveyim’ demişim. Benim işim AKP politikalarını eleştirmektir.”
‘İddianame halkın bir bölümün kışkırtıyor’
“Sosyal medyada troller bir yaygara başlattı, dün Ayşenur arslanın başına gelen de budur. Bunları toplumsal infial olarak değerlendiren bir savcılık var. Savcılık soruşturma başlatıyor, ama açık ve yakın bir tehlike yok. Bu dava TELE 1 yayınları nedeniyle açıldıysa kanalın önünde bir protesto bile olmamış. Bu iddianamenin bizatihi kendisi halkın bir bölümünü kışkırtıyor.”
‘Beş gün boyunca infial yok’
Yanardağ, dava konusu yayında CHP’deki değişim tartışmaları, Ekrem İmamoğlu, enflasyon ve davaya davaya konu edilen başlık olduğunu söyledi. Galip Ensarioğlu’nun çözüm süreciyle ilgili konuşmalarını hatırlatan Yanardağ “İddianamede Ensarioğlu’ndan bahsedilmiyor, tıpkı ağzı bozuk sosyal medya trolleri gibi. Üzerinde beş gün çalışılmış bu videonun. Her nedense beş gün boyunca toplum infiale kapılmamış” dedi.
62 saniyelik videoyla tutuklandığını aktaran Yanardağ, orada söylenen hiçbir şeyin suç olmadığını, kendisine yöneltilen suçların hiçbirini işlenmediğini söyledi. AKP iktidarının İmralı’yı seçime müdahale için siyasi bir araç olarak kullandığını aktaran Yanardağ, “Daha önce de yaptı. 2019 yerel seçimlerini hatırlayın, bir akademisyen olan Ali Kemal Özcan mektup getirdi. Kimse onun hakkında dava açmadı, bana açıldı. Mektupta ‘İmralı sandığa gitmeyin’ yazıyordu. Kendisine hangi sıfatla İmralı’ya gittiğini sordum. ‘Ben kitap yazıyorum, o yüzden gidiyorum’ dedi. Adam beni şikayet etti, Tunceli’de açılan bir dava var.“
Başkan: Keşke zamanında uygulansaydı
Yanardağ, fikri takip yaptığını ve görünen gerçekte Öcalan’ın ailesi ve avukatlarıyla görüştürülmediğini aktararak “İnfaz kanununu herkes için uygulanmasını istemek ne zamandan beri suç” diye sordu. Bu sırada mahkeme başkanı Mahmut Başbuğ araya giderek “Keşke zamanında uygulansaydı, şu an bunları tartışıyor olmazdık” dedi.
‘Savcılık AKP’nin fedaisi gibi davranıyor’
Savunmasına “İmralı’da ayrı bir infaz hukuku mu uygulanıyor” diye sorarak devam eden Yanardağ, şöyle devam etti:
“AKP hükümetinin infaz politikasını eleştirdim, ama iddia makamı AKP politikalarının savunucusu fedaisi gibi davranıyor. Yargılama Türk milleti adına yapılıyorsa bir kesim sosyal medya trollerinin ağzıyla hareket eden bir savcılık olamaz. Milletin yarısı adına yargılama yapılıyorsa yarısı da bizi destekliyor.”
Savcı odaya polisleri çağırdı
Bayram öncesi gözaltına alındığını hatırlatan Yanardağ, adliyeye sevk edildiğini yaşananları anlattı. Yanardağ, “Savcı da saatler sonra geliyor. Güç gösterisi ya da korktuğu için içeriye TEM polislerini çağırdı. Böyle bir atmosferde tutuklanmaya sevk edildim. Biz orada programın tamamınını flash diskle verdik ama kırpılmış video tutuklanmaya gerekçe yapıldı” dedi.
Yargılamaya konu edilen Öcalan’ın tecridini kendisinin uydurmadığını aktaran Yanardağ, şunları söyledi:
“Ensarioğlu söylüyor bunu. Ensarioğlu tam seçim öncesi yeniden İmralı’yı gündeme getiriyor ve tecrit uygulanmasına sebep olanın Demirtaş’ın sözleri olduğunu söylüyor. Ensarioğlu hakkında da bir dava açılmadı. İddianamede söyleşinin yayınlandığı sitenin adı bile geçmiyor.”
Cezaevi şartları
Yanardağ, tutuklandıktan sonra cezaevinde yaşadıklarından da bahsetti. Koğuşta battaniye ve su olmadığını söyleyen Yanardağ “Bayram bitene kadar Kerbela gibiydi orası. Orada görevli olanlarla Can Atalay ve Osman Kavala’nın yetiştirdiği malzemeyle yedi günü geçirdim” dedi.
Yanardağ, Ensarioğlu’nun Öcalan’la ilgili övücü yazılarını hatırlatırken mahkeme başkanı Başbuğ, “Demek ki çok seviyormuş” diye karşılık verdi.
Yanardağ, Yargıtayın duruşma salonlarında Öcalan’la ilgili slogan atanları, ona uygulanan tecridin kaldırılmasını isteyenlerle ilgili ‘ifade özgürlüğü’ kararı verdiğini hatırlattı ve savunmasını şöyle sonlandırdı:
Başkan: Vekiller hepimizi kurtarsın
“Beraat kararı verilmesini ve bu davanın düşürülmesini istiyorum. Dava devam edecekse tahliye edilmeyi istiyorum. Tam tersi iddialarla Ergenekon davasında da yargılandım ben. Beni sorgulayan savcı kaçtı. Sosyal medya trolleri hakkında da suç duyurusunda bulunulmasını istiyorum.”
Yanardağ’ın son talebiyle ilgili mahkeme başkanı Başbuğ, “Vekiller burada bir çalışma yapsınlar, hepimizi kurtarsınlar” dedi.
Savcı mütalaasını açıkladı
Avukatlarının da beyanlarından sonra duruşma savcısı, Yanardağ’ın örgüt propagandası yapmak suçlamasıyla cezalandırılmasını talep etti, tutukluluk halinin devamına karar verilmesini istedi. Savcı, cezalandırma istemine gerekçe olarak Yanardağ’ın yayındaki konuşmasını bir kısmını gösterdi. Mütalaanın açıklanmasından sonra mahkeme yaklaşık 1 saatlik bir ara verdi. Aradan sonra duruşmaya Yanardağ’ın sözleriyle devam edildi.
‘Demokrasilerde suçluların da hakları var’
Yanardağ, mütalaanın kırpılmış videoyu esas aldığını belirterek “Düşünce ve ifade özgürlüğü çerçevesinde yapılan program karşısında savcının mütalaası basının çalışma alanının daraltılmasıdır. Savcılık hala burada iktidar eleştirisi olmadığını iddia ediyor” dedi. Yanardağ sözlerine şöyle devam etti:
“Sivas sanıklarından biri yaş sebebiyle tahliye edildi. Hizbullahçılar tahliye edildi. Büyük yasaklarımız varsa bunu ilan edip hukuki dayanaklarını ortaya koyacaklar. Demokrasiler suçluların da haklarının olduğu rejimlerdir. Bu görüşmeler engellendiği için spekülasyon yapılıyor. Kamu denetimi altında bir süreç işlesin.”
Yeni bir Anayasa yapılmaya çalışıldığını hatırlatan Yanardağ, “Siz toplumun yarısını temsil eden insanları söylediği sözler nedeniyle yargılayıp mahkum ederseniz bu ülkede toplumsal uzlaşı ve barış olmaz. Adalet olmazsa barış da olmaz” dedi.
Dava konusu sözlerinden dolayı toplumda bir infial oluşmadığını söyleyen Yanardağ, “Sanal bir suç oluşturulmaya çalışılıyor. Mahkemenin buna geçit vermeyeceğini düşünüyorum” dedi.
Avukatlarının da konuşmasından sonra Yanardağ’a son sözü soruldu. Yanardağ, şunları söyledi:
“Bu yargılamadan bir ceza çıkarsa ifade ve düşünce özgürlüğüne sınır konulmuş olacak. Bu iddianamenin bağlamı yok, AKP milletvekili bile diyemeyen bir iddianame. Ben üç yıl program yaptım, 37 yıldır gazeteciyim. Bunca zaman böyle bir şey yapmayıp bir anda örgütü övmeye mi karar verdim? Beraatimi talep ediyorum.”
Mahkeme, kısa bir müzakere arasından sonra hükmünü açıkladı. Heyet başkanı Başbuğ’u kararı açıklarken şunları söyledi:
“Konuşması sırasında seyrinden koparak ‘okumaktan filozof oldu’ cümlesini kurdu. Bu hususları övme olarak değerlendirdik. Öcalan’ın siyaseti bu ülkenin 40 yılını almış, şiddet içeren bir siyaset. Bunu övmek ifade özgürlüğü değildir.”
Heyet, Yanardağ’ı ‘terör örgütü propagandası yapmak’ suçundan 2.5 yıl hapis cezasına çarptırdı. ‘Suçun işlenme şekli, meydana gelen tehlikenin ağırlığı, sanığın eyleminin yoğunluğu ve kasta dayalı kusurunun ağırlığı’ cezada alt sınırdan uzaklaşmanın gerekçesi yapıldı.
Tutuklu kaldığı süreyi göz önünde bulunduran heyet, Yanardağ’ın tahliyesine hükmetti.
Ne olmuştu?
PKK lideri Abdullah Öcalan’ın Ağustos 2019’dan bu yana avukatlarıyla görüştürülmemesiyle ilgili AKP’li Galip Ensarioğlu, Medyascope’dan Ferit Aslan’a konuşmuştu. Ensarioğlu, yayında “Devlet sürekli görüşüyor” demişti.
Merdan Yanardağ da ‘4 Soru 4 Yanıt’ programında Ensarioğlu’nun ‘çözüm süreci’ sözlerini eleştirmişti. Yanardağ’ın konuşmasından bir bölüm CHP’den AKP’ye geçen milletvekili Mehmet Ali Çelebi tarafından sosyal medyada paylaşılmıştı. Yanardağ, Çelebi’nin paylaşımı sonrası sosyal medyada hedef haline gelmişti. Çelebi’nin yayınladığı videoda Yanardağ şunları söylüyordu:
“Abdullah Öcalan’a uygulanan tecritin hukukta hiçbir yeri yoktur. Kaldırılması lazım. Ailesi ve avukatı ile bile görüşemiyor. Böyle bir infaz düzeni olabilir mi? Abdullah Öcalan; çok kitap okuyan, siyaseti doğru okuyan, doğru gören, çözümleyen son derece zeki bir kişidir.”
Çelebi’nin yayınladığı video, tüm programın sadece küçük bir kısmıydı.
Yaşananların ardından Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) Başkanı Ebubekir Şahin TELE 1 hakkında inceleme başlattıklarını belirterek Twitter’dan şunları yazmıştı:
“Binlerce kişinin katili terörist başını öven Merdan Yanardağ denilen şahsın açıklamaları üzerine Tele 1 hakkında gerekli inceleme başlatılmıştır. Kamuoyuna saygıyla duyurulur.”
Yanardağ, 26 Haziran günü yayındayken kanala gelen polisler tarafından gözaltına alındı. Bir gün sonra savcılığa sevk edilen Yanardağ, ifadesinin alınmasının ardından savcı Ebru Baran Celep tarafından tutuklamaya sevk edilmişti. İstanbul 7’nci Sulh Ceza Hâkimi Ramazan Çiçek de Yanardağ’ı ‘terör örgütü propagandası yapmak‘ suçlamasıyla tutuklamıştı. Hâkim Çiçek, bu kararından önce de ‘tartışmalı’ kararlara imza atmıştı. Çiçek, Sezgin Baran Korkmaz’ın mal varlığına el konulması ve yurt dışına çıkış yasağını kaldıran hâkimdi.
Savcı Erdem Kocaoğlu’nun 11 Temmuz’da hazırladığı iddianamede, Yanardağ’a ‘terör örgütü propagandası yapmak’ ve ‘suçu ve suçluyu övmek’ suçlamaları yöneltilmiş, 18 aydan 10 yıl 6 aya kadar hapis cezası istenmişti. Suçlamalara dayanak olarak gösterilen delil de AKP’li Çelebi’nin paylaştığı kırpılmış videoydu.
İddianamede, söz konusu videonun internette çok sayıda etkileşim aldığı belirtilerek ‘kamuoyuna yansıyan tepkilerden ve etkileşimlerden de anlaşıldığı üzere kullanılan sözlerin toplumsal infial uyandırdığı‘ öne sürüldü. Savcı Kocaoğlu’na göre, Yanardağ’ın sözleri ‘kamu düzeni açısından açık ve yakın bir tehlike doğurabilecek nitelikte.’
Yanardağ hakkındaki iddianame İstanbul 30’uncu Ağır Ceza Mahkemesi tarafından kabul edilmişti.