BİLAL ÇELİK
bilalcelik@diken.com.tr
@bllcelik_
HDP Adana Milletvekili Tulay Hatimoğulları Oruç, 22 Aralık 2022’de bir önerge hazırlayarak 7 büyüklüğünde deprem beklenen Hatay için ne tür hazırlıklar yapıldığını sordu.
Oruç’un önergesinde Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Jeoloji Mühendisleri Odası’nın 8 Şubat 2021 tarihli ‘Fay Üzerinde Yaşayan Kentlerimiz: Hatay Raporu’na dikkat çekiliyordu.
Raporda Hatay’da kent merkezinin yanısıra Hassa, Kırkhan, Dörtyol, Erzin, Reyhanlı ilçe merkezleri ve eskiden köy veya belde statüsünde bulunan yaklaşık 25 mahallenin doğrudan diri fay hatları veya zonları üzerine oturduğuna işaret ediliyordu.
Ve şöyle deniyordu: “Deprem zararlarını azaltmanın ve depreme hazır olmanın en önemli unsurlarından biri yapıların olası bir depreme hazır olmasıdır. Amik ovasından Antakya’ya oradan Samandağ ve Yayladağı’na uzanan fay kollan ile Akdeniz içerisindeki faylar da Hatay’ın deprem kaynaklarıdır. Bu fayların büyük kısmı 7 veya daha üzerinde deprem üretme potansiyeline sahiptir. Bu açıdan bakıldığında yapılacak çalışmaların sadece il merkezinde değil kent bütününde yapılmasının önemi ve aciliyeti kendisini açıkça göstermektedir.”
Oruç’un Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’un yanıtlaması istemiyle verdiği soru önergesinde şu sorulara yer veriliyordu:
- Doğu Akdeniz’de deniz içinde meydana gelebilecek depremlerin oluşturabileceği olası etkilere karşı önlemler alınmakta mıdır?
- İnşaat, mimarlık, şehir plancılığı, jeoloji mühendisliği gibi disiplinlerle birlikte çalışarak afet olasılıkları ışığında Hatay için Deprem Master Planı hazırlanması sağlanacak mıdır?
- Hatay’da Deprem Master Planı dikkate alınarak kentin gelişim ve yerleşim stratejileri belirlenmesi üzerine çahşmalannız var mıdır?
- Aktif fay hatlarmm çevre düzeni haritalarına işlenmesi ve bina ile bina türü yapılar için sınırlama getirilmesi planlanmakta mıdır?
- Aktif fay hatları üzerinde bulunan kentleri önceleyen çalışmalarınız var mıdır? Varsa bu çalışmalar nelerdir?
- Hatay’da deprem toplanma alanlarının durumu nedir? Kaç tane, nerede ve ne büyüklükte toplanma yerleri vardır?
‘Kırmızı Pazartesi gibi’
Bugün Hatay’ı da vuran depremler sonrası Diken’e konuşan Oruç, şunları anlattı.
*Esasen soru önergemizde Hatay’ın canlı bir fay hattında olan bir bölge olmasından dolayı, hazırlıkları sormak istedik. Bunların yetersiz olduğunu çok iyi biliyorduk. Ne yazık ki bugün yaşadığımız depremde fay hattı üzerinde olan ve hazırlıksız olan bu bölgelerde çok ağır kayıplarımız var.
*Bunu, (Gabriel García Márquez’in kitabı) Kırmızı Pazartesi’ye benzetiyorum. Bu kitapta cinayetin işleneceği biliniyordu; herkes bu cinayet işlensin diye izledi. Yetkililer resmen bunu yaptı.
*Biz bunu yetkilere resmi olarak iletmiş olduk ama hiçbir yanıt alamadık. Buna tenezzül etmediler. Soru önergemizi yanıtlamaya tenezzül etmeyenler şimdi Hatay’a yıllardır üvey evlat muamelesi yapan hükümet şimdi aynı şekilde enkaz kaldırmada ve yardım konusunda sürdürüyor.
*Bu depremin olacağı TMMOB’un raporunda gün gibi açık ortadaydı. Uyarıların bu kadar açık ortadayken reflekslerin bu kadar zayıf olması ve yetkililerin bu bölgeye adeta bir üvey evlat muamelesi yapmasını asla kabul etmiyoruz.
*Bugün çok ağır can kayıpları var. Adeta mahalleler yıkılmış durumda. Bir veya üç ev değil; adeta toplu yıkım söz konusu. Çok ciddi can kayıplarının olduğunu düşünüyoruz.
*Hatay’ın birçok bölgesine henüz AFAD ekipleri ulaşmamış. Hiçbir çalışma yok. Ortada bir iş makinası, bir araç bile yok. Enkazları halk kaldırmaya çalışıyor. Daha büyük can kayıplarından endişeliyiz.
Deprem
04:17’de Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesinde 7,7 büyüklüğünde, 13:24’teyse yine Kahramanmaraş’ın Elbistan ilçesinde 7,6’lık bir deprem meydana geldi. Depremler başta bölgedekiler olmak üzere Türkiye’nin birçok ilinde hissedildi. Biri 6,6 büyüklüğünde 107 artçı deprem meydana geldi. 17:59 itibariyle ölü sayısı 1498.