Sağlık Bakanı Fahretin Koca, Spinal Müsküler Atrofi (SMA) hastası çocukların tedavisinde ikinci bir ilaç umudu verdi.
Koca, Sağlık Bakanlığı’nın 2023 yılı bütçesinin görüşüldüğü TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda milletvekillerinin sorularını yanıtladı.
SMA tedavisindeki ilaçlara ilişkin konuşan Koca, şunları dedi. “Binden fazla SMA hastamız var ve tedavilerini etkinliğini ispat etmiş ilaçla, masraflarının tamamını devletimiz karşılayacak şekilde kullanıyoruz. Bilim Kurulumuz, bir başka ilaç olan, oral kullanımı olan yine etkisini göstermiş ikinci bir ilacın daha kullanımını önerdi, yine yurt dışından. Bu ilaç için kullanıma alınmak üzere işlemleri başlattık. Gen tedavisinin etkinliğinin bilimsel kanıtları ortaya çıktığında ve Bilim Kurulumuz tavsiye ettiğinde onu da uygulamaktan geri duymayız.”
‘HPV için TÜSEB’i görevlendirdik’
Rahim ağzı kanserine yol açabilen İnsan Papilloma Virüsü’yle (HPV) ilgili de konuşan Koca, şunları söyledi: “HPV tanı kitleri için TÜSEB’i görevlendirdik. Ülkemizde alt yapıyı da değerlendirerek, yerli üretim HPV kitinin kullanıma alınmasını sağlayacağız. Bir ayı geçmeden testimiz yerli olarak devreye girecek. HPV aşısının uygulanması konusunda bir çekincemiz asla yok, ancak ülkemizin sosyal gerçekliklerinden kopuk kararlar alınmasının kimseye bir faydası yok. Yaptığımız planlamaya göre, yaş gruplarını ve medeni hal durumlarını dikkate alan bir plan hazırlığındayız. Belirlenen bir grupla aşılamaya başlayacağız ve kapsamını kademe kademe genişleteceğiz.”
HVP (human papilloma virus) aşısı yeni değil. Türkiye’de 10 yılı aşkın süredir ruhsatlı. Ancak ne ulusal rutin aşılama programında ne de Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) ödeme listesinde yer alıyor. Üç doz olunan aşının maliyetiyse 3 bin 45 TL.
HPV cilt ve üreme organlarında siğil çıkarmasıyla bilinen cinsel yolla bulaşan bir tür virüs. Bir kadının ömrü boyunca en az bir kez HPV’ye maruz kalma ihtimali yüzde 85’ken, bu oran erkeklerde yüzde 91. Ancak HPV genellikle kısa ömürlü olduğundan ve nadiren belirgin belirtilere yol açtığından, çoğu insan HPV’ye yakalandığının fark etmeden bağışıklık sistemi vücuttan uzaklaştırıyor. Enfeksiyonların yüzde 80’i bir yıl içinde, yüzde 90’ı iki yıl içinde kendiliğinden geçiyor.
40 kadarı kadın ve erkek cinsel bölgesinde yaşayabiliyor ve hastalık yapıyor. Cinsel bölge tiplerinin bazıları siğile, 15 kadarı ise rahim ağzı hücrelerinin anormalleşmesi ve kansere dönüşmesine yol açıyor. Bu değişim ortalama 10 yıl sürüyor.
SMA: Nadir görülen genetik hastalık
Bu arada Bakan Koca, SMA ilacının adını vermedi ancak söz ettiği ilaç muhtemelen Evrysidi.
SMA, merkezi sinir sistemini, periferik sinir sistemini ve istemli kas hareketini (iskelet kasları) etkileyen nadir bir genetik hastalık.
Kademeli bir atrofi, kasların zayıflaması ve sonuç olarak iskelet ve solunum kaslarının felci söz konusu. Uygun tedavi yapılmazsa, çocuk iki yaşına gelmeden solunum yetmezliğinden ölüme yol açabiliyor.
Türkiye’de karşılanmıyor
SMA hastalığının 2016’ya dek herhangi bir ilacı bulunmuyordu. Aralık 2016’da ABD’de, 2017’de ise AB’de onay alan Spinraza, ilk SMA ilacıydı. SMN-2 geninin onarımına yarayan ilaç, her yaş için kullanılabiliyor ve tedavi yaşam boyu sürüyor.
Spinraza Türkiye’de SGK kapsamında. Ancak özellikle bebek SMA hastalarının ailelerinin talebi Spinraza değil, tek seferlik bir gen tedavisi sunan Zolgensma. 2019’da kullanımı başlayan, ABD’de satılan Zolgensma, sağlam SMN-1 geninin transferini sağlıyor.
İki yaşın altında hastalara uygulanabilen ilaç, Türkiye’de 22 Aralık 2020’den beri Yurt Dışı İlaç Kullanımı listesinde yer alıyor. İlacın kullanımında bir engel olmasa da bedeli SGK tarafından karşılanmıyor.
Forbes dergisinin geçen aralıkta yayınladığı habere göre Zolgensma’nın dozu 2,1 milyon dolar (yaklaşık 39 milyon lira).