Türk Tabipleri Birliği’nin açıklamasında (TTB), 50 yıldan uzun süredir varlığı bilinen maymun çiçeği hastalığının Covid-19 gibi hızla yayılmadığı belirtilerek, “Ancak ilk defa bu kadar yaygınlaşması, hastalığın önemini göz ardı etmememiz gerektiğini gösteriyor” dendi.
TTB, insanın doğayla kurduğu talana ve tahribata dayalı ilişkinin zoonozların (hayvanlardan insanlara bulaşabilen hastalıklar) ortaya çıkışını kolaylaştırdığını belirtti.
Halen devam eden Covid-19 pandemisi ve maymun çiçeğinin, salgınların son olmayacağını bir kez daha gösterdiği anlatıldı: “Bu hastalıkların ortaya çıkışının ve pandemilere neden olmasının önlenmesi, ancak bu hastalıklara neden sistemle mücadele ederek başarılabilir.”
Buna göre, hastalığın ilk defa saptandığı Afrika dışında da salgınlar ortaya çıkması, küresel düzeyde önem verilmesi gerektiğini gösteriyor. Farklı kıtalarda, birçok ülkede tespit edilen vakaların ve nedeni virüslerin birbiriyle bağlantısının henüz gösterilememesi, belirgin teması olmayan insanlarda maymun çiçeğinin tespit edilmesi, virüsün sessizce yayıldığını düşündürüyor ve endişelendiriyor.
Çiçek aşısının bitmesiyle bağlantısı var mı?
Açıklamaya göre çiçek aşısının sonlandırılmasıyla bağlantılı olarak azalan nüfus bağışıklığı, maymun çiçeği hastalığının yeniden canlanması için bir neden olduğu düşünülüyor: “İnsandan insana bulaşma olasılığı yalnızca hane halkı üyeleri arasında değil, hasta bireylere bakım sağlayanlar arasında da bir endişe kaynağı.”
Asıl endişe yaşaması gerekenlerin yönetimler olması gerektiğini belirten TTB şunları kaydetti:
“Covid-19 sürecini yönetemeyerek milyonlarca insanı kaybetmemize neden olan yönetim anlayışları, yine ölümcül maymun çiçeği hastalığı yayılırken de bize güven vermiyor. Dünyadaki vakaların ani artışının, maymun çiçeği virüsünün geçmişe göre daha kolay bulaşmasını sağlayan bir mutasyonundan kaynaklanıp kaynaklanmadığını ve her bir maymun çiçeği hastalığı salgınının tek bir kökene kadar uzanıp uzanmadığını ortaya koyacak çalışmalar yapılmalıdır.”
Aşılama programı
Sağlık Bakanlığı’nın riskli kişileri belirleyerek aşılanma programı planlanması gerektiğini belirten TTB’nin açıklamasında şu görüşlere yer verildi: “Covid-19 salgınında başarısız olan sürveyans (hastalık takibi) sisteminin yeniden gözden geçirilerek hazır hale getirilmesi, hasta bakımlarının daha önceden çiçek aşısıyla bağışıklanmış daha az riskli kişiler tarafından yapılmasının sağlanması, yeterli ilaç temini için koşulların oluşturulması, laboratuvar ve sağlık kurumlarındaki çalışma ortamının yeniden düzenlenmesi, diğer önlemlerin belirlenmesi ve bir an önce kamuoyu ile paylaşılması, panik yaratmadan halka ve sağlık çalışanlarına yönelik eğitimlerin planlanması gerekiyor. Bütün sürecin, TTB başta olmak üzere ilgili emek ve meslek örgütleriyle birlikte bilimsel ve şeffaf bir anlayışla yürütülmesi; Covid-19 salgınında onbinlerin kaybına neden olan yanlışların yeniden yapılmasını önleyerek, topluma da güven verecektir.”
Mevcut aşının suşu Hıfzısıhha Enstitüsü’nden
TTB açıklamasında Hıfzıssıhha Enstitüsü kapatılmasıyla ulusal aşı üretiminin sona erdiğini ve dışa bağımlı olduğumuzu da hatırlattı.
2019’da Avrupa’da maymun çiçeği için onaylanan aşı bir çiçek aşısı varyantı ve adı da ‘Ankara suşu’.
Açıklamada şunlar kaydedildi: “Hıfzısıhha Enstitüsü’nde üretilmiş bu aşı, şu anda daha çok laboratuvar çalışanları için birçok ülkede uygulanıyor. Bu vesileyle çiçek aşısına karşı aşılanmış kişilerin yüzde 85 oranında maymun çiçeği hastalığına karşı korunduğunu bir kez daha ifade etmekte yarar var.”
Maymun çiçeği hakkında bazı önemli bilgiler
- Maymun çiçeği hastalığına, poxviridae ailesindeki orthopoxvirus cinsinin bir üyesi olan maymun çiçeği virüsü neden olur.
- Maymun çiçeği hastalığı, öncelikle Orta ve Batı Afrika’nın tropik yağmur ormanlarında ortaya çıkan ve zaman zaman diğer kıtalarda da görülen bir viral zoonotik hastalık.
- Maymun çiçeği hastalığı genel olarak ateş, kızarıklık ve şişmiş lenf düğümleri ile kendini gösterir ve bir dizi tıbbi komplikasyona yol açabilir.
- Maymun çiçeği hastalığı genellikle iki ila dört hafta süren semptomların ardından seyri duran bir hastalık olmasına rağmen ağır vakalara dönüşebilir. Nitekim son zamanlardaki vaka-ölüm oranı yüzde 3-6 civarında.
- Maymun çiçeği hastalığı, enfekte bir kişi veya hayvanla yakın temas yoluyla veya virüs bulaşmış materyalden insanlara bulaşabilir.
- Maymun çiçeği hastalığı virüsü bir kişiden diğerine lezyonlar, vücut sıvıları, solunum damlacıkları, yatak örtüsü ve benzeri kontamine materyallerle yakın temas yoluyla bulaşabilir.
- Maymun çiçeği hastalığının belirtileri çiçek hastalığına benzer, ancak çiçek hastalığına göre hem daha az bulaşıcıdır hem de ondan daha az ciddi hastalığa neden olur.
- Çiçek hastalığını yok etme programı sırasında kullanılan aşılar da maymun çiçeği hastalığına karşı koruma sağlar. Maymun çiçeği hastalığının önlenmesi için onaylanmış yeni aşılar da geliştirilmiştir.
- Çiçek hastalığı tedavisi için geliştirilen bir antiviral ilaç, maymun çiçeği hastalığı için de ruhsatlandırılmıştır.
