CANAN COŞKUN
canancoskun2@gmail.com
@canancoskun
13 Mayıs 2014’te Manisa’nın Soma ilçesinde 301 madencinin yaşamını yitirdiği faciaya ilişkin davada Soma Holding’in ‘küçük patronu’ Can Gürkan ‘bilinçli taksir’ suçundan 20 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Yargıtay’ın 2018’de verilen ilk cezaları az bularak aldığı bozma kararı üzerine yeniden yargılanan Can Gürkan, yönetim kurulu üyesi Haluk Evinç, Türkiye Kömür İşletmeleri baş kontrolörleri Adem Ormanoğlu ve Efkan Kurt’un yeniden yargılanmasını karar verilmişti.
Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen duruşmaya sanıklar yine katılmadı. Polisler kalkanlarıyla salonda güvenlik önlemi aldı.
Mahkeme, 14 Haziran’da görülen 3’üncü duruşmada yeniden yargılanan dört sanığın son sözlerini sormuştu. Bu nedenle bugünkü duruşmada yalnızca hüküm açıklandı. Hüküm açıklanırken yakınlarını kaybeden kişiler mahkeme heyetini protesto etti. Avukatları da salonu terk etti. Protesto sırasında salonda bulunan polisler ellerindeki kalkanları kaldırarak seyircilerin heyeti görmesini engelledi.
En fazla iki yıl daha yatacak, işine devam edebilecek
Mahkeme, Can Gürkan’ı ‘bilinçli taksir’ suçlamasıyla önce 15 yıl hapis cezasına çarptırdı. Ardından Gürkan’ın ‘mesleki formasyon ve saha bilgisine dair subjektif durumu uyarınca’ ceza 20 yıla çıkarıldı. Maden işletmeciliğinin ruhsatnameye bağlı olarak yürütülen bir meslek olmadığını belirten heyet, Gürkan’ın bu işi yapmasının yasaklanmasına yer olmadığına hükmetti.
Gürkan, dava kapsamında beş yıla yakın bir süre cezaevinde kalmıştı. Bugün verilen karar Yargıtay tarafından onanırsa Gürkan, geçtiğimiz yıl yapılan ceza infaz düzenlemesiyle birlikte yaklaşık iki yıl daha cezaevinde kalacak.
Acil durum yöneticisine beraat
Mahkeme yönetim kurulu üyesi Haluk Evinç’in ‘taksirle birden fazla kişinin ölümüne neden olma’ suçunu işlediğinin sabit olmadığını savunarak beraatına karar verdi.
Madenci ailelerinin avukatları Evinç’in acil durum yöneticisi olduğuna dikkat çekip hava akışını değiştirerek 23 kişinin ölümüne neden olduğunu ifade etmişti.
Baş kontrolörlere 12 yıl altışar ay hapis, ikişer yıl men
Heyet, Türkiye Kömür İşletmeleri baş kontrolörleri Adem Ormanoğlu ve Efkan Kurt’un sabıkasız olduğunu, dosyaya yansıyan olumsuz bir durumlarının bulunmadığını ve cezanın gelecekleri üzerinde etki bırakacağını belirtti. Buna karşılık ikilinin ‘bilinçli taksir’ suçundan 12 yıl altışar ay hapisle cezalandırılmasına hükmedildi. Belli bir meslek veya sanatın gerektirdiği dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık dolayısıyla ceza verilen ikili, iki yıl süreyle kontrol teşkilatı başmühendisliği görevinden men edildi.
Şimdiye kadar neler yaşandı?
Soma davasının 19 Haziran 2018 tarihli duruşmasında savcılık, ‘küçük patron’ Can Gürkan dahil sekiz sanık için ‘olası kastla öldürme’ suçundan 301 kez 20 ila 25 yıl, ‘neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama’ suçundan ise 162 kez iki ila altı yıl hapis cezası istemişti.
Dava sürecinde değiştirilen üyelerden oluşan yeni mahkeme heyeti ise 11 Temmuz 2018’de cezaları ‘bilinçsiz taksirle birden fazla kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olma’ suçundan vermişti. Can Gürkan’a 15 yıl, genel müdür Ramazan Doğru ve işletme müdür yardımcısı İsmail Adalı’ya 22 yıl altışar ay, işletme müdürü Akın Çelik’e ve maden mühendisi Ertan Ersoy’a 18 yıl dokuzar ay hapis cezası verilmişti. Gürkan ayrıca üç yıl süreyle maden faaliyetlerinde bulunmaktan men edilmişti.
Tutuksuz sanıklardan emniyet teknikeri Mehmet Ali Günay Çelik 11 yıl sekiz ay, maden mühendisleri Yasin Kurnaz ve Hilmi Kazık 10 yıl 10’ar ay, yönetim kurulu üyesi Haluk Evinç, çalışanlar Hilmi Karakoç, Mehmet Eres, Hüseyin Alkan ve Fuat Ünal Aydın sekiz yıl dörder ay ve Murat Bodur’a da altı yıl üç ay hapis cezasına çarptırılmıştı.
Büyük patron Alp Gürkan ve Türkiye Kömür İşletmeleri başkontrolörleri Adem Ormanoğlu ve Efkan Kurt dahil 37 kişi ise beraat etmişti.
Karar, istinaf mahkemesi tarafından kesinleştirilince, Can Gürkan, 19 Nisan 2019’da tahliye edilmiş, dava dosyası da Yargıtay’a taşınmıştı.
Yargıtay 12’nci Ceza Dairesi, 2 Ekim 2020’de Soma davasında cezaları az bularak ‘basit taksirle ölüme neden olma’ suçundan kurulan hükmü bozmuş, Can Gürkan, yönetim kurulu üyesi Haluk Evinç, Türkiye Kömür İşletmeleri baş kontrolörleri Adem Ormanoğlu ve Efkan Kurt’un cezasının ‘301 kez kastla öldürme ve 162 kez yaralama’ suçundan verilmesini istemişti.
8 Ocak 2021’de iki Yargıtay savcısı kararın düzeltilmesi için başvuruda bulunmuştu.
Aynı günlerde 12’inci Ceza Dairesi’nin beş üyesinden üçü değiştirilmişti. Başkan Ahmet Er ve üye hâkim Nadir Güngündeş koltuğunu korurken sanıklara daha ağır hapis cezası verilmesi istenen kararda imzası bulunan üç üyenin yerine eski adalet bakanı ve adalet bakanlığı müsteşarı Kenan İpek, eski HSK genel sekreteri Fuzuli Aydoğdu ve eski Ceza ve Tevkifevleri genel müdürü Mustafa Yapıcı getirilmişti.
Kenan İpek, davaya daha önce de ‘müdahil olmuştu’. Dosyanın ilk hâkimi Aytaç Ballı’nın İzmir’e gönderilip yerine Elbistan’dan Salih Pehlivanoğlu’nun getirilmesine karar verilen HSK kararnamesinde İpek’in de imzası vardı.
Yargıtay savcılarının yaptığı itiraz, 12’inci Ceza Dairesi tarafından oy çokluğuyla kabul edilmişti. Can Gürkan dahil dört sanığın ‘bilinçli taksirle ölüme sebep olma’ suçundan cezalandırılmasına karar verilmişti. Böylece, Can Gürkan’a en fazla 22 yıl hapis cezası verilebilecekti.
Yargıtay’ın hükmüyle birlikte tahliye kararları da gecikmedi. Böylece davada tutuklu sanık kalmadı.