Aşı uzmanları, Pfizer’in BioNTech ile geliştirdiği aşı için ABD’li düzenleyici kurumlara yapmayı planladığı üçüncü doz aşı başvurusunun, Delta varyantının yayılımına rağmen yeterli bulgulara sahip olmadığını görüşünde.
Pfizer yetkilileri üçüncü doz için yapacakları başvuruyu, aşıların uygulanmasından altı ay sonra yeniden enfekte olma ihtimalinin arttığına yönelik deliller ve virüsün daha bulaşıcı varyantı Delta’nın yayılıyor olması ile temellendirmişti.
Ancak hem ABD hem de AB’deki düzenleyici kurumlar bunun aksi yönünde görüş bildirmişti.
‘Daha fazla veriye ihtiyaç var’
Reuters’a konuşan uzmanlar ise, birçok ülkenin daha ilk dozu aşıyı yapamadığı bir ortamda üçüncü dozun yapılmasını temellendirebilmek için daha fazla veriye ihtiyaç olduğunun altını çizdi.
ABD’deki aşı çalışmaları hakkında araştırma yapan Seattle’s Fred Hutchinson Kanser Merkezi’nden Dr. Dr. Larry Corey, ”Böyle zor ve karmaşık bir karar konusunda tek taraflı hareket edilmesi hayalkırıklığı yaratıyor” dedi. Corey, ”Etkinlik oranındaki düşüşe neyin sebep olabileceği henüz belli değil. Hastalığa yakalanışlardaki artış antikor seviyesinin düşmesinden mi yoksa başka bir şeyden mi kaynaklanıyor” diye sordu.
Hindistan’da ortaya çıkan Delta varyantı, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)’ne göre 100’ü aşkın ülkeye yayıldı. Delta varyantı, ülkelerdeki enfeksiyonlarda baskın varyant konumuna geliyor. Bazı uzmanlar, hastaneye yatışlarda artış olması durumunda üçüncü dozun ‘garanti’ niteliğinde olabileceği görüşünde. Bu artış durumunun üçüncü doz için bir ‘sınır’ olabileceği görüşünü savunan ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) danışmanlarından Dr. Paul Offit, ”Hastalığı kapanların aşılanmamış insanlardan oluştuğu ABD’de durum şu an böyle değil” dedi.
FDA, Pfizer’in üçüncü doz açıklamasına, ‘İki doz aşı olan Amerikalıların herhangi ek bir aşıya ihtiyacı yok’ yanıtını vermişti.
İsrail’deki veriler
İsrail Sağlık Bakanlığı’nın son bir ayda topladığı verilerde, BioNTech aşısının hem enfeksiyon hem de semptomatik vakaları önlemedeki etkinliğinin yüzde 94’ten yüzde 64’e düştüğü ortaya çıkmıştı. Bakanlık, ortaya çıkan vakalarla aşılanan kişiler ve aşının ne kadar süre önce yapıldığı arasındaki ilişkiyi gösteren verileri yayımlamadı.
Ancak İsrail hükümeti, bağışıklık sistemi düşük olan kişilere ek doz BioNTech aşısı yapılmasını teklif etti.
Pfizer baş uzmanlarından Mikael Dolsten, Reuters’a İsrail’den gelen verilerin ocak veya şubat aylarında aşı yaptıran kişilerde korumanın azaldığını gösterdiğini söyledi.
Dolsten, ”Enfeksiyon yaşlı insanlar için tehlike arz ediyor. Bu yüzden sonbahar aylarına güvenli bir şekilde girebilmeleir için üçüncü doz en iyi seçenek” dedi.
İsrail hükümetinin Covid-19’la mücadele için kurduğu bilim kurulunun başkanı Dr. Ran Balicer ise farklı görüşte. Ballicer, ”Hükümetin, aşının yapılmasından beş-altı ay sonra virüsün bulaşma ihtimalinin ya da ağır hastalık riskinin arttığını gösteren bir kanıt sunduğunu düşünmüyorum. Şu ana kadar böyle bir veri görmedim” dedi.
ABD hükümeti, BioNTech aşısı ile benzer özellikler taşıyan Moderna aşısıyla ilgili olarak, varyantların etkisine iki çalışmayı destekliyor. Çalışmanın sonbaharda yayınlanması bekleniyor.
Nashville’deki Vanderbilt Üniversitesi Tıp Merkezi’nin aşı uzmanlarından Dr. William Schaffner ise Pfizer’in, “Üçüncü doz aşısı sonrası antikor seviyelerinde yükseliş meydana gelecek” açıklamasını cesaret verici bulduğunu söyledi.
Kar hedefi
Diğer yandan üçüncü doz için ısrarcı olan üreten için bu daha fazla kar anlamına da geliyor. BioTech ile Pfizer, ülkelerle yaptıkları 1.4 milyar dozluk aşı anlaşmasından bu yıl 9,8 milyar avro gelir etmeyi bekliyor.
BioNTech, Pfizer ile ürettiği Covid-19 aşısının satışlarının artmasıyla geçen yılın son çeyreğinde net karının 366,9 milyon avro olduğunu açıkladı.
Şirket, 2019’un aynı döneminde 58,2 milyon zarar açıklamıştı. Şirketin geliri de 28 milyon avrodan 345,4 milyon avroya yükseldi.
Türkiye’de de iki doz aşısını olmuş 50 yaş ve üstündekiler ve sağlık çalışanlarının üçüncü doz aşıları yapılıyor. Ancak henüz bu uygulamaya geçmiş Batı ülkesi bulunmuyor. Birleşik Arap Emirlikleri’nde de iki doz Çin aşısı vurulmuş kişilere tek doz mRNA aşısı uyguluyor.
Delta’nın yayıldığı İsrail’de BioNTech’in etkinliği son bir ayda düştü
Bilim kurulu üyesi, tek ve üçüncü doz aşı kararlarının nedenini anlattı
Alman otoriteler yanıtladı: Covid-19 geçirenler kaç kez aşılanmalı?
Prof. Ceyhan yanıtladı: 65 yaş üstündekiler üçüncü doz aşı konusunda ne yapmalı?
Covid-19 geçirene tek doz aşı
Beş soruda üçüncü doz süreci