BURAK BOYOĞLU
@burakbyglu
Kripto para piyasasındaki yükseliş ve Türk Lirası’nda eylül ayından bu yana süregelen kayıplar sonrası kripto varlıklara ilgi yeniden artmış durumda. Ancak önce Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) bankalara yaptığı kripto para uyarısı, ardından Merkez Bankası (MB) Başkanı Şahap Kavcıoğlu’ndan gelen ‘rahatsızlık‘ mesajları kripto yatırımcılarında tedirginliğe neden oldu. Uzmanlar ise bu hamlelerin şimdilik Türkiye’de kripto paralara yönelik bir yasak hazırlığı ihtimalini zayıf görüyor.
MB Başkanı Kavcıoğlu bugünkü yatırımcı toplantısında döviz tevdiat hesaplarından (DTH) kripto varlıklara giden paradan rahatsız olduklarını söyledi: “Döviz tevdiat hesaplarının (DTH) büyük kısmı TL mevduata gidiyor. Kripto paraya giden belli bir kısımdan rahatsızız.”
BDDK ise önceki gün bankalara kripto paralarla ilgili bir uyarı yazası yolladı. Yazıda bankalardan kredi ile elde edilen kaynakların kripto varlıklara gitmemesi için hassasiyet göstermesi istendi.
Avrasya Blockchain ve Dijital Para Araştırmaları Derneği Başkanı Kadir Kurtuluş, Türk kripto para yatırımcıları arasında tedirginliğe neden hamleleri Diken’e değerlendirdi.
Türkiye’de şu anda kripto paralara yönelik bir yasağın çok da tercih edilebilir bir seçenek olmadığını belirten Kurtuluş, mesajların halen ‘uyarı‘ niteliği taşıdığını dile getirdi.
Kurtuluş’un değerlendirmeleri şöyle: “Türkiye’de etkin olan Binance, Paribu ve BTC Türk borsalarda önemli işlem hacimleri söz konusu. Sadece Paribu’da günlük 500 milyon lira civarında işlem hacmi görüyoruz. Yine BTC Türk’te de benzer miktarlar var. Binance ise bunun en az üç katı.
Kripto para alan biri dolar endeksli olduğu için aynı zamanda döviz de almış oluyor. Bu da çok ciddi anlamda bir likiditenin dövizde kalmasına sebep oluyor. Kripto paralara gelebilecek bir yasak belki bugün döviz mevduatı anlamında bir farklılık yaratır ama bu kez farklı sonuçları da beraberinde getirir. Türkiye’de insanlar buna yatırım yapmak istiyor ve gerçekten ilgi çok yüksek. O yüzden yasaklama durumunda paranın yurt dışı borsalara aktığı bir zemin de hazırlanmış olur. Yasak aynı zamanda Türk borsalarını etkiler ve bu alanda dünyadan geri kalmamıza sebep verir. Hükümet açısından bakıldığında burada şuan için böyle bir açmaz var.
Ben MB’den gelen açıklamaların daha konunun takipçisi olduğu yönünde bir uyarı niteliği taşıdığını düşünüyorum. Sonuçta hükümet de buraya akan para ile konut satılabileceğini, yatırım veya ticaret yapılabileceğini biliyor. ”
Kurtuluş kripto paraların doğrudan hedef alınmasa da önümüzdeki dönemde kripto para borsası Binance’e yönelik bazı kısıtlamaların Türkiye’de de gündeme gelebileceğini belirtti. Binance ve Binance Türk arasındaki cüzdan bağlantısı ile saniyeler içinde paranın uluslararası bir borsaya aktarılabildiğini belirten Kurtuluş, bu noktada bazı kısıtlamaların mümkün gözüktüğünü ifade etti.
Bugüne kadar aralarında ABD, Almanya, Britanya, Japonya ve İtalya’nda bulunduğu birçok ülke Binance’e bağlı kuruluşlar hakkında soruşturmalar yürüttü. Ancak uzmanlar Binance’in birbirinden bağımsız şirketler kurarak düzenleyici şirketlerin hedefinden kurtulmaya çalıştığını aktarıyor.
‘Borçla yatırım yapmanın riski yüksek’
Kurtuluş son olarak kredi çekerek yapılan kripto para yatırımlarının taşıdığı yüksek riskleri anlattı: “Kripto para piyasasında son yıllarda yaşanan yükselişin temel nedeni kurumsal yatırımcı. Hatta son yıllarda kurumsal yatırımcının burada daha uzun pozisyonlar aldığını görüyoruz. Fakat yeni varyantlarla birlikte oluşacak bir risk durumunda kurumsalların ilk tercihinin en riskli varlıkları elden çıkarmak olacağını söyleyebiliriz. Bu da tabi ki şu an için kripto paralar. Ki böyle bir durumda çok ciddi anlamda düşüşler de yaşanabilir. Genç ve kredi ile bu işe girmiş birisinin kripto para piyasasında uzun kalmayı becerebilmesi mümkün değil. Kredi ile bu işe giren gençler, yüzde 40-50’lere varan zararlar gördüğünde telaşla o piyasadan çıkmanın veya kısa vadeli al-sat yapmanın derdine düşer. Bu da yüzde 100 kaybedeceği anlamına gelir. O yüzden bu gerçekten çok tehlikeli bir şey.”
Bu sene güçlü bir ‘boğa dönemi’ yaşayan Bitcoin’in son çıkışında fon haberleri etkili olmuştu. ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’nun (SEC), ProShares Bitcoin Borsa Yatırım Fonu’na onay vermesi sonrası kripto paraların tümünde önemli fiyat artışları yaşanmıştı. Bitcoin son olarak geçen ay ABD’de yıllık enflasyonun 1990’dan bu yana en yüksek seviyeye çıkmasının ardından ilk kez 69 bin dolara kadar ulaşarak tarihinin en yüksek seviyesini görmüştü. Türk Lirası ise Merkez Bankası’nın yüksek enflasyona rağmen eylül ayından bu yana yaptığı faiz indirimleri nedeniyle yüzde 30’dan fazla eridi.
‘Çözüm yerli projelere destek olmak’
Bahçeşehir Üniversitesi Blockchainist Merkezi Direktörü Dr. Bora Erdamar, Türkiye’deki kripto varlık ekosistemindeki projelerin çekim merkezi haline gelebilecek şekilde ülke politikalarıyla desteklenmesi durumunda, hükümet nezdinde sorun olarak görülen noktaların rahatlıkla üstesinden gelinebileceğini söyledi.
Erdamar’ın bir televizyon kanalında bugün yaptığı değerlendirmeleri şöyle: “Dünyada kripto paralarla ilgili düzenleme yapılmaya çalışılırken iki ana refleks var. Bunlardan ilki kripto varlıklara yatırım yapanların zarar göreceği endişesi. İkincisi ise kripto varlıklara yatırılan paranın yurt dışına çıktığı varsayımı.
Kripto varlıklar halen deneysel finansal enstürümanlar olmakla birlikte, özellikle pandemi dönemindeki ekonomik koşulların ve düşük faizlerin etkisiyle kurumsal yatırımların hiç olmadığı kadar arttığını görüyoruz. Bu anlamda dev hedge fonları da artık bu alana yatırım yapıyor. Bu sene kripto varlıklara 10 milyar doların üzerinde kurumsal yatırım oldu. Dolayısıyla burada yatırımcıların işlemler sırasında zarar görmesi artık doğrudan kişinin finansal okuryazarlık seviyesine bağlı. Bunun çözümü ancak yeni nesil varlıkların çok daha iyi tanıtılması ve duyurulması.
Şu an dünyanın en yüksek hacmine sahip kripto borsanın günlük işlem hacmi 30 milyar dolar. Sadece bir günden bahsediyorum. Bunlar ciddi rakamlar. Buradaki başarı da o borsanın çekim merkezi olmayı başarmasıyla mümkün. Dolayısıyla bizim ülkemizdeki kripto varlık ekosistemindeki projelerin çekim merkezi haline gelebilecek şekilde ülke politikalarıyla desteklenmesi, bırakın paralar yurt dışına çıkıyor endişesini, dışardan buraya bir akış yaratacaktır. ”
BDDK bankaları uyardı: Krediler kriptoya akmasın
Bitcoin’i ‘balon’ olarak görenlerin oranı düşüşte
Bitcoin ‘fon’ haberiyle aldı başını gidiyor
Bitcoin-altın yarışı: Kripto fonu ilk kez önde
Uzman tavsiyesi: Kredi çekip kripto paraya yatırmayın, al-sat peşinde koşmayın