Endonezyalı bir TikTok kullanıcısı, İsa’ya saçını kestirmesini söylediği gerekçesiyle yaklaşık üç yıl hapis cezasına çarptırıldı.
TikTok’ta 442 binden fazla takipçisi olan Müslüman trans kadın Ratu Thalisa, canlı yayında kendisine saçını kestirip erkek gibi görünmesi gerektiğini söyleyen bir yoruma yanıt vermek için İsa’nın resmiyle konuşup ona saçını kestirmesini söyledi.
Fakat çok sayıda Hristiyan topluluk dine küfür ettiği gerekçesiyle videoyu polise şikayet edince Thalisa tutuklandı.
Thalisa, Sumatra’nın Medan kentindeki yapılan mahkemede, kamu düzenini ve dini uyumu bozduğu gerekçesiyle iki yıl 10 ay hapis cezası aldı. Thalisa’ya karara itiraz etmesi için yedi gün verildi.
Cezayı, Uluslararası Af Örgütü de dahil birçok insan hakları topluluğu kınadı ve ‘Ratu Thalisa’nın ifade özgürlüğüne yönelik şok edici bir saldırı’ olarak nitelendirilerek kararın bozulması çağrısında bulunuldu.
Uluslararası Af Örgütü Endonezya Yürütme Direktörü Usman Hamid şunları söyledi:
“Endonezya yetkilileri, sosyal medyada yapılan yorumlar nedeniyle insanları cezalandırmak için ülkenin Elektronik Bilgi ve İşlemler (EIT) yasasını kullanmamalıdır. Endonezya, ayrımcılığa, düşmanlığa veya şiddete tahrik teşkil eden dini nefretin savunulmasını yasaklamalı ancak Ratu Thalisa’nın konuşma eylemi bu eşiğe ulaşmıyor.”
Hamid ayrıca EIT Yasası’ndaki ‘sorunlu hükümler’ olarak tanımladığı, iddia edilen ahlaksızlık, iftira ve nefret söylemini suç sayan hükümlerin kaldırılmasını veya bu hükümlerde önemli değişiklikler yapılmasını talep etti.
Tartışmalı yasa 2016’da genişletildi
İlk olarak 2008’de yürürlüğe giren ve 2016’da çevrimiçi iftirayı dahil etmek üzere değiştirilen EIT Yasası, bireylerin çevrimiçi alanlardaki haklarını korumak için tasarlandı. Fakat uzun zamandır, insan hakları ve basın toplulukları, hukuk uzmanları tarafından ifade özgürlüğüne yönelik potansiyel bir tehdit oluşturması nedeniyle sert bir şekilde eleştiriliyor.
Uluslararası Af Örgütü’nün verilerine göre 2019-2024 arasında ifade özgürlüğünü kullanırken EIT Yasası’nı ihlal ettiği iddiasıyla en az 560 kişi hakkında dava açıldı ve 421 kişiye ceza verildi.
Hakaret ve nefret söylemi suçlamasıyla yargılananlar arasında çok sayıda sosyal medya fenomeni de yer alıyor.
Eylül 2023’te Müslüman bir kadın, domuz eti yemeden önce İslami bir cümle söylediği viral bir TikTok videosu yayınladıktan sonra İslam’a küfür ettiği gerekçesiyle iki yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Uluslararası Af Örgütü’ne göre 2024’te bir başka TikTok kullanıcısı, çocuklara hangi hayvanların Kuran’ı okuyabildiğini soran bir sınav sorusu yayınladıktan sonra küfür suçundan gözaltına alındı.
Budistler, Hristiyanlar ve Hindular da dahil olmak üzere birçok dini azınlığa ev sahipliği yapan Endonezya’nın büyük çoğunluğu Müslüman ve EIT Yasası’nı ihlal vakalarının çoğu tipik olarak dini azınlıkların İslam’a hakaret ettiği iddiasıyla ilgili.
Müslüman bir kadının Hristiyanlığa karşı nefret söyleminde bulunduğu iddiasıyla yargılandığı Thalisa davası daha az yaygın.