İnternette AkNet dönemi başlıyor.
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, yurtiçi ve yurtdışından gelen tüm sansür eleştirilerine ve veto çağrılarına rağmen internet düzenlemelerini onayladı.
Gül’ün onayı, hükümetin düzenlemelerde ‘makyaj’ yapacağını duyurmasının ardından geldi.
Ne değişecek?
Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Lütfi Elvan, TBMM’de kabul edilip Gül’e gönderilen yasada birtakım değişiklikler yapılacağını söyledi.
Değişiklikler, iki noktada öngörülüyor.
9 Soruda Yeni İnternet Yasası
İlk değişiklik Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı’na (TİB) verilen yetkiye ilişkin maddede.
Yasada TİB özel hayatın gizliliğinin ihlali ettiğine kanaat getirdiği bir siteye erişimi engelleme kararı alma ve bir ’emir’le bu kararı uygulama yetkisi veriyor. Kararı kaldırtmak engellemeye maruz kalan kişi ya da siteye düşüyor.
Öngörülen değişikliğe göre ise TİB Başkanı’nın bu yetkisi korunuyor; ancak engelleme kararını 24 saat içinde bir sulh ceza hâkimine başvurma yükümlülüğü getiriliyor. Mahkeme de 48 saat içinde erişim engelinin sürdürülmesine veya kaldırılmasına hükmedecek.
İkinci değişiklik, kullanıcıların trafik bilgilerine ilişkin maddede. Yasada, TİB’e kullanıcıların trafik bilgilerine kapsamlı erişim yetkisi tanınıyor.
Öngörülen değişikliğe göre ise trafik bilgileri ancak bir soruşturma veya dava kapsamında adli mercilerin onayıyla TİB’e verilebilecek. Ayrıca trafik bilgileri kavramı da daraltılarak IP adresi ve abone kimlik bilgisiyle sınırlandırılacak.
Değişiklik önerileri bunlarla sınırlı. Bu yüzden de yasaya karşı kamuoyunda oluşan ‘sansür’ algısını ortadan kaldırması mümkün görünmüyor.
Ne değişmeyecek?
Erişim engelleme kararlarının kapsamının genişletilmsiyle ilgili sorun da ortada duruyor. Eskiden yalnızca katalog suçlar işlendiğinde bir site erişime kapatılabilirken, mevcut yasa kişilik hakkının veya özel hayatının gizliliğinin ihlal edildiğini öne süren bir kişi erişim engelleme talep edebilecek. Kişilik hakkı ve ‘özel hayat‘ın nerede başlayıp nerede bittiği öteden beri tartışmalı. Dolayısıyla, TİB’in engellemelerinin sansür işlevi yüklenmesi işten bile değil.
TİB’in, bir talep halinde mahkeme kararı olmadan engelleme yetkisinde bir değişiklik söz konusu değil. TİB, kendisine gelen bu talebi uygulanmak üzere, yine yasada kurulması öngörülen Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne gönderecek. Birlik de bunu en geç dört saat içinde yerine getirecek.
Mahkemelerin, iddia edilen ihlali, spesifik bir sayfaya (URL bazlı) erişimi engelleyerek ortadan kaldıramayacağına hükmederlerse internet sitesini tamamen kapatma yetkisi de olduğu gibi duruyor.
Dahası içeriğe erişimi için gereken tüm alternatif erişim yollarını engelleyici tedbirler alınarak, DNS değiştirmek gibi yöntemler saf dışı bırakılacak.
Kurulması öngörülen Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne ilişkin bir değişiklik de yok. Yasaya göre (TİB) ile işbirliği yapmayan erişim sağlayıcıları Türkiye’de hizmet veremeyecek.