NATO genel sekreterliğine adaylığını koyan Hollanda Başbakanı Mark Rutte, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın desteğini almak için Ankara’ya geliyor. Rutte bu ziyaretin başbakanlık görevini kapsamadığını düşündüğü için resmi geziler için kendisine tahsis edilen devlet uçağıyla değil, bilet parasını bizzat ödediği tarifeli uçakla gelip gidecek.
Hollanda’da 13 yıldır başbakanlık koltuğunda oturan Rutte, görev süresi 1 Ekim’de sona erecek Jens Stoltenberg’in yerine NATO genel sekreterliğine adaylığını koymuştu.
ABD, Britanya ve Almanya dahil 28 NATO üyesi ülkenin desteğini alan Rutte’nin adaylığına Macaristan, Romanya, Slovakya ve Türkiye olumlu yaklaşmadı. Bu nedenle, ittifakın 75’inci kuruluş yıldönümü 4 Nisan’da Rutte’nin yeni NATO genel sekreteri olarak açıklanamadı.
Kararların oybirliğiyle alındığı NATO’da yeni genel sekreterin belirlenmesi temmuzda ABD’nin başkenti Washington’da yapılacak zirveye bırakıldı.
Zorlu durak Ankara
Lahey’deki kaynaklara göre Rutte, özellikle NATO’nun güney kanadı açısından büyük öneme sahip Türkiye’nin desteğini almak için Ankara’yı ziyaret edecek.
Başbakanlık sözcüsü, Hollanda’nın önde gelen gazetelerinden De Telegraaf’a, Rutte’nin ziyaretini teyit etti.
Sözcüye göre ziyaret, başbakanlık görevini kapsamadığı için Rutte Ankara’ya devlet uçağı yerine tarifeli uçakla gidecek. Bu yüzden bilet parasını kendi cebinden ödeyecek.
Rutte, geçen ay NATO genel sekreterliği için adaylığını açıkladığında, Erdoğan ile bir telefon konuşması yapmıştı. Erdoğan, Stoltenberg’den boşalacak görev için, ‘Türkiye’nin beklenti ve ihtiyaçları doğrultusunda’ bir adayı destekleyeceğini dile getirmişti.
Ankara, yeni genel sekreterin, müttefiklerin terörle mücadeledeki ‘ihtiyaçve çıkarlar’ına hizmet etmesi, Avrupa Birliği (AB) üyesi olmayan müttefiklerin ‘hassasiyetler’ini de dikkate alması gerektiğini vurguluyor.
Hollanda medyasına göre hem askeri hem de stratejik açıdan önemli müttefik Türkiye, terörle mücadelede İsveç’in üyelik kararında olduğu gibi, Rutte’den net bir tavır sergilemesini istiyor.
Buna karşılık Ankara’daki kaynaklar, Erdoğan ve çevresinden Rutte’nin NATO genel sekreterliği için ‘olumlu sinyaller’ geldiğini belirtiyor.
Başka itirazlar da var
Rutte’nin Macaristan, Romanya ve Slovakya’yı da ikna etmesi gerekiyor.
Ukrayna’nın işgali sonrası, ‘Rusya tehdidi’ nedeniyle Doğu Avrupa’nın daha ön planda olması gerektiğini savunan Romanya, NATO’nun yeni şefi olarak Cumhurbaşkanı Klaus Iohannis’i aday göstermişti.
Macaristan Başbakanı Viktor Orban ise AB içindeki çekişmeler nedeniyle Rutte’nin adaylığına sıcak bakmıyor. Macaristan’da özellikle LGBTİ+ bireyleri hedef alan düzenlemeler nedeniyle Hollanda ile Orban yönetimi arasında zaman zaman tartışmalar çıkmıştı. Orban, Rutte’yi desteklemeyeceğini açıklamıştı.
Lahey’deki kaynaklar, AB içerisinde ‘veto kozu’nu kullanarak çeşitli çıkarlar elde eden Orban hükümetinin, NATO genel sekreterliğinde de benzer bir tutum sergileyeceğini ve bunu bir pazarlık unsuruna dönüştürmek istediğini belirtiyor.
Slovakya da şu ana kadar Rutte’nin adaylığına destek vermeyen ülkelerden.
Temmuzdaki zirveye kadar hem Rutte hem de diğer ittifak üyelerinin, bu ülkelere yönelik ikna çabalarına devam etmesi bekleniyor.
Aylardır hükümet yok
Rutte başkanlığındaki koalisyon hükümeti, yeni iltica ve göç planına ilişkin anlaşmazlık nedeniyle 7 Temmuz 2023’te düşmüştü.
22 Ekim’de yapılan erken genel seçimde aşırı sağcı Özgürlük Partisi (PVV) zafer elde etmişti. Ancak Geert Wilders liderliğindeki partinin tek başına hükümet kurma şansı bulunmadığı için, koalisyon arayışları sürüyor.
Yeni hükümet kurulana kadar Rutte ve ekibi görev başında.