Ekonomist Atilla Yeşilada, seçimden sonra vatandaşların bankadan döviz çekmesine kota getirebileceğini öne sürdü. Yeşilada Merkez Bankası’nın yeteri kadar dövizi bulunmadığını söyledi.
Merkez Bankası ‘arka kapı’ satışlarıyla dövizi uzun süredir belli bir seviyede tutmaya çalışıyor. Dövizdeki hareketlenmeyle birlikte rezervlerdeki erime de büyüyor.
Bankanın net döviz rezervi son bir buçuk ayda 12,5 milyar dolar azaldı. Swap hariç net rezervlerse 28 Nisan haftasında eksi 52,7 milyar dolar oldu.
Merkez Bankası eriyen rezervleri son dönemde altın satarak destekliyor. Ayrıca döviz satışıyla ilgili bankalara da sık sık sözlü talimat gönderiliyor. Örneğin son olarak bankaların şirketlere döviz satışının kısıtlaması istenmişti.
‘100 dolarınız varsa 10’unu çekebilirsiniz’
Sözcü’den Ruhat Mengi’ye konuşan ekonomist Atilla Yeşilada, seçimden sonra Merkez Bankası’nın döviz çekme konusunda vatandaşa kota getirilebileceğini dile getirdi.
Eriyen rezervlerden dolayı böyle bir şey yapılabileceğini belirten Yeşilada şunları dedi:
*Merkez Bankası’nın dövizi bitmeye yaklaştığında o temel ihtiyaç maddelerinin ithalatına ve dış borçların ödemesine sarf edilir, dolayısıyla vatandaşın bankadan döviz çekmesini engellemek için kısıtlamalar getirilir, size bir kota konulu. Örneğin bankada 100 dolarınız varsa bunun 10 dolarını çekebilir veya EFT yapabilirsiniz denir. Bu olacak, açıkça söylüyorum ve sözümün arkasındayım.
*Zaten şu anda oluyor. Şirketler istedikleri gibi döviz alıp satamıyorlar, bankadan çekemiyorlar. Bana gelen duyumlara göre bankalar vatandaşın döviz çekme taleplerini de geciktiriyor bir şekilde. Göz göre göre o noktaya gidiyoruz. Sürekli dışarıya açık veriyoruz, döviz çıkıyor, bankalar ve özel şirketler vadesi gelen dış borçların bir kısmını geri ödüyorlar.
‘Bir noktada su bitecek’
*Vatandaş anladığım kadarıyla dövizinin bir kısmını yastık altına koymak istiyor. İyi ama bunların karşılığında gelecek döviz yok. Dolayısıyla, sistemdeki dövizi donduruyorlar, Merkez Bankası’na aktarıyorlar ama o da bir yere kadar. Sonuçta sizin bir havuz probleminiz var. Siz deliği kapatamadığınız, yukardan da havuza su ilave etmediğiniz zaman bir noktada su bitecek, şu anda yaşadığımız durum budur.
*Eğer seçim ikinci tura kalırsa o 15 günlük süre sonunda siyasi gerginlik artacak. Belki birinci tur sonuçlarına itiraz edilecek, milletvekili seçimlerinde bence 50-60 sandıkta sonuç belli olmayacak, yeniden sayım gerekecek ve vatandaş telaşlanacak tabii ki. Haklı olarak hepimiz bir miktar dövizi veya TL’yi yastık altına koymaya kalkacağız. Şu anda bile Merkez Bankası’nın yeteri kadar dövizi yok. Vatandaş çekmek isterse ne olacak? Devlet bir genelge çıkartıp vatandaşa “Kardeşim, senin dövizin senindir tamam ama ancak şu kadarını nakit olarak çekebilirsin” diyecek.