Britanya’nın yeni maliye bakanı Jeremy Hunt, Başbakan Liz Truss’un piyasada karışıklığa yol açan vergi indirimi ve enerjide sübvansiyon tasarısını neredeyse tamamen iptal etti. Hunt hükümetin yatırımcı güvenini yeniden kazanması gerektiğine dikkat çekti.
Truss’ın vergi indirim tasarısı yatırımcılarda kaygılara yol açarak sterlin ve Britanya’nın devlet tahvillerinde keskin değer kayıplarına yol açmıştı. Hunt, tasarının kamu maliyesinde yol açtığı hasarı gidermek için cuma, Kwasi Kwarteng yerine yeni maliye bakanı olarak atandı.
Hunt bugünkü açıklamasında ekonomik büyümeyi hızlandıracak adımlar atılmadan önce güven ve istikrar ortamı sağlanması gerektiğini söyledi. Hunt vergi indirimlerinde değişiklikler sayesinde her yıl 32 milyar sterlin kaynak oluşturulacağını, ayrıca kamu harcamalarının da kısılacağını belirtti.
Sterlin, açıklamaların ardından dolar karşısında kazanımlarını artırarak TSİ 12:20’de yüzde 1,2 artıda işlem gördü. Britanya devlet tahvilleri de değer kazandı.
Geçen ay vergileri düşürme sözü vererek Muhafazakar Parti genel başkanlığı, dolayısıyla başbakanlık yarışını kazanan Truss, vergi planının önemli kısımlarından vazgeçmesinin ardından siyasi olarak hayatta kalma mücadelesi veriyor.
Ne olmuştu?
Eski başbakan Boris Johnson’ın istifasından sonra koltuğa oturan Liz Truss’ın kurduğu hükümetin yeni yol haritasına göre vergilerde tarihi bir indirime gidilecek, borçlanmada 1972’den beri en büyük artış görülecekti. Hükümetin planına göre yalnızca önümüzdeki altı ay boyunca alınacak borçların toplam tutarı 72 milyar sterlini geçecekti.
Vergi indirimlerinde, yılda 150 bin sterlin üzeri kazananlardan alınan yüzde 45’lik gelir vergisinin kaldırılması da bulunuyordu. Bu durum, ülkenin dış borçlanmasının artacağı beklentileriyle sterlinin güç kaybetmesine neden olup piyasalarda çalkantıya yol açmıştı. Rusya-Ukrayna savaşının enerji fiyatlarına etkisi ve resesyon endişeleri de sterlin üzerindeki baskıyı artırmıştı.
Merkez bankasıysa buna karşı son 27 yılın en sert artırımlarına giderek faizi iki ay üst üste 50’şer baz puan artırarak 2,25’e yükseltmişti. Analistler merkez bankasının, ilerleyen dönemde enflasyonu kontrol altına alabilmek için faiz artışlarına devam edeceğini öngörüyor.
Ülkede enflasyon, halihazırda yüzde 9,9’la son 40 yılın en yüksek seviyelerinde seyrediyor.
Reuters’a önceden konuşan ekonomistler ve yatırımcılar, üç haftadan kısa bir süredir iktidarda olan Liz Truss hükümetinin, Britanya Merkez Bankası’nın yükselen enflasyonu kontrol altına almak için faiz oranlarını artırmasından sadece bir gün sonra böyle bir planı açıklayarak finansal güvenilirliğini kaybettiğini söylemişti.