AYŞEGÜL KASAP
@aysegul_kasap
Son olarak 52 ilacı geri ödeme listesinden çıkaran Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) bazı belediyelerden alacağını tahsil edemediği Sayıştay raporlarını yansıdı. Raporlara göre bazı belediyeler SGK’ya borcunu ödemiyor. Üstelik SGK da buna ‘göz yumuyor.’
Dahası, borcun ödememesiyle ilgili SGK’ya ‘haklı bir neden’ de sunmadı. SGK’nın belediyelerden alacağı miktar 24 milyar liraya ulaştı.
Sayıştay durumun ciddiyetine dikkat çekerek “Sosyal güvenlik sistemi tesis etmeye yönelik temel amacını sekteye uğratacak boyutlara gelmiştir” ifadelerini kullandı.
Özellikle 2019 yılında yerel seçimlerden sonra bazı belediyelerin nasıl borç içinde yüzdüğü ortaya çıkmıştı. Görevi AKP’den devralan belediyeler, gelir ve gider tablolarını afişlerle asmış ve borç miktarını gözler önüne sermişti.
Bazı belediyelerin milyarları, bazılarının da milyonları bulan borçları kamuoyuna yansımıştı. Üstelik sadece borçlar değil, yapılmayan etkinliklere harcanan milyonlarlar ve kamu zarara uğratılarak zengin edilen ‘yandaş’lar da gündeme gelmişti. Sayıştay raporlarından anlaşılan o ki; sadece ikramlara bile milyonlar harcayan yerel yönetimler SGK’ya olan borcu ödemekten kaçınmış.
Sayıştay’ın ifadesiyle ‘bazı’ belediyelerin ‘borçlarına göz yuman’ SGK, son olarak vatandaşın sağlığı için gerekli olan 52 ilacı geri ödeme listesinden çıkarmıştı.
SGK alacaklarının peşine düşmedi
Sayıştay raporlarına göre SGK bazı belediyelerden prim alacaklarını tahsil etmedi. Ayrıca bu alacakların peşine de düşülmedi. Sadece alacaklar değil, alacaklardan sorumlu görevliler ve yetkililer hakkında da bir takip yapılmadı.
Sayıştay’ın tespitine göre SGK’nın sadece belediyelerden toplam alacak miktarı 23 milyar 664 milyon 776 bin 674 lira 72 kuruş.
Her yıl arttı
2009-2020 yılları arası alacak miktarını mercek altına alan Sayıştay, bu miktarın her yıl daha da arttığını tespit etti. Özellikle 2018-2020 yıllarında tahsil edilemeyen alacak miktarında ciddi artışlar yaşandığı kayıtlara geçti.
‘Kurumun temel amacını sekteye uğratacak boyutlara geldi’
Yaklaşık 24 milyar liralık alacak için Sayıştay şu notu düştü: “Söz konusu tutarın giderek artıyor olması nedeniyle Kurumun mali açıdan sürdürülebilir bir sosyal güvenlik sistemi tesis etmeye yönelik temel amacını sekteye uğratacak boyutlara gelmiştir.”
Belediyeler alışkanlık haline getirdi, SGK peşine düşmedi
Sayıştay’ın dikkat çektiği bir diğer noktaysa belediyelerin bunu alışkanlık haline getirmesi ve aynı şekilde SGK’nın da bu işin peşine düşmemesi.
Yani borcu ödememek belediyelerin bir anlamda rutini olmuş. Belediyeler bunu yaparken de SGK tahsil ve takip yöntemlerini etkin bir şekilde işletmemiş.
Kanunun gerekliliği yerine getirilmedi
Kanuna göre SGK yetkilileri alacak tarihinden itibaren en geç bir yıl içinde icra yoluna başvurmalıydı ancak o da yapılmamış. Bunun yanı sıra söz konusu belediyelerin haciz yasağı dışında kalan mallar ve gelirleri üzerinde de herhangi bir haciz işlemi uygulanmamış.
Belediyeler SGK’ya borcunu ödemediği süre zarfında herhangi bir haklı neden göstermedi. Bunun üzerine söz konusu borçları tahsil etmeyen ilgili yetkililerden o borçlar tahsil edilmeliydi ancak SGK onu da yapmadı.
İhmal, borçları artırdı
Sayıştay tahsil oranının yüzde 48’lere kadar gerilemesinin nedeni olarak ‘ilgili görevli ve yetkililer hakkında takip yapılmaması’ olarak gösterdi.