Mobil iletişim teknolojisi 4G’ye sekiz yıl geç kalan Türkiye, 5G’ye de geç kalıyor. 83 ülkede kullanılan 5G altyapısı için Türkiye’de 1,5 milyar dolarlık yatırım gerekiyor. Bununla birlikte altyapı şirketleri arasındaki anlaşmazlık da sürüyor.
2015’te 4G ihalesi için geri sayım sürerken Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’dan ihaleye ‘kırmızı kart’ çıkmıştı. Erdoğan, ilginç bir hesapla ”Buraya gelirken kısa bir brifing aldım. Gündemde 4G ihalesi var. Ama dünya 5G’yi konuşuyor. 4G’yle hiç zaman kaybetmeyelim. O zaman 3G’de iki yıl daha sabredersek, 5G’ye geçeriz. Aksi takdirde 4G’ye geçersek Türkiye çöplük haline döner” demişti.
Ama bu sözlerle 4G mobil iletişim teknolojisine sekiz yıl geç kalan Türkiye, benzer bir yaklaşım nedeniyle 5G’ye de geç kalıyor.
Türkiye’nin bu teknoloji yarışında geri kalmaması için 5G altyapısı 1,5 milyar TL dolarlık yatırım bekliyor. Dünya çapındaki bu yaygınlaşmayla birlikte Türkiye’nin bu teknolojiye gecikmesinin maliyeti de artıyor. Vodafone’un Deloitte işbirliğiyle hazırladığı rapora göre 5G’de bir yıllık gecikmenin maliyeti 120 milyar TL.
Diğer yandan altyapı şirketleri arasında da görüş ayrılığı var. Daha önce 2018’de ortak altyapı şirketi kurulmak istenmiş ama bu girişim başarılı olmamıştı.
5G ihalesinin 2023’te yapılacağının açıklanmasının ardındansa tartışmalar arttı.
2023’teki ihale Türk Telekom’a göre erken
AA’ya konuşan Türk Telekom CEO’su Ümit Önal, 5G’ye yerli unsurlarla geçiş için şartların yeterince olgunlaşması gerektiğini belirterek, “İhaleyi biraz daha geciktirerek yapmanın daha makul olabileceğini düşüyoruz” dedi.
Önal, konuyla ilgili şunları söyledi: “İhalenin yapılmış olmasıyla kullanımını birbirinden ayırmak gerek. 5G’ye hazır olmakla 5G’nin kullanımına geçmek arasında da bir fark var. Operatörlerin bu konuda kendi içinde bir fikir birliği yok.”
Turkcell Genel Müdürü Murat Erkan’sa tarih konusunda yetkili kurum olan bakanlığın kararına saygı duyacaklarını söyleyerek buna itirazları olmadığını belirtti.
Ortak altyapı, hala tartışma konusu
Erkan, fiberde ortak altyapı şirketi kurulması konusunda “Bunu ötelemekte bazı şirketlerin menfaati olduğunu düşündüğünü görüyorum ama aslında ülkenin zararına” yorumunda bulundu.
Kalan mesafe için ortak altyapı şirketi kurulmasının fiberleşmeye bir katkısının bulunmayacağını bildiren Türk Telekom CEO’su Önal’sa hiç gidilmemiş yerlere gitme çağrısında bulundu.
Önal şunları söyledi: “Arkadaşlarımızın ortak altyapıdan anladıkları; Türk Telekom’un zaten hizmet verdiği yerlere yatırım yapıp, mevcut Türk Telekom müşterilerini churn ettirmek yani kendilerine taşımak. Bu vatanperverlik söyleminin altında, zaten gidilmiş yerlere gidip, oradaki müşterileri kendi müşterileri haline getirmeye çalışmak var. Bunu da karar vericilere ‘Türkiye’nin menfaatine ortak altyapı istiyoruz sosuyla’ sunmak istiyorlar ama bu nafile bir çalışma.”
Fiber altyapı: Turkcell’e göre yetersiz
Başka bir anlaşmazlık başlığı da fiber hizmeti. Fiberde 5G hizmetinin ötesinde bir hız sunduklarını belirten Önal, diğer şirketleri şu sözlerle eleştirdi: ”Dün 4,5G ihalesinde yeterli genişlikte spektrum almayanlar, bugünün şartlarında hız-kalite sorunları yaşıyorsa, bir an önce 5G ihalesi yapılmasını, spektrumlarının genişlemesini, böylece mevcut trafiklerini taşımak istiyor olabilirler. Aslında durum bundan ibaret.”
Ama Turkcell genel müdürü buna katılmıyor. Fiberde, Türkiye’nin önünde daha çok yol olduğuna dikkati çeken Erkan, dünyadaki duruma işaret ederek, bu alanda çoğu ülkede önemli çalışmalar yapıldığını bildirdi.
Erkan, şunları söyledi: “Fakat bizim altımızda olan ülkelere bakıyorum, inanılmaz bir seferberlikle geliyorlar. Ülkelerin fiberde ayak seslerini artık duyuyoruz ve biz hala kafamız kumda, ‘Ya aslında bizim çok iyi bir fiberimiz varmış galiba’ gibi davranıyoruz. Kimse bilmiyor bunu, dünyada bir çok benchmark’ta çok geride geliyoruz ama hala ‘cambaza bak’ hikayesiyle kendi kendimizi kandırıyoruz. Önce bir kere neyin olmadığını kabul edelim çünkü bunu kabul etmeden çözümü bulamayız, sonra da yeterince olması için ne yapılması gerek ona bakalım. 5G’nin en önemli ayaklarından biri fiber. Bizim şu anda baz istasyonlarımızın fiberleşme oranı yüzde 50’nin altında. Dünyada ileri 5G’ye geçmiş ülkelerin baz istasyonlarının fiberleşme oranı yüzde 90.”