BURCU KARAKAŞ
brckarakas@gmail.com / @burcuas
Kocasının soyadını kullanmak istemeyen avukat, hukuk mücadelesini kazandı.
Avukat Emine Şeker, sadece kendi soyadını kullanma talebiyle Batman Aile Mahkemesi’ne başvuruda bulundu. Ancak mahkeme bu talebi, ‘yasal düzenlemeye aykırı olduğu’ gerekçesiyle reddetti. Şeker, kararı temyiz etti.
Dosya, Yargıtay 2. Hukuk Dairesi Başkanlığı’na gönderildi. Daire ‘yeni bir uygulamaya geçildiğini’ belirterek, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 30 Eylül 2015’te Anayasa Mahkemesi kararı doğrultusunda evli kadının sadece bekarlık soyadını kullanamayacağına yönelik içtihatı değiştirdiğini hatırlatarak mahkemenin kararı bozdu.
‘TMK uluslararası sözleşmelerle çatışıyor’
Yargıtay’ın bozma ilamına uyan yerel mahkeme gerekçeli kararında, değişen içtihata atıfta bulunarak Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarını ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ni (AİHS) örnek gösterdi.
Batman Aile Mahkemesi’nin gerekçeli kararında, davanın kabulüne şu ifadelerle hükmedildiği dile getirildi: “Her ne kadar daha öncesinde Türk Medeni Kanunu (TMK) 187. madde baz alınarak yasal düzenlemeye aykırı talep ile davanın reddine karar verilmiş ise de Yargıtay bozma ilamında da belirtildiği üzere Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun yeni bir uygulamaya geçtiği, Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin bu kararı benimsediği ve bu karara göre TMK 187. maddenin uluslararası sözleşmelerle çatıştığı, uluslararası sözleşmelerin dikkate alınması gerektiği, kızlık soyadını kullanmak için haklı bir gerekçenin bulunmasına gerek olmadığı, bu hakkın insani bir hak olup cinsiyete dayalı ayrımcılık yapılmaksızın eşit şekilde uygulanması gerektiği belirtilmiş olduğundan somut davada herhangi bir neden aranmaksızın davacının davasının kabulüne karar verilmiştir.”
‘Ulusal mevzuat değişebilir’
Kararı Diken’e yorumlayan avukat Emine Şeker, Yargıtay’daki içtihat değişikliğinin önemine vurgu yaparak şunları söyledi: “Burada en önemli husus, Yargıtay’ın artık Türk Medeni Kanunu’nu değil, AİHS ve AİHM içtihatlarını referans alarak karar vermiş olması. Bu yolla belki ulusal mevzuatın değişmesi sağlanabilecek. Zira artık başvuran herkes yaşadığı yerdeki aile mahkemesinden bu kararı alabilecek. Yargıtay, evli kadının evlenmeden önceki soyadını kullanması için hiçbir haklı gerekçe göstermesine gerek olmadığını, sadece talep etmesinin yeterli bir gerekçe olduğuna karar vermiştir. Bu, yol açıcı bir içtihat değişikliğidir.”