Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçilmesiyle birlikte Anayasa Mahkemesi’nin de (AYM) yapısı değişiyor. Yüksek mahkeme, cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin de Anayasa’ya uygunluğunu denetlemeye başlıyor.
Fotoğraf: AYM
Yeni cumhurbaşkanının göreve başladığı tarihten itibaren geçilecek yeni yapıda AYM’de askeri üye olmayacak. İki askeri yargı kontenjanının kalkmasıyla birlikte yüksek mahkeme 15 üyeli hale gelecek.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, ilk cumhurbaşkanlığı döneminde 2010 sonrası üç üye atamıştı. Diğer 12 üyeninse üçü TBMM, yedisi 11’inci Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, ikisi 10’uncu Cumhurbaşkanı Ahmet Nejdet Sezer tarafından atanmıştı.
Hürriyet’ten Oya Armutçu’nun haberine göre yeni sistemde AYM, kanunların, cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin ve TBMM İçtüzüğü’nün Anayasa’ya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetleyecek, bireysel başvuruları karara bağlayacak.
Cumhurbaşkanlığı kararnamelerine karşı dava açma süresi Resmi Gazete’de yayınlanmasından başlayarak 60 gün sonra düşecek.
Bir davaya bakmakta olan mahkeme, uygulanacak bir kararnamenin hükümlerini Anayasa’ya aykırı görürse veya taraflardan birinin ileri sürdüğü aykırılık iddiasının ciddi olduğu kanısına varırsa AYM’ye gidebilecek. AYM’nin bu konuda vereceği karara kadar dava geri bırakılacak.
AYM, cumhurbaşkanlığı kararnamesinin tamamını veya bir hükmünü iptal ederken, yeni bir uygulamaya yol açacak biçimde hüküm tesis edemeyecek.
Üç ayda Yüce Divan yargılaması
AYM, Anayasa gereği Yüce Divan yargılaması da yapıyor.
Yeni sistemde, Yüce Divan yargılaması üç ay içinde tamamlanacak. Bu sürede tamamlanamazsa bir defaya mahsus üç aylık ek süre verilecek, yargılama bu sürede kesin olarak sonlandırılacak. Hakkında soruşturma açılmasına karar verilen cumhurbaşkanı seçim kararı alamayacak. Yüce Divan’da seçilmeye engel bir suçtan mahkûm olan cumhurbaşkanının görevi sona erecek.
Yeni sistem: Yürütmeye geniş yetki, Meclis’te çok parti