Japon devleti 75 yaşını geçen vatandaşlarıyla bir anlaşma imzalar. Devlet artık ekonomiye katkı sağlamayan yaşlısına bakacak. Yaşlı vatandaş da kendi istediği şekilde ölmeyi yani ötenaziyi kabul edecek. Yönetmen Chie Hayakawa filminde kurduğu bu distopyanın gerçekten çok da uzak olmadığını anlatıyor.
Japon yönetmen ve yazar Chie Hayakawa’nın Cannes’da gösterilen ‘Plan 75’ filminin işaret ettiği yaşlı nüfus problemi aslında gerçeği yansıtıyor: Japon nüfusunun yüzde 30’u 65 yaşın üstünde. Yaşlıların ülke ekonomisinin üzerinde gittikçe artan bir yük olduğu düşünülüyor. Doğum oranlarının düşüklüğü bu yaşlılara bakacak bir genç nesil umudunu imkansız kılıyor.
Ölüm için ‘reklam kampanyası’
Hayakawa filminde distopik bir ‘çözüm önerisi’ var: 75 yaşın üzerindeki Japon vatandaşları devletle yaptıkları anlaşma gereği bazı bakım hizmetleri ve toplu bir para karşılığında gönüllü olarak ölüme gidiyorlar.
Devlet bu politikayı cazip kılmak için, reklam kampanyaları düzenliyor, yaşlılara alacakları parayla yapabileceklerini, yumuşacık ve ikna edici bir sesle konuşan görevliler aracılığı anlatıyor.
Utanç verici
France 24’e konuşan filmin yönetmeni Chie Hayakawa, “Filmde devletin 75 Planı iyi niyetli ve pragmatik bir uygulama gibi görünse de biraz derine inince utanç verici ve zalim bir gerçekle karşılaşıyorsunuz” diyor. 45 yaşındaki Hayakawa, Japonya’da yaşlı nüfusun eskiden de var olduğunu söylüyor: “Ben gençken, uzun bir ömür sürmek iyi bir şey olarak algılanırdı, yaşlılar saygı görürdü. Şimdi ise problem gibi görülüyor.”
Gerçek olma ihtimali 10 üzerinden sekiz
Hayakawa, filmin görüntülerinin hem estetik ve güzel hem soğuk ve acımasız olmasını istediğini söylüyor.
Chie Hayakawa, filmi çekmeden önce yaşlı insanlarla görüşmeler yapmış. Edindiği izlenim, birçoğunun, yaşamlarının son yıllarında kavuşacakları finansal güvence karşılığında ölmeyi kabul edebileceği yönünde olmuş:
“Yaşlanıp yalnız kaldıklarında nasıl hayatta kalacakları büyük stres kaynağı. Bu stresi azaltmak ve ölecekleri zamanı seçebilmek onları rahatlatabileceğini düşünüyorlar. Dahası, bu yöntem gençler arasında da destek bulabilir.”
“Bugün böyle bir plan gündeme gelse, birçok insanın bunu kabul edeceğine, hatta uygulanabilir bir çözüm olarak memnuniyetle karşılayacağına inanıyorum.”
Chie Hayakawa, hükümetleri suçlamak yerine, yaşlılara öfke duyan genç insanlara dikkat çekiyor: “Kızgınlar çünkü çok çalışıyorlar ama yaşlandıklarında onların da destekçisi olmayacak.”
Hayakawa filminin böyle bir ‘çözümü’ olumlu göstermediğini belirtiyor. Ama bu senaryonun gerçekleşme ihtimali sorulduğunda ’10 üzerinden sekiz’ diye cevap veriyor.