Otomobil ve hafif ticari araç pazarında bulunurluk sorununun bu yıl da devam edeceği tahmin ediliyor. Satışlar 2022’de arz sorunu nedeniyle yüzde 6,2’lik sınırlı artış kaydetti. Toplamda 783 bin 283 araç satıldı.
Satış rakamları, geçen yıl uluslararası tedarik zincirindeki aksaklıklara bağlı olarak görülen araç bulunurluk sorunu nedeniyle sektörün beklentilerine uygun geldi. Hafif araç satışları verilerini açıklayan Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD), bulunurluk sorununun bu yıl da devam edeceğini tahmin ediyor.
Yurt içi pazar 2018’den bu yana kur krizleri ve küresel pandeminin neden olduğu tedarik zinciri sorunları nedeniyle dalgalı bir seyri izledi. Her ne kadar 2019’daki dip seviyelerden toparlanmış olsa da üç yıldır 700-800 bin bandında seyreden satışlar, 2015-2017 arasında tırmandığı 1 milyonun altında kalıyor.
Tüketiciler, kur krizleri ve enflasyonun geçen yıl aniden 24 yılın zirvesine tırmanmasının ardından, fiyatları yüksek vergi yüküyle sürekli artan araçları enflasyondan korunacak bir yatırım aracı olarak görmeye başladı.
Bulunurluk sorunu Türkiye’de daha fazla
Yurt içi araç pazarının görünümünü değerlendiren EBS Danışmanlık Genel Müdürü Erol Şahin, uluslararası tedarik zincirinde devam eden aksaklıklar nedeniyle araç bulunurluk sorununun devam edeceğini belirtirken, markaların yüksek vergi yükü sonucu feragat ettikleri kâr marjları nedeniyle Türkiye’de bulunurluk sorununun diğer ülkelere göre daha fazla görüleceğine dikkat çekti.
Şahin, tüketicilerdeki enflasyon ve kur artışı endişeleri nedeniyle talebin canlı kalacağını ifade ederek, “Talep yüksek olsa da arzla ilgili belirgin bir iyileşme yok. Ayrıca dünya genelindeki enflasyon nedeniyle araçların döviz fiyatları artmaya devam edecek, biz fiyatları iki katına çıkaran vergi yükü nedeniyle bunu daha fazla yaşayacağız” dedi.
Yılın ilk çeyreğinde ÖTV’siz engelli araç alımları sayesinde talebin güçlü olacağını belirten Şahin, ikinci çeyrekte perakende ve filo talebinin belirleyici olacağını belirtti. Şahin, seçimler nedeniyle ikinci altı ay için tahmin yürütmenin ise zor olduğunu belirterek, “Seçimlerin olduğu 2018’i andırıyor ama farklılıklar var. Markalar o döneme stok yüküyle girmişlerdi. Şu ansa sıfır stokla çalışıyorlar” dedi.
Finansman zorluğu
Fiyatlarda artış beklentisiyle talebi öne çeken tüketiciler bir yandan da finansman zorluğu yaşıyor. Uzmanlar fiyatı 400 bin liranın üzerindeki araçlar için yüzde 50 peşinat gerektiğine ve kredi vadesinin üç yılı geçemediğine dikkat çekerek, ortalama gelire göre bu koşulların finansman sağlamayı zorlaştırdığında işaret ediyor.
ODMD verilerinin kırılımına göre otomobil satışları geçen yıl yüzde 5,5 artarak 592 bin 660 adet olurken, hafif ticari araç pazarı yüzde 8,6 artışla 190 bin 623 adet kaydedildi.