Ukrayna, Türkiye’den ‘çalıntı tahıl’ taşıdığını iddia ettiği üç Rus bandıralı geminin daha soruşturmasını istemiş.
Türkiye, Ukrayna’nın talebi sonrası işgal altındaki Berdyansk limanından alınan Ukrayna tahılını taşıyan Rus bandıralı kargo gemisi Zhibek Zholy’ye el koymuştu.
Reuters’ın aktardığına göre Ukrayna başsavcılığı, 13 Haziran tarihli bir mektupta, Türkiye Adalet Bakanlığı’ndan, işgal altındaki Ukrayna bölgelerinden çalındığı iddia edilen tahılı taşıyan üç gemiyi araştırmasını istedi.
Mektupta, gemilerin nisan ile mayısta Kırım’daki Sivastopol limanındaki ana tahıl terminalinden hareket ettiği yazarken Ankara’dan gemilerin yükleri ve Türkiye limanlarına varışlarıyla ilgili belgeler talep ediliyor.
Nakliye veri tabanı Equasis’e göre, Mikhail Nenashev, Matros Pozynich ve Matros Koshka adlı kuru yük gemileri Batı yaptırımına maruz kalmış United Shipbuilding Corporation adlı bir Rus devlet şirketinin yan kuruluşuna ait.
Ukrayna, 24 Şubat’taki işgalden bu yana Moskova’yı tahıl çalmakla suçluyor. Rusya iddiaları reddediyor.
Ukraynalı yetkililer: Yaklaşık 400 bin ton tahıl çalındı; çoğu Türkiye’ye gitti
Reuters, mektupta Kiev’in adını verdiği gemilerdeki tahılın çıkış noktasını veya son varış noktasını belirleyemedi.
Ukrayna Tarım Bakanı Yardımcısı Taras Visotski, yaklaşık 400 bin ton ‘çalıntı tahıl’ ihraç edildiğini tahmin ettiklerini söyledi.
Ukrayna’nın Türkiye Büyükelçisi Vasil Bodnar Ukrayna’nın bunların çoğunun Türkiye’ye gittiğine inandığını ve Kiev’in ’13 geminin dahiliyetine dair kanıtları Türk makamlarına gönderdiğini’ söyledi.
‘Rusya çaldığı buğdayı Suriye’ye gönderiyor
13 Haziran tarihli mektup, gemilerden en az ikisinin Sivastopol limanına girmeden önce izleme sistemlerini kapattığı belirtildi.
Ukrayna’nın Lübnan’ın başkenti Beyrut’taki büyükelçiliği yeni işgal edilen topraklarda depolama birimlerine sahip en az yedi şirketin, Ukrayna makamlarına Rusya’nın buğdaylarını çaldığı gerekçesiyle başvurduğunu kaydetti.
Büyükelçilik ayrıca Rusya’nın Ukrayna’dan çalındığı iddia edilen buğdayı müttefiki Suriye’ye gönderdiğini kaydetti.
Buna göre en az 150 bin ton buğday, çoğunlukla Rus gemileriyle şubattan bu yana Suriye’ye gitti.
Gemilerin Türkiye seferleri
13 Haziran tarihli mektupta Kiev’in adını verdiği gemilerden biri olan 169 metre uzunluğundaki Mikhail Nenashev, özel uydu operatörü Planet Labs PBC tarafından çekilen uydu görüntülerine göre 14-16 Haziran tarihleri arasında Sivastopol’un Avlita tahıl terminalindeydi.
Görüntülerde gemi, üzerinde yükselen vinçlerle tahıl silolarının yanına demirli.
Refinitiv Eikon gemi takip verilerine göre gemi sekiz gün sonra İskenderun’a ulaştı. İstanbul merkezli jeopolitik analist ve Bosphorus Observer Başkanı Yörük Işık tarafından Reuters’a sağlanan fotoğraf ve videolar, liman vinçlerinin 27 Haziran’da Dörtyol Limanı’nda Mihail Nenashev’den altın renkli, tahıl benzeri bir yükü kamyonlara kaldırdığını gösteriyor.
Uydu görüntüleri ve gemi takip verilerine göre, marttan bu yana Mikhail Nenashev Türkiye’ye gelmeden önce Sivastopol tahıl terminalini en az üç kez daha ziyaret etti.
Refinitiv Eikon verilerine göre bu ziyaretlerin birinde gemi 22 Nisan’da Kocaeli’ndeki Derince Limanı’na 27 bin ton buğday boşalttı. Aynı veriler geminin yükünü Sivastopol’de aldığını gösteriyor.
Kiev, mektupta gün belirtmeden, Mikhail Nenashev’in nisanda Sivastopol’un Avlita tahıl terminaline 27 bin 500 ton tahıl yüklediğini yazdı.
Dörtyol Limanı, Reuters’in sevkiyatlarla ilgili sorularına yanıt vermedi. Derince Limanı, ‘tahıl taşıyan Rus gemileri’ aldığını doğruladı, anca inceleme süreçleri hakkında yorum yapmadı. Avlita’nın genel merkezinden cevap gelmezken ve Sivastopol ofisinde telefona cevap veren bir kişi tüm iddiaları yalanlayarak telefonu kapattı.
Uydu görüntülerine ve gemi izleme verilerine göre, gemilerden bir diğeri olan Matros Pozynich, Sivastopol’un Avlita tahıl terminalini ziyaret ettikten sonraki bir veya iki hafta içinde en az üç kez Suriye’ye gitti.
Üçüncü gemi Matros Koshka, uydu görüntülerine ve izleme verilerine göre gemi izleme sistemini kapatmadan önce en az üç kez Sivastopol’un tahıl terminalinden ayrılırken görüldü. Planet Labs uydu görüntüsüne göre, bunlardan birinde 10 gün sonra Suriye’ye yanaştı.
Equasis’in mülkiyet kayıtlarına göre aralık ve şubat aylarında satın alınan her üç gemi de Rusya merkezli Crane Marine Contractor LLC şirketine ait.
Crane Marine’in internet sitesinde yer alan tüzüğünün bir kopyasına göre şirket, Rusya’ya ait United Shipbuilding Corporation’ın (USC) bir yan kuruluşu.
USC’nin internet sitesi ayrıca Crane Marine’i şirketlerinden biri olarak listeliyor. Buna göre, Crane Marine, USC’nin bir parçası olan Caspian Energy grubuna ait.
Crane Marine, yorum talebine yanıt vermedi.
Ukrayna’da tahıl tüm ihracatın yaklaşık beşte biri
Ukrayna’daki çatışma, hem Ukrayna’da hem de dünya genelinde gıda güvenliği konusundaki endişeleri artırdı. Bu yıl dünya gıda fiyatları rekor seviyelerde.
Ukrayna, dünyanın en büyük tahıl ihracatçılarından biri, ancak güney sahili boyunca devam eden savaş ve limanlarının çoğu tıkandığı için mal ihraç etmekte zorlanıyor.
Resmi verilere göre, tahıl ülkenin tüm ihracatının yaklaşık beşte birini oluşturuyor.