Türkiye’de ne zaman ödemeler dengesi açıklansa hemen altın ve enerji hariç rakamlara da bakılır ve açığın daha düşük olduğu, hatta açık yerine fazlalık olduğu görülür ve ortalığı bir iyimserlik kaplar. Bu hafta açıklanan ocak ayı ödemeler dengesi verilerinde de aynı durum yaşandı.
Merkez Bankası’nın açıkladığı rakamlara göre ocak ayında cari işlemler hesabı 2,6 milyar dolar açık verdi. Ama altın ve enerji hariç tutulduğunda cari işlemler hesabı 3,6 milyar dolar fazla vermiş. Aynı şekilde 37,5 milyar dolar olan 12 aylık açık ise altın ve enerji hariç 34,6 milyar dolar fazlaya dönüşüyor.
İşin matematiği belli. Türkiye’nin cari işlemler açığının önemli bir kısmı dış ticaretinde verdiği açıktan kaynaklanıyor. Dış ticaret açığında da iki kalem öne çıkıyor: Enerji ithalatı ve altın ithalatı. Mesela Türkiye 2023 yılında 52,7 milyar dolarlık net enerji ve 25,7 milyar dolarlık net altın ithalatı yapmış. Eğer bu iki kalem olmasaydı ödemeler dengesi 2023’te 45,2 milyar dolar açık yerine 33,2 milyar dolar fazla verebilirdi.
Ancak bu tür bir bakış bana göre çok anlamlı değil. Çünkü net enerji ithalatçısı konumunda olan Türkiye ısınabilmek, hayatı ve ekonomisini döndürebilmek için enerji ithal etmek zorunda olan bir ülke.