AYŞEGÜL KASAP
@aysegul_kasap
Ankara’da Melih Gökçek’in belediye başkanlığı döneminden kalma ‘ODTÜ yolu’ projesinde ihalenin tamamlandığının ortaya çıkmasıyla beraber başlayan tartışma sürüyor.
Ankara Büyükşehir Belediyesi (ABB) 4,5 km’lik yolun yapılan ihale kapsamında olmadığını sadece 6,5 km’lik yol olduğunu söylüyor. Ancak ihale planında 11 km yolun hepsi var. Yani 4,5 km’lik yol da dahil.
Ulaşım plancısı Erhan Öncü Diken’e yaptığı açıklamada ODTÜ yolunda bir kamu yararının olmadığını, orada ‘rant projeleri’nin olduğunu söyledi. Öncü ayrıca, Mansur Yavaş yönetiminin ‘elinin kolununun bağlı’ olmadığını belirterek, TOGO ve YDA kulelerini örnek verdi: “Ankara’da böyle yanlış rant amacıyla yapılan iki tane tipik proje var. Birincisi TOGO kuleleri, Yavaş onu durdurdu, mahkemeye verdi, durdu.“
Melih Gökçek tarafından bir gece yarısı girilerek 4,5 km’lik yolda kesilen ağaçların yerine yenisinin dikilebileceğini ve o bölgenin tekrar geri kazandırılabileceğini belirten Öncü, asıl amacın ve iştah kabartıcı yerin ODTÜ ormanlarından çıkarak Atatürk Orman Çiftliği (AOÇ) ormanlarına girmek olduğunu öne sürdü.
ODTÜ arazisinden geçerek binlerce ağacın kesilmesine neden olan ‘tünel yol’ projesi, Gökçek ve ODTÜ’lüleri karşı karşıya getirmişti. Proje için üniversite rektörlüğü, Ankara valiliği ve büyükşehir belediyesi arasında protokol imzalanmış, yaklaşık dört yıl önce geceyarısı dozer ve iş makineleriyle ODTÜ arazisine girilmiş, dokuz saatte büyük bir ağaç kıyımı yapılmıştı. Yol çalışması sonrası belediye suçlanmış, Gökçek, 4 bine yakın ağacın taşındığını söylerken, rektör Prof. Dr. Mustafa Verşan Kök, protokol imzalanırken projede yolun bu kadar geniş tutulduğunu bilmediğini öne sürmüştü. Daha sonra projenin yürütmesi durdurulmuştu.
‘Otomobile dayanmayan çözümler’
Ulaşım plancısı Öncü’ye Ankara’nın trafiği için yol yapmanın asıl çözüm olmadığını söyledi: “Şimdi bütün dünyada ve hatta COP26’da da otomobile dayanmayan çözümleri gerçekleştirmek konuşuluyor. Yani otomobil çözümleri kanda lipid kolestrol gibi bir şey. Bunu daha fazla diyete sokmadan iyileştiremezseniz. Yani yol açmak, bypass yapmak gibi bir şey. Bir damar daha açarsınız, bir kavşak daha açarsınız ama asıl çözüm kandaki bileşenleri düzeltmek. Yani yollardaki otomobil oranlarını azaltmak. Toplu taşıma yüzdesini artırmak. Yaya ve bisiklet ulaşımlarını artırmak. Ve arazi kullanımlarını, kent imar planlarını da bunun için hazırlamak.
Rant gerekçesiyle kasaba nüfuslu bloklar inşa ediliyor
Mesela Paris 15 dakikalık kent kavramını geliştirdi. Biz de öyle bir şey yok, bakıyorsunuz merkezden uzakta her biri şehir nüfuslu, kasaba nüfuslu bloklar inşa ediliyor rant gerekçesiyle. Oradaki yüksek gelirli otomobili olan insanların daha sonra işlerine nasıl gidecekler diye düşünüyoruz.
Oysaki yapılması gereken o insanların işlerini yakınlarına getirmek oralara toplu taşıma götürmek. Bisikletle erişilebilecek yerlerde planlamak. Yani planlamadan başlıyor yatırımlarla devam ediyor. Siz ne kadar yol yaparsanız kavşak yaparsanız o kadar çok kitleniyor.”
“Malazgirt Bulvarı’ndaki gibi mi?” diye sorduğumuzda “Evet, yol yapmak çözüm değil ki” yanıtını verdi Öncü.
Bundan yaklaşık dokuz yıl önce yapılan Malazgirt Bulvarı şu anda Ankara trafiğinin problemli yollarından biri haline geldi.
‘ODTÜ yolunda kamu yararı yok’
Mahkeme ODTÜ yolu için ‘Kamu yararı var’ dedi. Ancak Öncü’ye göre bu doğru değil: “Kamu yararı yok uzun bir dönemde baktığınızda öyle bir ihtiyaç yok şu anda orada. Şu anda orada açılan yolun yarısında boş bir bulvar var, Prof.Dr. İhsan Doğramacı Bulvarı. Üzerindeki trafik yok, dört şeritlik bir yol var. Paralel gidiyorlar ikisi. Ondan sonra boş araziler var.O boş arazilerden makul bulvarlar planlanabilir. Üzerinde otobüslerin işleyeceği, bisiklet yollarının olacağı, kaldırımların olacağı yollar. Bu yollar ise otoyol. Sekiz şeritli bir otoyol yapılıyor. Hız yolları yapılıyor. Dünya artık kentlerde trafik hızlarını saatte 30 km’ye indiriyor. Biz hala Adana’dan gelen otoyolu şehrin merkezine sokuyoruz. Yanlış olan bu.”
Zaten atıl bir yol var, ODTÜ’ye dokunmadan yol ağı planlanabilir
Öncü çözüm için atılması gereken adımı ise şu ifadelerle açıkladı: “Önce Prof.Dr.İhsan Doğramacı Bulvarı’nı kullanacaksınız, yarısına kadar. Zaten boş atıl bir yatırım. Ondan sonra da cadde sokak yaklaşımıyla yeni bir ağı planlayacaksınız. Makul bir yol ağı planlayacaksınız. Ve oralara da gökdelen izni verip binlerce kişiyi oralarda iskan edip Eskişehir yoluna taşımayacaksınız. Oralarda iş yerleri yapacaksınız. Karma kullanım dediğimiz şeyleri yapacaksınız ki insanlar daha az kısa yolculuk yapsınlar. Şu anda çağdaş dünyada özellikle pandemiden sonra temel ulaşım almak için daha kısa daha yavaş yolculuk var. Yani yaya ve bisiklet başta olmak üzere toplu taşıma.Artık dünya otomobile kapattı defterleri.”
‘Yol olmayınca inşaatlar duruyor’
Öncü ODTÜ yolundak bu ısrar nedenin rant projeleri olduğunu belirtti: “Bir yandan eski başkanın (Melih Gökçek) oradaki projeleri var, onunla ilintili projeler var, her biri 35 katlı binalar var. Yollar olmadan imar iznini vermiş. Şu anda da yol olmayınca duruyor inşaatlar, yol başlayınca tekrar başlıyor.”
‘Yavaş’ın eli kolu bağlı değil, tutarsızlık var’
Mansur Yavaş yönetimi mahkeme kararı karşısında elinin kolunun bağlı olduğunu, bu nedenle ODTÜ yolu ile ilgili bir adım atamadığını söylemişti.
“Gerçekten eli kolu bağlı mı?” diye sorduğumuzda Öncü şu yanıtı verdi: “Doğru değil, Ankara’da böyle yanlış rant amacıyla yapılan iki tane tipik proje var. Birincisi TOGO kuleleri, Yavaş onu durdurdu, mahkemeye verdi, durdu. Mahkeme kararında ‘Yıkılacak’ diyor onun üzerine sahibi itiraz ediyor. İkinci proje YDA kuleleri. YDA’yı yıkmıyor, dokuzuncu kez imar tadilatı hazırlandı, odalar dava açtı ona. Yani istenirse oraya da (ODTÜ yolu) bir imar plan tadilatı yapılır, imar değiştirilir. Savunması yapılır, onu kabul etmedi bakanlık bir daha yapılır. Dokuza 10’a kadar yolu var. Birincide pes etmek tutarsızlık oluyor.”
İhalenin ötelenme yolları varken ötelenmemesi akıllara Yavaş yönetiminin mahkeme kararının yanı sıra başka baskılarla karşı karşıya kalıp kalmadığı sorusunu getirdi. Öncü bu soruyu, “Belediye içinde eski dönemden kalma teknisyenlerin gayreti diye düşünüyorum ben” diye yanıtladı.
‘4,5 km yol ağaçlandırılabilir’
4,5 km yolun da ABB’nin yaptığı ihale kapsamında olduğunu belirten Öncü hala ormanı kurtarmak için bir şansın olduğunu söyledi: “Yol açıldı, ağaç kesildi, ham yol olarak duruyor orası şu anda. Orası hemen ağaçlandırlabilir. 15 günde tekrar orası ağaçlandırılabilir.”
Öncü şöyle devam etti: “Amaç önemli olan orada. Bir tarafta TOGO kuleleri gibi bir gökdeleni üstten tıraşlamayı yıkmayı göze alıyorsunuz ama burada ağaç dikmeyi göze alamıyorsunuz. Tutarlı bir politka değil. Bu üç örnek TOGO kuleler YDA kuleleri o ODTÜ yolu… Üçünde de tutarlılık yok.”
‘Asıl plan AOÇ’ye inip İstanbul yoluna bağlamak’
ODTÜ ormanları delik deşik olacak endişesinin doğru bir endişe olduğunu belirten “Zaten amaç o” dedi ve şunları söyledi: “Önce Malazgirt Bulvarıyla başladı. Şimdi burada şöyle yapılıyor, bir makas atılıyor, bir ucu kırpılıyor. Bir taraftan biri kırpılıyor. Bunun arkasında asıl plan Atatürk Orman Çiftliği’ne (AOÇ) inip İstanbul yoluna bağlanması. Buradaki ODTÜ ormanının yeşilini yemenin ötesinde bir de AOÇ’nin de ormanını da yemek planları var bunun altında. Orası daha iştah kabartıcı yer. Asıl akıllarda da o var. “