Barış, edebiyat, tıp, fizik, kimya ve iktisadi bilimlerde Nobel ödülü sahibi 101 isim, iklim krizini ‘derin bir ahlaki mesele’ olarak tanımlayarak “Milyonlarca hayat, geçim kaynağı ve tür tehlikeye atılıyor” dedi.
Mektup bugün başlayan İklim Zirvesi bağlamında liderlere hitaben yazıldı.
ABD Başkanı Joe Biden’ın “Birlikte bilime kulak verip anı göğüslemeliyiz” sözünü desteklediğini belirten 101 ismin imzasına taşıyan mektupta şöyle dendi: “Gerçekten de bu anı nasıl karşılayacağımız, iklim krizine karşı ne yaptığımızla şekillenecek ve bu da geride bırakılan mirası belirleyecektir. Tarihin doğru tarafında yer almak için koşullar net.”
Mektupta hükümetler bilimin gerisinde kalmakla eleştirilerek, fosil yakıt kullanısının durdurulması ve yenilenebilir enerjilere yatırım yapılması gerektiği vurgulandı.
Sanayi devrimiyle beraber fosil yakıt kullanımının arttığının altı çizilen mektupta şu ifadelere yer verildi:
“Salımların temel kaynağını teşkil etmenin yanısıra fosil yakıtların çıkarılması, işlenmesi, ulaştırılması ve yakılması hem yerel kirlilik yaratmakta hem de çevremize ve sağlığımıza bedel ödetmekte. Bu bedeller de çoğu zaman yerel halklar ve dışlanan topluluklar tarafından ödenmekte.
Bu korkunç sanayi uygulamaları insan hakları ihlallerine yol açmış ve dünya çapında milyarlarca insanı haysiyetli bir yaşam sürmek için gerekli enerjiden mahrum bırakmıştır.
Hem insanlar hem de gezegen için iklim değişikliğiyle mücadeleye Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi ve Paris Anlaşması çerçevesinde kesintisiz destek verilmelidir. Paris Anlaşması’nda geçen 1.5°C sıcaklık hedefi tutturulamazsa dünyanın küresel ısınma felaketine sürüklenme riski büyü.
Ancak, Paris Anlaşması’nda petrol, gaz ve kömürün adı geçmemekte. Bu esnada, fosil yakıt sanayi, yeni projeler tasarlamaya devam etmekte. Bankalar da bu projeleri fonlamayı sürdürmekte. Son Birleşmiş Milletler Çevre Programı Raporu’na göre 2030 yılı itibariyle, ısınmayı 1.5°C ile sınırlama hedefi için gerekenden yaklaşık yüzde 120 daha fazla kömür, petrol ve gaz üretilecek. Arz böyle artmaya devam ederse Paris Anlaşması hedefini tutturmak ve fosil yakıtlara talebi azaltmak mümkün olmayacak.
Bu krizin gereğini yapmak için gerekli güç ve cesur adımlar atmak için gerekli ahlaki sorumluluk sanayide değil liderlerde bulunuyor. Dünya liderlerini uluslararası işbirliği ruhu içinde aşağıdaki hedeflerin gerçekleştirilmesi için birlikte hareket etmeye davet ediyoruz:
Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli ve Birleşmiş Milletler Çevre Programı tarafından çerçevesi çizilen son bilimsel veriler ışığında petrol, gaz ve kömür üretiminin artışının durdurulması;
Mevcut petrol, gaz ve kömür üretiminin, iklim değişikliğine yol açan ülkelerin sorumluluğunda, fosil yakıtlara bağımlılık derecesi ve dönüşüm kapasitesiyle uyumlu olarak adil ve eşitlikçi bir şekilde sona erdirilmesi;
Küresel olarak yenilenebilir enerjiye yüzde 100 erişim sağlanması, bağımlı ekonomilerin fosil yakıtlardan uzaklaşmasının desteklenmesi ve insan ve toplulukların küresel bir adil geçiş süreciyle gelişmesinin sağlanması için dönüşümsel bir plana yatırım yapılması.
Fosil yakıtlar iklim değişikliğinin en büyük sebebi. Bu sanayinin fütursuzca genişlemesine göz yummak vicdansızlık. Fosil yakıt sistemi küresel olduğu için küresel bir çözüm gerektirmekte. İklim Zirvesi bu çözüm için çalışmalı. Bunun da ilk adımı fosil yakıtları yerin altında tutmak.”
İmzacılar:
- 14. Dalai Lama Hazretleri, Nobel Barış Ödülü, 1989
- Jody Williams, Kara Mayınlarının Yasaklanması için Uluslararası Kampanya, Nobel Barış Ödülü, 1997
- Juan Manuel Santos, Kolombiya Eski Başkanı, Nobel Barış Ödülü, 2016
- Tawakkol Karman, Zincirsiz Kadın Gazeteciler, Nobel Barış Ödülü, 2011
- Mairead Corrigan-Maguire, Northern Ireland Peace Movement, Nobel Barış Ödülü, 1976
- Adolfo Pérez Esquivel, Arjantin İnsan Hakları Lideri, Nobel Barış Ödülü, 1980
- Rigoberta Menchú Tum, K’iche’ Guatemala İnsan Hakları aktivisti, Nobel Barış Ödülü, 1992
- José Manuel Ramos-Horta, Doğu Timor Eski Başkanı, Nobel Barış Ödülü, 1996
- Carlos Filipe Ximenes Belo, Doğu Timorlu Katolik Rahip, Nobel Barış Ödülü, 1996
- Shirin Ebadi, İran’ın ilk kadın hakimi, Nobel Barış Ödülü, 2003
- Leymah Roberta Gbowee, Liberyalı Kadınlar Kitlesel Barış Eylemi, Nobel Barış Ödülü, 2011
- Kailash Satyarthi, Bachpan Bachao Andolan, Nobel Barış Ödülü, 2014
- Denis Mukwege, Panzi Hastanesi Kurucusu, Bukavu, Nobel Barış Ödülü, 2018
- Muhammad Yunus, Grameen Bankası Kurucusu, Nobel Barış Ödülü, 2006
- Paul Berg, Nobel Kimya Ödülü, 1980
- Thomas R. Cech, Nobel Kimya Ödülü, 1989
- Martin Chalfie, Nobel Kimya Ödülü, 2008
- Aaron Ciechanover, Nobel Kimya Ödülü, 2004
- Richard R. Ernst, Nobel Kimya Ödülü, 1991
- Joachim Frank, Nobel Kimya Ödülü, 2017
- Walter Gilbert, Nobel Kimya Ödülü, 1980
- Richard Henderson, Nobel Kimya Ödülü, 2017
- Dudley R. Herschbach, Nobel Kimya Ödülü, 1986
- Avram Hershko, Nobel Kimya Ödülü, 2004
- Roald Hoffmann, Nobel Kimya Ödülü, 1981
- Brian K. Kobilka, Nobel Kimya Ödülü, 2012
- Roger D. Kornberg, Nobel Kimya Ödülü, 2006
- Yuan T. Lee, Nobel Kimya Ödülü, 1986
- Robert J. Lefkowitz, Nobel Kimya Ödülü, 2012
- Michael Levitt, Nobel Kimya Ödülü, 2013
- Rudolph A. Marcus, Nobel Kimya Ödülü, 1992
- Hartmut Michel, Nobel Kimya Ödülü, 1988
- George P. Smith, Nobel Kimya Ödülü, 2018
- Sir James Fraser Stoddart, Nobel Kimya Ödülü, 2016
- Frances H. Arnold, Nobel Kimya Ödülü, 2018
- Johann Deisenhofer, Nobel Kimya Ödülü, 1988
- Roderick MacKinnon, Nobel Kimya Ödülü, 2003
- William E. Moerner, Nobel Kimya Ödülü, 2014
- Richard R. Schrock, Nobel Kimya Ödülü, 2005
- Sir John E. Walker, Nobel Kimya Ödülü, 1997
- Kurt Wüthrich, Nobel Kimya Ödülü, 2002
- Oliver Hart, Nobel İktisadi Bilimler Ödülü, 2016
- Eric S. Maskin, Nobel İktisadi Bilimler Ödülü, 2007
- Edmund S. Phelps, Nobel İktisadi Bilimler Ödülü, 2006
- Robert F. Engle III, Nobel İktisadi Bilimler Ödülü, 2003
- Paul R. Milgrom, Nobel İktisadi Bilimler Ödülü, 2020
- Christopher A. Pissarides, Nobel İktisadi Bilimler Ödülü, 2010
- Wole Soyinka, Nobel Edebiyat Ödülü, 1986
- Elfriede Jelinek, Nobel Edebiyat Ödülü, 2005
- Harvey J. Alter, Nobel Tıp Ödülü, 2020
- Elizabeth H. Blackburn, Nobel Tıp Ödülü, 2009
- Mario R. Capecchi, Nobel Tıp Ödülü, 2007
- Peter C. Doherty, Nobel Tıp Ödülü, 1996
- Andrew Z. Fire, Nobel Tıp Ödülü, 2006
- Carol W. Greider, Nobel Tıp Ödülü, 2009
- Jeffrey Connor Hall, Nobel Tıp Ödülü, 2017
- Leland H. Hartwell, Nobel Tıp Ödülü, 2001
- Tim Hunt, Nobel Tıp Ödülü, 2001
- Louis J. Ignarro, Nobel Tıp Ödülü, 1998
- Sir Richard J. Roberts, Nobel Tıp Ödülü, 1993
- Gregg L. Semenza, Nobel Tıp Ödülü, 2019
- Thomas C. Sudhof, Nobel Tıp Ödülü, 2013
- Jack W. Szostak, Nobel Tıp Ödülü, 2009
- J. Robin Warren, Nobel Tıp Ödülü, 2005
- Torsten N. Wiesel, Nobel Tıp Ödülü, 1981
- William C. Campbell, Nobel Tıp Ödülü, 2015
- Harald zur Hausen, Nobel Tıp Ödülü, 2008
- H. Robert Horvitz, Nobel Tıp Ödülü, 2002
- William G. Kaelin Jr., Nobel Tıp Ödülü, 2019
- Eric R. Kandel, Nobel Tıp Ödülü, 2000
- Edvard Moser, Nobel Tıp Ödülü, 2014
- May-Britt Moser, Nobel Tıp Ödülü, 2014
- John O’Keefe, Nobel Tıp Ödülü, 2014
- Yoshinori Ohsumi, Nobel Tıp Ödülü, 2016
- Charles M. Rice, Nobel Tıp Ödülü, 2020
- Hamilton O. Smith, Nobel Tıp Ödülü, 1978
- Susumu Tonegawa, Nobel Tıp Ödülü, 1987
- Harold E. Varmus, Nobel Tıp Ödülü, 1989
- Michael W. Young, Nobel Tıp Ödülü, 2017
- Serge Haroche, Nobel Fizik Ödülü, 2012
- J. Michael Kosterlitz, Nobel Fizik Ödülü, 2016
- Anthony J. Leggett, Nobel Fizik Ödülü, 2013
- Shuji Nakamura, Nobel Fizik Ödülü, 2014
- H. David Politzer, Nobel Fizik Ödülü, 2004
- Rainer Weiss, Nobel Fizik Ödülü, 2017
- Robert Woodrow Wilson, Nobel Fizik Ödülü, 1978
- David J. Wineland, Nobel Fizik Ödülü, 2012
- Hiroshi Amano, Nobel Fizik Ödülü, 2014
- Barry Clark Barish, Nobel Fizik Ödülü, 2017
- Jerome I. Friedman, Nobel Fizik Ödülü, 1990
- Sheldon Glashow, Nobel Fizik Ödülü, 1979
- Brian D. Josephson, Nobel Fizik Ödülü, 1973
- Takaaki Kajita, Nobel Fizik Ödülü, 2015
- Wolfgang Ketterle, Nobel Fizik Ödülü, 2001
- John C. Mather, Nobel Fizik Ödülü, 2006
- Michel Mayor, Nobel Fizik Ödülü, 2019
- Arthur B. McDonald, Nobel Fizik Ödülü, 2015
- Arno Penzias, Nobel Fizik Ödülü, 1978
- Horst L. Stormer, Nobel Fizik Ödülü, 1998
- Joseph H. Taylor Jr., Nobel Fizik Ödülü, 1993
- Carl E. Wieman, Nobel Fizik Ödülü, 2001