İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), Üsküdar’daki Salacak ve Harem sahilinde işgalleri sonlandırmıştı. Mahkeme, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın imar planı değişikliği dayanağını iptal ederek İBB’yi haklı buldu.
İBB, Üsküdar ilçesindeki Salacak ve Harem sahillerindeki işgalleri kurtarmak için yıkım başlatmıştı. Kültür ve Turizm Bakanlığı yıkımların durdurulması için imar planı değişikliği yapmıştı.
İstanbul 8’inci İdare Mahkemesi, Üsküdar’da Mimar Sinan Mahallesi’ndeki 431 ada, 2-34-36-39-40 parsellerini kapsayan alana ilişkin yapılan 1/5000 ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı Değişikliklerinin dayanağının iptaline karar verdi.
Mahkeme, kararında dava konusu işlemin hukuka ve mevzuata uygun olmadığını belirtti.
Dava, 431 ada, 2-34-36-39-40 numaralı parselleri kapsayan alanda yapılan imar plan değişikliklerine ilişkin İstanbul 6 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 22 Aralık 2022 tarihli ve 7914 sayılı kararına dayanıyordu.
Bilirkişi: Bölge doğal sit alanı
Bilirkişi raporundaki tespitler şöyle:
* Alanın, Üsküdar Salacak Harem Doğal Sit Alanı içinde yer aldığı ve bazı parsellerde korunması gereken kültür varlıklarının bulunduğu.
* Özellikle 431 ada, 39 parselde bulunan hamam ve maksem gibi yapılar Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından tescillenmişti.
* Plan değişikliklerinde kültür varlıklarının bütüncül bir şekilde ele alınmadığı, teknik ve nesnel gerekçelerin yetersiz olduğu ve tarihsel, çevresel faktörlerin göz ardı edildi.
Mahkeme: Koruma planı yeterli koruma sağlamıyor
Mahkeme değerlendirmelerle dava konusu imar plan değişikliklerinin yasal mevzuata aykırı olduğu kanaatine vardı.
Kararda koruma amaçlı imar planlarının tarihi, kültürel ve doğal çevrelerin sürdürülebilir biçimde korunmasını sağlaması gerektiği, fakat bu süreçte yeterli analiz ve inceleme yapılmadığı ve koruma kurulunun uygunluğunun alınmadığı vurgulandı.
Mahkeme, dava konusu işlemin iptaline hükmederken, yargılama giderlerinin davalı idareden tahsil edilmesine karar verdi.
Karar, İstanbul’daki tarihi ve kültürel dokunun korunması açısından önemli bir emsal teşkil edebilir.
Zira Üsküdar’da yapılması planlanan değişikler, alanın kültürel ve tarihi niteliğini olumsuz etkileyebilecek unsurlar içerdiği gerekçesiyle iptal edildi.
Mahkeme kararı, davalı Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 30 gün içinde İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’ne taşınabilecek. İstinaf süreci, dava sonucunun nihai hale gelmesi açısından belirleyici olacak.