MESUDE ERŞAN
@mesudersan
mesudeersan@diken.com.tr
Eris varyantı, İstanbul ve Ankara başta olmak üzere Covid-19 enfeksiyonu vakalarını ‘patlattı’. Enfeksiyon hastalıkları ve klinik mikrobiyoloji uzmanı Prof. Dr. Esin Davutoğlu “Uzun süredir görmediğimiz radyolojik görüntüler ve ölümler görüyoruz” dedi.
Son olarak Hatay Erzin Devlet Hastanesi Başhekimi Dr. Ersin Mahmutluoğlu Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetmişti. Ankara Tabip Odası bugün Covid-19 vakalarının arttığını, hastanelerin ‘alarm verdiğini’ bildirmişti.
Hekimlerin klinik deneyimleri de Covid-19 vakalarında ciddi artışa işaret ediyor.
Örneğin Hacettepe Tıp Fakültesi, uyarı amaçlı yolladığı bir iç yazışmada, son 24 saatte hastanede yapılan PCR testlerinde pozitiflik oranının yüzde üçten yüzde 20’ye çıktığını bildirdi ve çalışanlardan maske takarak ve taktırarak önlem almalarını istedi.
Resmi sayıyı bilemiyoruz. Çünkü Sağlık Bakanlığı açıklamayı bırakalı çok oldu. Bakanlığın Coronavirüs Bilgi Platformu‘nda paylaşılan en yeni veri kasım 2022’den. Bir yıldan uzun süredir yeterli sürveyans ve test yapılamaması nedeniyle Covid-19’un toplum sağlığına etkisi tam olarak bilinmiyor.
Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) başta olmak üzere başka uzmanlık dernekleri Eris varyantına karşı hazırlıklı olunması, güncel aşıların bir an önce temin edilerek riskli gruplarda uygulanması gerektiğini söylüyor.
DSÖ kırılgan grupların acil aşılanması uyarısı yaptı
Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi öğretim üyesi Şenol, vaka sayılarının Mart 2022’den beri ilk defa bu kadar yükseldiğini söyledi.
Türkiye’nin dört bir yanından yoğun bakımda yatırılıp kaybedilen vakaların bildirildiğini söyleyen Şenol, şöyle devam etti: “Eris varyantıyla vakalarda hızlı tırmanış var. Yüzde 20’lere çıkan test oranlarından söz ediyoruz. Tıpkı Amerika, Japonya, Avrupa’da olduğu gibi. Oralarda da tırmanış vardı. Türkiye’de olmaması olanaksızdı, bekliyorduk. Henüz grip sezonu başlamadı. Dolayısıyla vakalar Covid’le açıklanıyor. Yoğun bakım yatışları başladı. Uzun süredir görmediğimiz radyolojik görüntüler ve ölümleri görüyoruz. Covid-19 enfeksiyonu, akciğerlere indiğinde kalp yetersizliği ve ölümlere yol açabilen bir hastalık. Dünya Sağlık Örgütü acil olarak kırılgan grupların aşılanması uyarısını yeni yaptı.”
‘Yüksek virüs yükü herkese ağır geçirtebiliyor‘
Şenol, başhekim Mahmutoğlu’nun ek bir hastalığı bulunmadığı halde yüksek virüs yüküyle karşılaştığı için ağırlaştığı görüşünde: “Servislerimizdeki bütün personelimiz, geçen haftadan beri üçer- beşer hastalanmaya başladılar. Yeni başlayan asistan, intörnlerimiz hastalanıyor. Demek ortalıkta çok yüksek virüs yükü var. Virüs yükü çok yüksek olunca iki şey olur. Kırılgan grupta olmasanız bile yüksek virüs yüküyle karşılaştığınızda baş etmeniz güç oluyor. Çünkü bizdeki son doz aşıların üzerinden, iki tur geçti. Dünya iki kez daha Covid-19 aşılarını güncelledi ve yaptı. Ama bize yeni, güncellenmiş aşı gelmediği için bu turlar yapılmadı. Aşılar 12 yaşın üstündekilere yapılmıştı. Aşısız çocukların önemli bir kaynak olduğunu düşünüyoruz. Aşısız oldukları için evdekileri yüksek bir virüs yüküne maruz bırakıyorlar.”
Türk Tabipleri Birliği (TTB) Aile Hekimliği Kolu Başkanı Dr. Emrah Kırımlı da “PCR testlerinin az yapılmasına karşın, evlerde yapılan hızlı testlerden vakaların çoğalmaya başladığını öğreniyoruz. Tekrar eski günlere geri dönmemek için Sağlık Bakanlığı’nın aldığı önlemler açıklanmalı” dedi.
Sağlık kurumlarına başvuranların maske takmaları için teşvik edilmeleri gerektiğini vurgulayalan Kırımlı şöyle devam etti: “En azından kırılgan grup (65 yaş üstü, kronik hastalıkları bulunanlar vs.) takabilir. Sadece grip aşısı için birkaç kez bize gelmeleri gerekiyor. Biz aşısının reçetesini yazıyoruz. Reçetesiyle eczaneden alıyor. Aşısını yaptırmak için tekrar bize geliyor. İlk başvurusunda henüz aşısı çıkmadıysa tekrar gelmesi gerekiyor. Geldiklerinde bekleyen hastalarla temasları oluyor.”
‘Hastalar PCR yaptıracak yer bulamıyor‘
PCR testleri risk grubundakiler için önemli. Çünkü erken tanı halinde hastalığa yönelik ülkemizde bulunan tek ilaç tedavisinin uygulanması mümkün olabiliyor.
Buna karşılık PCR testi yaptırmak mesele. Test yaptırmak isteyenler nereye gideceğini bilemiyor. Yaptırabilecek yer bulanlara dörtlü test uygulanıyor. Aynı anda sadece Covid-19’a değil, grip, RSV gibi başka solunum yolu enfeksiyonlarına da bakılıyor. Uzmanlar bu dörtlü testlerde duyarlılık sorunu bulunduğunu söylüyor.
Kırımlı, şunları söyledi: “Kamu hastanelerinde de pek yapılmıyor artık. Yoğun olarak şiddetli ateş, boğaz ağrısı, kırgınlık yaşayan hastaları görüyoruz. Biz de test yapamıyoruz. Okullar açıldığında enfeksiyonlarda artış yaşadık. Ama şimdiki belirtiler daha ağır seyrediyor. Evde yatırıyor. Yaşlılarda hastane yatışları arttı.”
Yalancı negatiflik sık görülüyor
Şenol da testlerde sorun olduğunu yineledi. Aynı testle çok hastalık etkenine bakılınca yalancı negatiflik olasılığı artıyor. Şenol, şunları dedi: “Yalancı negatiflik, alınan testin kalitesiyle de ilgili olabilir. Hastalığın dönemi ve insanların başvurmaması nedeniyle yalancı negatiflik görülebilir. Örneğin evinde yaptığı testi pozitif çıkıp hastanede peş peşe yapılan iki testi negatif çıkan gördük.”
Mahmutoğlu’nun PCR testi de negatif çıkmıştı. Ancak hastalığının seyri, klinik belirtileri enfeksiyonu gösteriyordu.