Türkiye İş Bankası’nın ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü’ne verdiği insansız su altı planörü Deniz Kaşifi Marmara’da suya indirildi.
ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Barış Salihoğlu, Akdeniz’den Marmara’ya oksijenli su geldiğini, kirlilik baskısının azaltılmasıyla beraber Marmara’nın kendini toparlayabileceğini söyledi.
Deniz Kaşifi’nin yapımı yaklaşık yedi ay sürdü. 2022’nin sonlarına doğru da ODTÜ’ye teslim edildi ve aralıkta denizleri daha iyi anlayabilmek için Marmara’da kullanılmaya başladı. Daha sonra geçtiği Akdeniz’de 21 gün boyunca kendi kendine çalıştı.
Bu cihaz denizin derinlerinde sıcaklık, tuzluluk, pH değeri, çözünmüş oksijen miktarı, klorofil ve diğer su renkleri, ses dalgaları ve besin tuzu (Azot) ölçebiliyor. İnsansız su altı planörü yüzeyden istenen derinliğe kadar indirilebiliyor. GPS aracılığıyla da veri akışı sağlanıyor.
Ocaktaki veriler, Marmara’nın kış koşullarında bile oksijen yönünden fakir olduğunu ortaya koydu. Ama Bandırma ve Edremit körfezlerinin de bulunduğu güney bölgesine Akdeniz’den oksijenli su girişi tespit etti. Batıdan doğuya gidildikçe de bu etki tamamen kayboldu. Bu, İzmit Körfezi civarında yeterli oksijen taşınımının kış koşullarında çok sınırlı olduğu anlamına geliyor.
Yani bu durum Marmara’da yaşayan canlılar için tehlike demek.
Akdeniz’de 2 dereceye yakın sıcaklık artışı
Deniz Kaşifi Akdeniz’de 27 gün araştırma yaptı. Bu Türkiye’de otonom bir cihazla yürütülmüş en uzun süreli çalışma.
Salihoğlu çalışmayla ilgili şunları dedi: “Türkiye’yle Kıbrıs arasındaki bölge çok dinamik ve çok az bilinen bir bölge. Diğer taraftan bu bölge iklim değişiminin en fazla etki ettiği bölgelerden biri. Bütün Akdeniz havzasında bu bölgede 2 dereceye yakın yüzey su sıcaklıklarında artışlar oldu. Aynı zamanda da ciddi bir kirlilik baskısı var bölgede. Yüzeyde sıcaklık artışlara devam ediyor ama bunun derinlere yansıması çok yüksek sevilerde.”
Kendi haline bırakırsak Marmara için umut var
Profesör, Marmara için umut olduğunu söyledi: “Deniz Kaşifi’yle çalışmalarımızda Akdeniz’den gelen oksijenli suyun batıya doğru yayıldığını ve nasıl yayıldığını gördük. Marmara Denizi için her zaman ciddi bir umut var. Marmara Denizi kendini kurtarabilir. Yani Akdeniz’den gelen oksijenli suyun bu şekilde Marmara’ya yayılması önemli. Yani biz Marmara’yı üzerindeki kirlilik baskısını azaltıp kendi haline bıraksak birçok sorunu da ortadan kalkacak.”
Planör yaz mevsiminde de bölgeyi incelemek için yeniden Marmara’ya indirildi. 2024’te de Karadeniz’de kullanılması planlanıyor.
Deniz kirliliğini azaltacak yatırımlar
İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı ve Sürdürülebilirlik Lideri Gamze Yalçın projeyle ilgili şöyle konuştu: “ODTÜ’yle yaptığımız işbirliğiyle bilimsel araştırmaların kapsamının genişletilmesini hedefliyoruz. Deniz Kaşifi, iklim değişikliğinin denizlerdeki olumsuz etkileri başta olmak üzere yüksek veri ihtiyacı duyulan sorunların tespiti, takibi, çözüm önerileri geliştirilmesi ve gerekli tedbirlerin alınabilmesi için veri topluyor. Bu veriler, Marmara’da yaşanan müsilaj gibi felaketlerin ve kirliliğin önlenmesinin yanı sıra deniz ekosisteminin sürdürülebilirliğine yönelik bilimsel çalışmalara katkı sunması açısından da büyük önem taşıyor.”
Yalçın ayrıca deniz kirliliğini azaltacak yatırımlara finansman sağlamak üzere Denizleri Koruyalım Kredisi’ni hazırladıklarını anlattı.
