Fonlama maliyetleri yükselen bankalar Merkez Bankası’nın (MB) faiz indirimiyle zaten düşmeyen kredi faizlerini daha da artırıyor. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın TL’yi destekleyecek adımları sonrası yıl sonunun da yaklaşmasıyla TL mevduat faizlerinde de bu hafta 3-4 puan yükseliş var.
Merkez Bankası’nın politika faizini son dört ayda yüzde 19’dan yüzde 14’e çekmesine rağmen aynı dönemde tahvil, ticari kredi gibi birçok piyasa faizi artış göstermişti ve Erdoğan’ın yatırımların önünü açmak, daha çok istihdam yaratmak için istediği düşük kredi faizi ortamı oluşmamıştı.
Bu hafta ise TL’yi destekleme adımlarıyla mevduat ve ticari kredilerde artışlar daha da belirginleşti. Zararları Hazine tarafından telafi edilen kamu bankalarının verdiği krediler hariç piyasa faizlerinde yükseliş bir süredir zaten görülüyordu. Hazine’nin gösterge 10 yıllık tahvil faizi yıl başındaki yüzde 12 civarından yüzde 24’e yaklaşmış durumda.
Bankacılık kaynakları bu durumun, düşük politika faizi ortamında oluşan yüksek dolarizasyon ve TL likidite sıkışıklığı sürecinde, yıl sonu yaklaşırken bankaların bilançolarını korumak için TL’ye daha yüksek faiz vermesi yarışı ve bunun sonucu artan fonlama maliyetlerinin kredi faizlerine yansımasından kaynaklandığını söyledi.
Bankalarda bir yandan yılsonuda bilanço kapama döneminin yaklaşması, bir yandan da kur korumalı yeni ürünün devreye girmesiyle artan rekabet, mevduat faiz oranlarını yüzde 20’nin üzerine taşırken, yükselen fonlama maliyetleri kredi faizlerine yansıdı. Bazı bankalarda KOBİ kredi faizleri yüzde 30’un üzerine çıktı.
Bu oranlar Erdoğan’ın, MB’de çok sayıda başkanın değişmesine neden olan düşük faiz isteği sonucu, yüzde 14’e kadar düşen politika faiziyle çelişse de yüzde 30’a çıkması beklenen enflasyon oranıyla aslında paralel gidiyor.
Bir bankacılık kaynağının değerlendirmeleri şöyle: “Kimse TL mevduat kaybetmek istemiyor. Yılsonu yaklaşırken bilançoların sarsılmaması lazım. Bu da rekabeti artırdı ve mevduat faizlerinde son bir haftada artış gördük.”
Bir diğer bankacılık kaynağı da, “Bankaların TL mevduata ihtiyacı var. Şu anda TL ihtiyacı artıyor. Bankaların TL mevduatlarını artırması için de TL meveduatları cazip hale getirmesi gerekiyor. Bu da faizleri artırıyor” dedi.
Bankacılık kaynaklarının verdiği bilgiye göre geçen hafta yüzde 17-18 olan mevduat faizleri bu hafta kademeli artışla yüzde 20’nin üzerine çıktı.
Mevduat faizlerindeki artış bankaların kredi faizlerini de kademeli olarak yukarı taşıdı. Bazı özel bankalarda yüzde 30’u aşan kredi faizleri kamu bankalarında da TCMB’nin yüzde 14 olan politika faizine karşılık oranları yukarı çekti. Bir bankacılık kaynağı kamu bankalarında ticari kredi fazilerinin yüzde 18-19’a kadar yükseldiğini söyledi.
Konuyla ilgili Reuters’ın sorusuna, Halkbank, Vakıfbank ve Ziraat Bankası’ndan haberin yazıldığı sırada henüz bir dönüş olmadı.
‘Uzun vadeli kredi bulamıyoruz’
Tekstil sektöründe faaliyet gösteren ve kumaş imalatına yönelik 30 milyon euroluk yatırım planlayan Sadırlar Alliance Yönetim Kurulu Başkanı Selçuk Sadır şunları söyledi: “Yatırım planı hazır bekliyoruz. Hem düşük faiz, hem uzun vade ihtiyacımız var. 1.5 aydır bekliyoruz. MB faiz indirdi, ben yatırım ortamının iyileşmesini beklerken faizler daha da arttı.”
Faiz oranlarının yüzde 22’den yüzde 27-28’lere geldiğini kaydeden Sadır şöyle devam etti: “Yatırım için iki şey gerekli. Birincisi faizin uygun seviyelerde olması, ikincisi yatırımın finansmanının uzun vadeli olması. Uzun vadeli kredi bulamıyoruz. Bankalar fiyatlayamıyoruz, biraz bekleyelim diyorlar.”
Gelecek aylarda yüzde 30’lu seviyelere yükselmesi beklenen enflasyona karşılık, MB’nin faiz indirimleri sonucu dolar/TL 18.4 ile tarihi zirvesini görmüştü.
Ancak Erdoğan’ın pazartesi günü TL’yi destekleyici adımları açıklamasının ardından, kısmen TL lehine değişse de dolar/TL’de yılbaşından beri kayıp yüzde 57’den yüzde 30’un altına doğru geriledi.