65+ Yaşlı Hakları Derneği, Isparta’da elektriklerin kesilmesiyle ortaya çıkan tabloya dikkat çekerek, “Tüm yetkililer ve ilgililer acilen yaşlı ve bakım/destek ihtiyacı olan kırılgan gruplar için afet planlaması yapmalı” çağrısında bulundu.
Isparta’daki yoğun yağış nedeniyle günlerce elektrikler kesilmiş, birçok yol da ulaşıma kapanmıştı. Diken’e konuşan Ispartalılar, hayatın felç olduğunu anlatmıştı.
Derneğin yazılı açıklamasında Isparta’daki kesintinin, kentlerin ve köylerin afet durumları karşısında büyük ölçüde hazırlıksız olduğunu ortaya koyduğu vurgulandı.
Dernek şu görüşlere yer verdi:
“Ülkemizin afet sonrası müdahale ve yardım kapasitesinde memnunluk verici artış olmasına karşın, afet öncesi hazırlık ve bütünleşik planlamadan oluşan risk yönetiminde büyük eksikler var. Yaşlılar ve ayrıca bakım/destek ihtiyacı olan tüm kırılgan gruplar açısından bu eksiklerin acilen giderilmesi hayatî öneme sahiptir.
Isparta’yı dondurucu soğuk ve karanlığa mahkum eden elektrik kesintilerinde can kaybı olmaması sevindiricidir. Ancak, Yalvaç ilçesinde, yalnız yaşayan 70 yaşında bir vatandaşımızın, bu kriz ortamında kendisine ulaşan, sağlığını, esenliğini kontrol eden, müdahale ihtiyacını değerlendiren biri olmadan hayatını kaybettiği, ve durumun bir-kaç gün sonra ancak komşuların ilgilenmesiyle ortaya çıktığı da bir gerçektir.
Ayrıca, evde, oksijen tüpü gibi medikal desteğe ihtiyacı olan, veya hareketliliği kısıtlı hastaları bulunan ailelerin ciddi stres altında kaldıkları da görülmüştür. Bu durum, ‘bütünleşik bir planlama ve hazırlığın’ ne kadar önemli olduğunu bir kez daha göstermiştir.”
‘Afet yönetimi sadece kurtarma değildir’
Dernek, afet yönetimi konusunda uzman olan Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu’yla da danışarak aşağıdaki uyarı ve önerileri sundu:
- Afet Yönetimi’nin sadece insanları enkaz altından kurtarmak, hastaneye yetiştirmek, yangın söndürmek gibi müdahaleler olmadığını, aksine en büyük önceliğin insanları tehlikelerden korumak ve mevcut riskleri afetlerin öncesinde azaltmak olduğunu artık anlamak, benimsemek ve kentlerimizi, köylerimizi buna göre hazırlamak durumundayız.
- Her şeyden önce, her yerleşim yerinin kendi koşullarına göre hazırlanmış, kes-yapıştır olmayan, katılımcı, kapsayıcı ve işler planlama yapılmalıdır.
- Yerel yönetimler, kendi yetki alanlarında afetlerden etkilenecek yaşlı ve bakım/destek ihtiyacı olan kırılgan kimseleri önceden belirlemeli ve destek grupları oluşturulmalı,
- Afet uyarısı yapıldığında bu kişilere ya da ailelerine, komşularına ve onlardan sorumlu destek gruplarına ulaşarak özel olarak uyarmalı, gerekiyorsa hızla tehdit altındaki bölgeden uzaklaştırabilecek ya da tahliye edilemeyecekleri durumlar için portatif ısıtıcı, sağlık vb. malzemelerin acilen temini için hazırlıklar yapmalı,
- Afet sırasında sağlık ve esenliklerini kontrol edebilecek kapasiteyi oluşturmalı, bunun için gerekiyorsa destek grupları ile birlikte tüm gönüllüleri seferber etmeli,
- Yaşlı ve bakım/destek ihtiyacı olan kırılgan kimseler, özellikle akıllı telefon gibi dijital araçları kullanmak konusunda eğitilmeli ve dayanışma amaçlı sosyal medya gruplarına dahil edilmeli,
- Yaşlı ve kırılgan durumdaki kişilerin aile bireyleri, yakınları, komşuları bu kişilerle ilgili hazırlıklar konusunda önceden bilgilendirilmeli, planlamanın aktif paydaşı olarak eğitilmeli ve onların ihtiyacına özel acil durum malzemeleri hazır bulundurulmalı,
- Yazın orman yangınları, kışın kar fırtınaları, farklı mevsimlerde seller, ülkemizin pek çok yerleşimini tehdit eden deprem gibi afet durumlarına karşı her kurumun üzerine düşen görevler olduğunu bir kez daha hatırlatıyoruz.
- İlgili kamu kurumları kadar, elektrik dağıtımı ve ulaşım gibi temel hizmetleri yürüten özel şirketler de bu konuda sorumluluklarına sahip çıkmalıdır.
