Yeni mezunlarla ilgili bu durumun iki nedeni olabilir: Birinci ve en basit nedeni, yaşam maliyetlerindeki artışın maaşlara yansıması. Yeni mezunların, hele hele ev tutmak gibi İstanbul’da bence artık giderek imkânsızlaşan hevesleri varsa, kıdemli çalışanlarla karşılaştırıldığında sabit maliyetleri birbirine oldukça yakın. İkinci nedense, 1 Mart Cuma günü yazdığım gibi, ChatGPT gibi yapay zekâ uygulamalarının en az tecrübeli ve en az becerili çalışanların verimlilliklerini göreli olarak daha çok artırması. Çünkü bunlar yapay zekâ sayesinde belki yıllarca çalışarak öğrenebilecekleri kurumsal hafızaya hemen erişebiliyor. Tabii, yapay zekâ teknolojisini iyi kullanmayı becerebiliyorsa!
Peki ne olacak? Muhtemelen yeni mezunlar için açılan pozisyonlar azalacak. Eğer verim artışı söz konusu ve personel istihdamı daha maliyetli ise şirketler neden daha fazla adam alsın? Öte yandan bir şekilde kendine pozisyon bulabilenlerse yeni yapay zekâ teknolojileri sayesinde şirket içinde hızla yükselecek. Oliver Wyman, Ocak ayında Davos’taki zirvede açıkladığı raporda yapay zekânın yaygınlaşmasıyla giriş seviyesi işlerle ilk seviye yöneticilik işlerinin hızla birbirine yakınsayacağını öngörüyordu. Peki, bu iyi bir şey mi yoksa kötü mü? Aynı rapora göre GenZ denen yeni nesil bir hayli endişeli. Yapılan çalışmada bu kişilerin %72’si yapay zekânın işlerimiz üzerindeki etkisiyle ilgili endişeliyiz demiş. Bu oran, GenX’te (benim nesil oluyor sanırım) %52 iken “Boomer”larda (Y kuşağı) %40.
Demek ki, hangi üniversiteye girerseniz girin, mezuniyet sonrası iş bulmak eskisi kadar kolay olmayacak. O zaman üniversiteye de meslek okulu gibi bakmamak lâzım. Bence üniversitenin en büyük etkisi “marka.” İyi bir okula ve orada da iyi bir bölüme girerseniz, hem yüksek üniversite giriş puanı aldığınızı göstererek akıllı olduğunuza dair sinyal veriyorsunuz hem de o okulun ilişki ağına erişiyorsunuz. Bu dinamikler sayesinde az sayıdaki iyi işe erişmek nispeten daha kolay oluyor. İkinci bir konu ise konfor alanının dışına çıkabilmek. Bu da yapay zekâ çağında önemli bir özellik olacak.