Tonlarca asbest taşıdığı gerekçesiyle çevrecilerin, sendikaların ve meslek kuruluşlarının eylemleri sonucu Türk karasularına girmesi engellenen Brezilya donanmasının emekli ettiği Nae Sao Paulo adlı asbestli gemi Atlantik Okyanusu’nda batırıldı.
Geminin batırılması planı çevresel risk nedeniyle daha önce savcılar tarafından engellenmiş ve ülkede tartışma konusu olmuştu.
Euronews Türkçe’nin haberine göre römorkörlerle Brezilya açıklarına çekilen geminin çevresel risk oluşturduğu gerekçesiyle limana yanaşmasına izin verilmedi.
Dev uçak gemisinin batırılması planı savcılar tarafından çevreye zarar vereceği gerekçesiyle engellenmiş ancak Brezilya ordusu, geminin su aldığını ve batma riski bulunduğunu açıklamıştı.
Çevre Bakanı Marina Silva da batırılma işleminin durdurulması için Savunma Bakanı Jose Mucio ile bir görüşme yapmıştı ancak ordu yetkilileri, batırma dışında başka bir seçenek bulunmadığını bildirmişti.
Ne olmuştu?
Bakanlığın zehirli savaş gemisinin İzmir Aliağa’da sökümü için Sök Denizcilik adlı firmaya izin verdiği ortaya çıkmıştı. Brezilya Donanması’nın 2017’de emekliye sevk ettiği Nae Sao Paulo adlı geminin yolculuğu muhalefet ve çevre örgütlerinin büyük tepkisine rağmen Aliağa’ya doğru devam ediyordu.
Eylül 2019’da gemi ihaleye çıkarıldı ve Mart 2021’de 1,8 milyon dolar karşılığında tersanesi İzmir Aliağa’da bulunan Sök Denizcilik şirketi satın aldı. İhale süreci sırasında tehlikeli atık envanterine dair taraflar arasında hiçbir belge ya da bilgi bulunmuyordu. Aradan geçen bir yıldan uzun sürede başta Türkiye olmak üzere bütün ülkelerdeki ilgili makamlar sessizliğini korudu ve sivil toplumdan yükselen seslere kulaklarını tıkadı.
Geminin Sao Paulo’dan İzmir’e yolculuğu 4 Ağustos’ta başladı. Aynı gün, Sao Paulo/Foch enstitüsünün açtığı hukuki davada uçak gemisinin yıllardır demirlediği limana geri dönmesine yönelik tedbir kararı çıktı. Ama zehirli gemi yoluna devam etti.
Bu süreçte de toplumun çeşitli kesimlerinden protestolar düzenlendi.
Türkiye’ninse, gemi yola çıktıktan sonra ve şu an Cebelitarık’a bir gün uzaklıktayken, itirazlar sonucunda Brezilya’dan kendi karasuları içerisinde ‘tehlikeli madde analizi’ talep ettiği ortaya çıktı. Greenpeace Türkiye yetkilileri, Brezilya’nın bunu reddederek analizin Türkiye’de yapılmasının daha uygun olduğunu söylemişti.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum 26 Ağustos’ta geminin söküm için Türkiye’ye girmesine izin verilmeyeceğini açıklamıştı.