Gayrisafi yurt içi hasıla (GYSH) üçüncü çeyrekte beklentilerin üzerinde yüzde 6.7 arttı. Beklenti yüzde 4.8 civarındaydı.
İkinci çeyrekte pandemi nedeniyle alınan kapanma gibi önlemlerin üçüncü çeyrekte olmaması nedeniyle ekonomik aktivitede canlanma bekleniyordu.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı 2020’nin üçüncü çeyreğine ilişkin GYSH verileri şöyle:
- GSYH zincirlenmiş hacim endeksi olarak, üçüncü çeyrekte bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 6.7 arttı.
- Mevsimsellikten ve takvim etkisinden arındırılmış GSYH üçüncü çeyrekte bir önceki döneme göre yüzde 16.7 arttı
- TÜİK ilk çeyrek GSYH artışını yüzde 4.4’ten yüzde 4.5’e revize etti. İkinci çeyrekteki yüzde 9.9 daralmada da revizyon yapıldı ancak değişiklik yaratmadı
- Üretim yöntemiyle GSYH üçüncü çeyreğinde cari fiyatlarla bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 22.6 artarak 1.42 trilyon lira oldu
- GSYH’nin üçüncü çeyrek değeri cari fiyatlarla 197.38 milyar dolar olarak kaydedildi.
- Devletin nihai tüketim harcamaları, üçüncü çeyrekte bir önceki yıl aynı döneme göre yüzde 1.1 arttı. Yerleşik hane halklarının tüketim harcamaları yüzde 9.2, gayrisafi sabit sermaye oluşumu yüzde 22.5 artış gösterdi.
- Mal ve hizmet ithalatı üçüncü çeyreğinde yüzde 15.8 artarken ihracat yüzde 22.4 azaldı.
‘Yurt içi talep artışı etkili oldu’
Verileri yorumlayan Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan dengeli ve istihdam oluşturan bir büyüme sürecini sürdürülebilir kılmayı amaçladıklarını söyledi.
Elvan yüzde 6.7 ile beklentilerin üzerinde büyümeye işaret eden üçüncü çeyrek GSYH verilerinin arından yaptığı Twitter paylaşımında “Üçüncü çeyrek büyümesinde yurt içi talep artışı etkili oldu. Oluşabilecek riskleri göz ardı etmiyoruz. Makroekonomik, finansal ve fiyat istikrarını önceleyen politika çerçevemizle; dengeli ve istihdam oluşturan büyüme sürecini sürdürülebilir kılmayı amaçlıyoruz” dedi.
Üretim ve teknoloji altyapısını, yapısal anlamda daha da güçlendirecek adımlar atacaklarını belirten Elvan ekonomiyi ilgilendiren tüm kesimlerin sesine kulak vererek hareket edeceklerini de söyledi.
Uzman: Kredi büyümesi finanse etti
Ekonomistler beklentilerin üzerinde gelen üçüncü çeyrek büyüme verilerinin 2020 yılının tamamı için veri öncesi yüzde 0 seviyesindeki beklentilere pozitif yansıyacağını belirtiyor. Bu Türkiye’de birçok ülkenin aksine 2020’de pozitif büyüme sağlayabilme ihtimali artığı arttığı anlamına geliyor.
Bluebay Asset Management’ten Timothy Ash, Türkiye’nin corona virüsünün dünya ekonomilerinde sert daralmalara neden olduğunu 2020’yi daralma yaşamadan tamamlayabilecek olmasının önemli olduğuna dikkat çekti ancak şöyle devam etti: “Bu büyümenin dezavantajı ise sürdürülebilir olmayan bir kredi patlaması ile sağlanması oldu; döviz rezervlerinde yıkıcı bir daralma ile finanse edilen kredi büyümesi cari açığın şişmesine ve liranın sert değer kaybetmesine yol açtı.”
İvme kaybetmesi bekleniyor
Üçüncü çeyrek ardından büyümenin dördüncü çeyrekte bir miktar ivme kaybetmesi bekleniyor. Hem ekonomistler hem de ekonomi yetkilileri açıklamalarında benzer görüşte.
Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Oğuzhan Özbaş, geçen hafta yaptığı bir konuşmada ağustostan itibaren yapılan sıkılaştırmalara rağmen ekonomik toparlanmanın devam ettiğini belirtmişti. Özbaş toparlanmanın önümüzdeki dönemde daha yavaş olsa da yıl sonuna kadar süreceğini de söylemişti. Öncü veriler de ekonomik aktivitede bir ivme kaybına işaret ediyor. Corona virüsü salgının yarattığı endişelerle nisan ayında dip yapan ve ardından ekime kadar aralıksız yükselen ekonomik güven endeksi kasımda yüzde 3.5 geriledi.