ALTAN SANCAR
@altansancarr / altansancar@diken.com.tr
Göç İdaresi Başkanlığı’ndan bir yetkiliye göre Suriyelilere bayram izni verilmemesi, gönüllü dönüşleri olumsuz etkileyebilir.
Türkiye son aylarda sığınmacı karşıtlığı yükselirken, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli Ramazan Bayramı’nda ülkelerine giden Suriyelilerin Türkiye’ye alınmamasını istemişti.
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu da “Suriyelilerin bayramda ülkelerine gitmelerine izin verilmeyecek” diyerek Bahçeli’nin çağrısını bir anlamda uygulamaya koymuştu. Ramazan Bayramı boyunca Suriyeli sığınmacılar bayram izniyle ülkelerine gidişine izin verilmemişti.
Diken’in ulaştığı bir yetkili, kararın ve uygulamanın gönüllü geri dönüşler konusunda zorluk yarattığını söyledi.
Yetkiliye göre 1999 yılından bu yana belli kesintilerle uygulanan bayramlaşma uygulaması, savaşla yeni aşamaya geldi. Son yıllarda Göç İdaresi’nin bayram ziyaretlerini bilinçli politika olarak uyguladığını aktaran yetkili, bu yolla geri dönüşlerin sağlandığını aktardı.
Yetkilinin aktardığına göre, 2014’ten bugüne bayramda izinle ülkesine giden 400 bine yakın sığınmacı Türkiye’ye dönmedi.
İzinlerin kalkmasının bu politikayı etkilediğini belirterek, şunları ifade etti: “Bayram izinleri bizim için aynı zamanda ‘izle gör’ politikasıydı. Bayram için ülkesine gidenler, gittikleri yerlerin savaşın etkisinden arındığını görünce geri dönmeyebiliyor. Dikkat edin, izne gidenlerin bazıları koca valizlerle gidiyor, gözlemlerimize göre oradaki akrabalarıyla konuşan insanlar bunlar. Akrabalarından köylerinin huzura kavuştuğunu duyunca bayram iznini de fırsata çevirip gidip görüyorlar ve geri dönmüyorlar.”
Göç İdaresi’nden bir diğer yetkili, bu durumu doğrulayarak, bunun engellenmesinin Türkiye’nin aleyhine olduğunu söyledi. Yetkiliye göre, toplumsal tepkiler yükselince alınan karar tam da gönüllü dönüşlerin konuşulduğu bugünlerde ‘iyi olmadı.’
Yaşananlarda sosyal medyanın etkisinin büyük olduğunu savunarak şu ifadeleri kullandı: “Sadece bir karşıtlık var. Neyin ne olduğunu tam bilmeden tepkiler veriliyor. Oysa ‘Sığınmacı istemiyoruz’ diyenler bayram izinlerinin ne işe yaradığını bilse en büyük destekçi olurdu. Devletimiz şimdi gönüllü geri dönüş için çalışıyor, bayram izinleri olsaydı gidenler briket evleri de görebilecekti.”
Bayram izni nedir?
Mülteciler Derneği’nin verdiği bilgiye göre, TBMM ve Fransa arasında 20 Ekim 1921 tarihinde imzalanan Ankara Anlaşması nedeniyle Suriye sınırlarının belirlenmesinden sonra iki ülkedeki akrabalar birbirlerinden ayrılmak durumunda kalmıştı. 1999 tarihinde Şanlıurfa ve Haseke valiliklerinin imzaladığı protokolle, her iki il sınırları içinde yaşayan akrabaların, idari mektupla sınırı geçerek birbirlerinin evlerinde bayramlaşmalarına izin verildi.
1999 yılına kadar insanlar tel örgülerin arkasından bayramlaşırken bu tarihten sonra 48 saat süreyle sınırın diğer tarafına geçme hakkı verildi.
İç savaşın başladığı 2011 yılında Suriye tarafında can güvenliğinin olmaması nedeniyle karşılıklı olarak bayramlaşma izni askıya alındı.
İnsanlar bu süre boyunca tel örgüler arkasından bayramlaşmaya devam etti. 2014 yılından itibaren güvenli bölgelerin oluşturulması ve sınır güvenliğinin artırılmasıyla bayramlaşma izni bazı kısıtlamalarla yeniden başladı.
İzin sadece sığınmacıları kapsayacak şekilde daraltıldı ve sadece Türkiye’den Suriye yönüne gidenlere müsaade edildi. Bayramlaşma İzni için Türk vatandaşlarının Suriye’ye geçişi ve Suriye’den Türkiye’ye geçişler yasaklandı.