Uzmanlar, 500 bin konutluk dev sosyal konut projesinde borcun erken kapatılmasına olanak tanınmasının rant kapısı açacağı uyarısını yaptı.
Sektör, borcunu erken kapatanın üçüncü kişilere satış hakkı kazanacağını ve bu durumun ranta neden olacağını, bu nedenle ikinci el satışa beş yıllık satış yasağı getirilmesini öneriyor.
İktidara geldiği 2002’den bu yana ev sahipliği oranını yüzde 70’lerden 50’lere kadar düşüren AKP’nin genel başkanı Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, seçim öncesi konut krizine çare bulmak için ‘yüzyılın projesi’ denen sosyal konut projesine sarılmış, beş yıla yayılacak bu projede toplamda 500 bin konutun yapılacağını duyurmuştu.
Projede başvurular 7,5 milyonu geçti. Sosyal konutların ilk bölümünün temelinin 25 Ekim’de atılması bekleniyor. Projenin temelinin atılmasını izleyen ilk iki yılda 250 bin, beş yılda 500 bin aileye evlerinin teslim edileceği belirtiliyor.
Emlak sektörüyse projenin yeni bir rant alanı yaratacağı uyarısını yapıyor. Projede, borcunu erken kapatana devir imkanı sunulması planlanıyor.
İlgili düzenlemenin konutu ucuza alıp, daha sonra başkalarına pahalıya satmasına olanak tanıdığını belirten sektör temsilcileri, bu durumun rant yaratmaması için satın alınan konutun bedeli erkenden bütünüyle ödense bile belirli bir süre için satış yasağı getirilmesini istedi.
Borcunu erken kapatan, satabiliyor
Dünya’dan Leyla İlhan’a sosyal konutta borcunu kapatan kişinin evini hemen satma imkanı olduğunu belirten İstanbul Emlak Brokerleri Kulübü (İSTEB) Başkanı Ulvi Özcan, “Çünkü konut bittiğinde 900 bin lira değil de 2 milyon lira piyasa bedeline kavuşursa, dolayısıyla bizim cebimizden sübvanse edileceği için ranta dönüşecek. Oysa bunun satılmaması, haciz edilmemesi ve ipotek edilmemesi gerekir. Sadece sahibi vefat ettiğinde miras hakkı mevzuata girmeli” dedi.
“Diğer türlü satış, hakkını rant amaçlı birilerinin alması anlamına geliyor” diyen Özcan, kişinin taksitlerini ödeyemez durumu gelmesi halinde, ödediği kısmın hakkı korunarak yeniden kura ile daha önce talep eden kişilerden birine devredilmesi gerektiğini kaydetti. Özcan, bu durumdan dolayı ilgili kriterlere uymayan kişilere devir hakkı tanınmaması, ancak kiraya verme hakkı tanınmasını istedi.
Sosyal konutların özellikle dar gelirli vatandaşların mülkiyet ve barınma haklarını koruma amacıyla inşa edilen yapılar olduğunu belirten Mono Hukuk Kurucusu Avukat Hanife Emine Kara da şunları söyledi: “Dolayısıyla sosyal konutlar ticari bir kazanç kapısı, kar elde etme yöntemi veya rant aracı olmamalı. Sosyal konutların peşin ödemeyle satın alınıp akabinde daha yüksek meblağlara üçüncü kişilere satışına imkan verebilecek bir uygulama, amaca hizmet etmeyecek. Bunun önüne geçilebilmesi adına sosyal konutların belirli süre için satışının kısıtlaması gerektiği kanaatindeyim. Örneğin sosyal konutların üçüncü kişilere devri için borcunun tamamen kapatılmış olması şartının yanı sıra tapu devrinden itibaren üç yıl gibi bir sürenin geçmesi şartının da aranması yerinde olabilecek.”