İktidara geldiği 2002’den bu yana ev sahipliği oranını yüzde 70’lerden 50’lere kadar düşüren AKP’nin genel başkanı Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, seçim öncesi konut krizine çare bulmak için ‘yüzyılın projesi’ denen sosyal konut projesine sarıldı. Beş yıla yayılacak bu projenin ayrıntılarını da Erdoğan duyurdu.
Türkiye’de iktidarın politikaları nedeniyle enflasyon ve hayat pahalılığının önüne geçilemiyor. Bunun üstüne, birikim sahiplerinin düşük faiz ortamında enflasyondan korunmak için gayrimenkule yönelmesi ve yükselen dolar sebebiyle inşaat maliyetlerinin fırlaması konutta kira ve satış fiyatlarını iyice uçurdu.
Bu gidişatı durdurmak için iktidarın attığı adımlarsa fayda etmiyor.
Türkiye’deki konut ve barınma krizi rakamlarda da kendisini gösteriyor. Endeksa verilerine göre ülke genelinde haziran sonunda konut satış fiyatlarında yıllık değer artışı yüzde 180’i geçerken, ortalama konut metrekare satış fiyatı 10 bin liraya kadar çıktı. Kiralarsa yerine göre son bir buçuk yılda üç kata kadar yükseldi.
İstanbul’da Beşiktaş, Şişli, Kadıköy gibi merkezi ilçelerde yeni konut projelerinde metrekare fiyatı 200 bin lirayı aşıyor. Yeni konut fiyatlarının ‘en uygun’ olduğu yer Esenyurt’taysa bu 35 ila 95 bin lira.
Öte yandan AKP iktidarı döneminde bozulan gelir dağılımının yansımaları konut sahipliğinde de kendini gösteriyor. Türkiye’de en yüksek gelire sahip yüzde 20’lik grubun toplam gelirden aldığı pay yüzde 46,7’yken, en düşük gelire sahip yüzde 20’lik grubun aldığı paysa yüzde 6,1.
Konut fiyat endeksine göre, Türkiye’de ev sahipliği oranı AKP’nin iktidara geldiği 2002’de yüzde 73 seviyesindeyken, ilk sekiz yılda bu oran yüzde 60’a kadar geriledi. Ev sahibi olanların oranı 2021’de de yüzde 57,5 kaydedilmişti.
Aynı endekse göre 2010’da bin kişi başına inşa edilen konut sayısı 396’yken, 2021’de bu sayı 476’ya yükseldi. Yani konut sayısı artarken, sahiplik oranı düşüyor.
Ülkede durum buyken, anketlerde geriye düşen iktidar açılan makası TOKİ işbirliğiyle gidermeye çalışıyor.
Bugün Erdoğan’ın açıklaması için hazırlanan programa göre 81 ilde 2023-2028 dönemini kapsayacak şekilde 500 bin sosyal konut inşa edilecek.
Erdoğan ayrıntıları şu satır başlarıyla açıkladı:
*Hedefimiz 81 ilimizde ve tüm ilçelerimizde 2023-2028 arasını kapsayan süreçte 500 bin sosyal konut, 250 bin konut amaçlı arsa, konut yapımına müsait altyapısı olan arsa olacak. 50 bin iş yeri yapıp milletimize sunacağız. Bunların içerisinde oturan vatandaş sayısını 10 milyonun üzerine çıkaracağız. İsmi de ‘İlk evim, ilk iş yerim’ olacak. Hane sayısı bakımından İstanbul’un dörtte birine Ankara’nın yarısına, Kocaeli’nin tamamına eşit olacak.
*Çarpan etkisiyle 2 trilyondan liradan fazla ekonomik etki sağlayacak bir projeyi sizlerle paylaşıyoruz.
*Bu devasa projenin ilk etabı olan 250 bin sosyal konut, 250 bin arsa ve 10 bin iş yerini hizmete sunacağız. İlk etap konutlarımızdan 50 binini istanbul, 18 binini Ankara, 12 bin 500’ünü İzmir, 10 binini Gaziantep’te inşa edeceğiz.
*Şehit yakını ve gazilere 12 bin 500 konut, engelli vatandaşlarımıza 12 bin 500 konut, emekli vatandaşlarımıza 50 bin konut kontenjan ayırıyoruz.
*18-30 yaş arası gençler için de kontenjan oluşturduk, 50 bin konutu yarınlarımızın teminatı gençlerimize tahsis ettik.
*Maliyet fiyatları üzerinden yüzde 40 indirim yapılacak. Vatandaşlarımız 608 bin lira fiyata sahip 2+1 konutlara aylık 2 bin 280 liradan taksitle sahip olabilecek. 850 bin fiyata sahip 3+1 konutlar 3 bin 187 liradan başlayan taksitlerle 240 ay vadeyle yapılabilecek.
*İstanbul’da hane geliri 18 bin, diğer illerde 16 bin lira olan vatandaşlarımız başvurabilecektir. Taksit ödemeleri sözleşmenin imzalanmasıyla başlayacak.
*Kendi aklınca devleti kandırarak TOKİ’den ev almaya çalışanlar hem ödediklerini kaybedecek hem evlerini kaybedecek. Sıkı bir denetim mekanizması kuracağız.
*Arsalar iki gruptan oluşuyor. 350 ila 500 metrekarelik arsalar 192 bin 500 liradan başlayan 1604 liradan başlayan 10 yıllık vadeyle satılacak. Hisseli parsellerse 112 bin 500 liradan başlayan fiyat ve 937 liradan başlayan taksitle ve 10 yıl vadeyle yapılacak.
*Kampanyanın ilk etabından 10 bin iş yerini hizmete sunacağız. İş yerlerini 350 bin liradan başlayan fiyatlarla 2 bin 633 liradan başlayan taksitlerle 120 ay vadeyle emekçilerimize sunacağız.