Bilim insanları nükleer füzyonu uygulanabilir ve düşük karbonlu bir enerji kaynağı yapma arayışında ‘büyük bir dönüm noktasına’ ulaşıldığını duyurdu. Çalışmada daha önce üretilemeyen miktarda ve sürede enerji üretildi.
Nükleer reaktörler, nükleer füzyon denen ve ağır bir elementin atomlarının parçalanarak hafif elementlere dönüştürülmesinde açığa çıkan enerjiyle çalışıyor. Bilim insanları 1950’den bu yana, güneşte her an meydana gelen, iki hafif elementin kaynaşarak daha ağır bir elemente dönüşmesi şeklinde tanımlanan nükleer füzyon üzerinde çalışma yürütüyor.
Karbon salmıyor
Karbon salmayıp radyasyon açığa çıkarmadığı için ‘sonsuz ve temiz’ enerji kaynağı olarak görülen nükleer füzyonun gerçekleşebilmesi için, yüksek ısı, enerji ve yoğunluk ortamının oluşması gerekiyor.
Güneşin merkezinde, yüksek yer çekimi basıncı, füzyonun 10 milyon santigrat derecede meydana gelmesine imkan tanırken, dünyada basıncın düşüklüğü nedeniyle en az 100 milyon santigrat derecede füzyon mümkün olabiliyor.
Dünyada küçük bir yıldız
BBC’nin haberine göre, Britanya’daki Ortak Avrupa Halkası (JET) laboratuvarında nükleer füzyon denemeleri yapan bilim insanları, son nükleer füzyon denemelerinde 1997’de ürettikleri enerjinin iki katı olan 59 megajul enerjiyi beş saniye boyunca üretmeyi başardı.
Birleşik Krallık Atom Enerjisi Kurumu’na tarafından yapılan açıklamada, “Bugün açıklanan rekor sonuçlar, füzyon enerjisinin güvenli ve sürdürülebilir düşük karbonlu enerji sağlama potansiyelinin dünya çapındaki en açık göstergesi” dendi.
UKAEA yöneticisi Ian Chapman’sa sonuçları ‘dönüm noktası’ olarak değerlendirdi: ”İnsanlık emisyonsuz enerjiye bir adım daha yaklaştı.”
Bilim insanları, son deneyde üretilen ve 11 megavata denk gelen enerjinin aslında çok büyük bir enerji çıkışı olmadığını ancak Fransa’da inşa edilmekte olan daha büyük füzyon reaktörü için yapılan tasarım seçimlerini doğruladığını belirtiyor.
Araştırmacı Dr. Arthur Turrell de, bilim insanlarının deneyde füzyon reaksiyonlarında elde edilen en fazla enerji çıkışına ulaştığını vurgulayarak, plazmanın kararlılığını beş saniyeden uzun süre göstermenin bir dönüm noktası olduğunu aktardı.
Turrell, “Çok uzun gibi görünmüyor ancak nükleer bir zaman ölçeğinde bu hayli uzun bir zaman. Çünkü 5 saniyeden 5 dakikaya, 5 saate geçmek çok kolay” dedi.
En büyük sorun
JET laboratuvarındaki deneylerde, füzyonu başlatmak için kullanılan enerjinin üretilenden daha yüksek olması, nükleer füzyon enerjisi üretiminde en büyük sorunlardan birini teşkil ediyor.