Reuters ajansı, Çin’de 213 kişinin ölümüne sebep olan ve diğer ülkelere de yayılmaya başlamasıyla sağlık uzmanlarını endişelendiren yeni tip corona virüsü hakkında bilinenleri ve bilinmeyenleri derledi.
Nereden geliyor?
Corona virüsünün geçen yılın sonunda Çin’in Wuhan kentinde yasadışı yabani hayvan satışı yapılan bir pazarda ortaya çıktığına inanılıyor. Sağlık uzmanları, virüsün yarasalardan kaynaklandığını ve muhtemelen diğer türler üzerinden insanlara geçmiş olabileceğini düşünüyor.
Dünya Sağlık Örgütü, aralık ayının sonunda Wuhan kentinde birçok zatürre vakasına rastlanması sonucu alarm durumuna geçmişti. Çinli yetkililer ise bir hafta sonra yeni bir virüs tespit edildiğini açıklamıştı.
Ne kadar tehlikeli?
Uzmanlar tarafından 2019-nCoV olarak adlandırılan yeni virüs, soğuk algınlığı ve Şiddetli Akut Solunum Yolu Sendromu (SARS) gibi daha ciddi hastalıklara yol açabiliyor.
Corona virüsü enfeksiyonları ateş, öksürük ve nefes darlığı gibi çok sayıda belirtiye sahip.
Yeni virüsün ne kadar ölümcül olduğu ise belirsiz. Her ne kadar ağır vakalar zatürreye ve ölüme yol açabilese de saptanamayan birçok hafif hastalık vakası da olabilir.
Virüsten dolayı yaşamını kaybedenlerin çoğu önceden tıbbi rahatsızlıkları olan kişilerden ya da yaşlılar gibi zayıf bağışıklık sistemine sahip insanlardan oluşuyor.
Nasıl yayılıyor ve nasıl önlenebilir?
Corona virüsü kişiden kişiye bulaşabilir ancak bunun ne kadar kolay olabileceği belirsiz. Virüsten kaynaklanan enfeksiyon vakalarının çoğu Wuhan şehrinde bulunmuş olan insanlarda, enfeksiyon kapmış kişilerin aile fertlerinde veya sağlık çalışanlarında görülüyor.
Virüs daha çok enfeksiyon kapmış kişilerle yakın temas halindeyken havadaki öksürük ve hapşırık partiküllerine maruz kalınması yoluyla yayılıyor. Ayrıca enfeksiyon kapmış birine ya da virüslü bir nesneye dokunduktan sonra kendi ağzına, burnuna ya da gözlerine dokunan kişiler de virüse yakalanabiliyor.
Virüsün yayılma olasılığını azaltmak için, Dünya Sağlık Örgütü sık sık el yıkamayı, aksırır veya öksürürken ağız ve burunları kapatmayı ve hastalarla yakın temas kurmaktan kaçınmayı öneriyor.
ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri’nin yaptığı uyarıya göre öksürük ve ateş gibi belirtilere sahip ve son 14 gün içinde Çin’de bulunmuş kişilerin derhal sağlık yetkilileriyle temasa geçmesi gerekiyor.
Yeni tip corona virüsü için bir aşı ise henüz geliştirilemedi.
Buna karşılık ABD’nin San Diego’daki Inovio adlı ilaç ve tedavi yöntemleri geliştiren şirketin laboratuvarı yeni DNA teknolojisi kullanarak ‘INO-4800’ adını verdiği aşı üzerindeki çalışmalarda son aşamaya geldiğini açıkladı.
Nerelere yayıldı?
Şu ana kadar yaklaşık 10 bin enfeksiyon vakasının çoğu Wuhan ve civarında görüldü.
Kesin tanı konulan diğer ülkeler ise Avustralya, Kamboçya, Kanada, Fransa, Almanya, Hindistan, Japonya, Malezya, Nepal, Sri Lanka, Singapur, Tayland, Güney Kore, Birleşik Arap Emirlikleri, ABD, Vietnam, Britanya, Rusya ve İtilya.
Yetkililer ne yapıyor?
Çin hükümeti, virüsün yayılmasını engellemek için Wuhan’ı fiili karantinaya aldı. ABD’nin de dahil olduğu bazı ülkeler vatandaşlarına Çin’e seyahat etmeme uyarısı yaptı ve vatandaşlarını Wuhan’dan tahliye etmeye başladı.
Dünya Sağlık Örgütü ise Çin’e seyahatlerin ve ticaretin kısıtlanması yönünde bir tavsiyede bulunmadı.
SARS’A benziyor mu?
Yeni virüs, tıpkı 2002 ve 2003 yılları arasında dünya genelinde yaklaşık 800 kişinin ölümüne sebep olan SARS gibi.
Ancak yine Çin’de ortaya çıkmış SARS’ın aksine, yeni virüsün bir ila 14 günlük kuluçka süresinde, muhtemelen enfeksiyon kapmış kişi henüz virüsün belirtilerini görmeden önce yayılabileceğine inanılıyor.
Yeni tip corona virüsü şu ana kadar SARS kadar ölümlü vakaya yol açmadı ancak toplamda enfeksiyon vakaları SARS’a göre daha fazla.
