MEHMET BARAN KILIÇ
@MehmetBaranKl
barankilic@diken.com.tr
Boğaziçi Üniversitesi’nden sonra toplu mezuniyet töreni ODTÜ’de de engellendi. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan tarafından ODTÜ’ye rektör atanan ‘kayyım’ Verşan Kök, ‘güvenlik’ gerekçesiyle toplu mezuniyet törenini ve geçidini iptal etti. İptalin asıl gerekçesinin okul yönetimine ve iktidara yönelik protestoların engellenmesi olduğunu belirten öğrenciler, baskılara rağmen toplu mezuniyet törenini ve geçidini Devrim Stadyumu’nda düzenlemekte kararlı.
ODTÜ’ye 2016’da rektörlük seçim sonuçları dikkate alınmadan atanan Verşan Kök, öğrencilere baskısını artırdı. Son olarak yönetim, mizaha ve politik eleştirilere sahne olan ve pankartlarla düzenlenen ODTÜ kültürünün önemli bir parçası toplu mezuniyet töreni ve geçidinin iptal edildiğini e-postayla duyurdu. E-postaya göre, bölümler ayrı ayrı kendi mezuniyet törenlerini düzenleyecek yani öğrenciler birbirinden ayrı tutulacak ve geçit düzenlenmeyecek.
Diken’e konuşan öğrenciler, iptalin ardında başka nedenlerin yattığını söylüyor.
‘Asıl gerekçe protestoyu engellemek’
Bir süre ODTÜ’de eğitim görmüş ve okuldaki gelişmeleri hala yakından takip eden öğrenci Deniz, kararın gerekçesi olarak gösterilen güvenlik endişelerinin bir kılıf olduğunu düşünüyor. Deniz “Karar tamamen politik. ODTÜ kültürüne verilen zararın da ötesinde iktidar, kayyım rektörler aracılığıyla gençlerin söz söyleme, eylem yapma ve muhalif bir duruş sergilemesini engellemeye çalışıyor. Mezuniyette hep pankartlar olur. Bunlar toplumsal sorunlarla ilgili oluyor, iktidar da eleştiriliyor. Bundan çekiniliyor. Sansür uygulanmaya çalışılıyor” dedi.
İsmini vermek istemeyen bir ODTÜ öğrencisi “Zaten atılan e-postada da açık açık protestodan çekinildiği yazılı güvenlik zafiyeti adı altında. Okulda çok sorun var. Haliyle protesto edilecek de çok şey var. Yönetim bunu istemiyor” dedi. Aynı öğrenci “Geçen sene de pandemi öne sürülerek mezuniyet töreni iptal edilmişti. Bu sene de acaba hangi bahaneyi öne sürüp iptal edecekler diye bekliyorduk açıkçası” diye konuştu.
ODTÜ öğrencisi Bilgesu Kiper şunları kaydetti: “Mezuniyet, ODTÜ’deki birlikte yaşama, birlikte üretme kültürünün bir parçasıdır. Mezuniyet günü Devrim Stadyumu, ODTÜ’de bulunduğumuz süre boyunca yaşadıklarımızı, geleceğe yönelik taleplerimizi, hayallerimizi, sisteme, iktidara ve üniversite yönetimine ilişkin düşüncelerimizi arkadaşlarımızla birlikte yansıttığımız bir alan olarak şekilleniyor. Dolayısıyla mezuniyetin iptal edilmesi, aslında bu kültürün iptali anlamına geliyor.”
ODTÜ 2020 mezunu Uğur Kan da Verşan Kök’ün, atandığından beri düzenlenen mezuniyet törenlerinde sürekli protesto edildiğini ve konuşamadığını söyledi. Hatta 2019’da rektör konuşması programda yer almasına rağmen Kök’ün törene çıkmadığını belirten Uğurkan “Aslında onun da işine geliyor. Özellikle 2019’dan beri şiddet ve baskının dozunu iyice artırdı. İnsan içine çıkacak yüzü yok. Çıkamıyor da zaten” dedi.
‘Güvenlik zafiyeti varsa sorumlusu rektördür’
Deniz, e-postada var olduğu iddia edilen güvenlik zafiyetiyle ilgili de “Eğer burada bir zafiyet varsa sorumluluk yönetimindir” diyerek geçmişteki bir olayı hatırlattı: “2020’de okulun öğrencisi olmayan sağ görüşlü bir grup, rektörün de izniyle okula alındı. Bu grup, okuldaki öğrencilere saldırdı ve okulun güvenlik birimleri, öğrencileri korumak yerine okulun öğrencilerine müdahale etti. Polis de, grubun okula giriş-çıkışında yardım etti. Yönetim, böyle bir şey yapmazsa güvenlik zafiyeti de oluşmaz.”
Deniz, geçmiştki mezuniyet törenlerinde de güvenlik zafiyetinin oluşmadığını dile getirdi.
‘ODTÜ mezuniyetinin yeri Devrim’dir’
Diken’in edindiği bilgiye göre iptal kararına karşı atılacak adımlar net değil. Şu aşamada, okul bileşenleri nasıl bir adım atılacağını tartışıyor. Buna rağmen, nihai hedef belli: Mezuniyeti Devrim Stadyumu’nda düzenlemek.
Adını vermek istemeyen başka bir ODTÜ öğrencisi şöyle konuştu: “Atılacak adım şu an net değil. Geçmiş dönemlerde, protestolar sayesinde öğrencilerin haklarını geri aldığı çok oldu. Bu yüzden, resmi mezuniyette ısrar edilmesi de konuşuluyor, 2021’de olduğu gibi alternatif mezuniyetin düzenlenmesi de. Her şeye rağmen nihai hedefimiz ODTÜ’nün en köklü geleneklerinden biri olan toplu mezuniyet töreni ve geçidinin Devrim Stadyumu’nda yapmak.”
2021’de pandemi gerekçesiyle toplu mezuniyet töreni iptal edilmişti. Bir grup öğrenci, kendi inisiyatifiyle Devrim Stadyumu’nda alternatif mezuniyet düzenledi.
Alternatif mezuniyetin düzenlenmesinde aktif rol alan Kan şöyle konuştu: “Öğrenciler ve bileşenler istediği sürece mezuniyet Devrim’de düzenlenir. Verşan Kök bunu engelleyemez. Baskı her zaman oluyor ama 2021’de düzenleyebilmiştik. Tek çekincemiz aileleri çağırma konusundaydı çünkü potansiyel polis müdahalesinde aileleri tehlikeye atmak istemedik. Bu seneyse çok vakit var. Eğer istenirse daha planlı bir şekilde daha güzel bir alternatif mezuniyet düzenlenebilir.”
‘Baskılar hep fazlaydı, daha da artacak’
İptal kararına karşı okul bileşenlerinin atacağı adımların da engellemelere ve baskıya maruz kalıp kalmayacağıyla ilgili sorumuzu Deniz şöyle yanıtladı: “Adım atılmasa bile baskı hep fazla ve daha da artacak. Verşan Kök, rektörlüğün ilk zamanlarında şiddete ve baskıya pek başvurmuyordu. Baskıyı gittikçe artırıyor. Öğrenci etkinlikleri iptal ediliyor, okula giriş-çıkışlar kısıtlanıyor. Örneğin 2019 Onur Yürüyüşü’nde Kök, okula polisin girmesine izin vermişti. Polis de biber gazıyla, plastik mermilerle öğrencilere müdahale etmişti.”
Kiper de konuyla ilgili “Aslında mezuniyet e-postasının içeriği de, protesto düzenleyecek ODTÜ öğrencilerini hedef gösteren, bileşenlerin içerisinde ayrıştırma yaşatmayı hedefleyen bir içerik. Benzer şekilde ODTÜ Mezunlar Derneği de sürekli hedef gösteriliyor rektörlük tarafından. Dolayısıyla bu süreçte yapacağımız hamlelerde de rektörlüğün hedef göstermeleri ile karşılaşmamız mümkün” dedi. Kiper, polisin, öğrencilerin yaptığı her türlü eylemde kampüse sokulmasına ve öğrencilere biber gazı ve plastik mermiyle müdahale edilmesini, öğrencilerin sık sık soruşturmaya maruz kalmasını da vurgulayarak baskının boyutuna dikkat çekiyor.
Kan da okula giriş-çıkışlarda yönetimin daha çok sorun çıkarabileceğini dile getirdi.
‘Tüm bileşenler mezuniyete sahip çıkmalı’
Kiper, ayrıca, okulun tüm bileşenlerini mezuniyete sahip çıkmaya çağırarak “Mezuniyet atanmış rektörlere değil, bizlere, ODTÜ’lülere ait. Baskı ve saldırılar artsa bile, birlikte olduğumuz kadar güçlüyüz. ODTÜ bileşenlerinin ortak talepleri etrafında bir araya gelemediği her konu saldırının artması ve hakların gasp edilmesini de olanaklı hale getiriyor” dedi.
Sosyal medyada büyük tepki
İptal kararının ardından sosyal medyada da büyük tepki verildi. Okulun bileşenleri Twitter’da #ODTÜMezuniyetininYeriDevrimdir tagi adı altında tepkilerini dile getirdi. ODTÜ Mezunlar Derneği ve öğrenci oluşumları da açıklamalarda bulundu.
Mezunlar Derneği, kararın kabul edilemez olduğunu belirterek asıl engellenmek istenenin gençlerin söz söyleme hakkı ve ODTÜ’nün demokratik, çok kültürlü, çok sesli ve politik duruşunun olduğunu söylüyor.
Öğrenci toplulukları da karara tepki gösterdi. Örneğin, okulun en büyük öğrenci topluluklarından biri olan ODTÜ Medya Topluluğu, mezuniyetin yerinin Devrim Stadyumu olduğunu kesin bir dille belirtiyor.
ODTÜ Savunulmalıdır gibi okul sorunlarının çözülmesini amaçlayan öğrenci oluşumları da mezuniyetin yerinin Devrim Stadyumu olduğunu söylerken okulun bileşenlerini ve mezunlarını mezuniyete sahip çıkmaya çağırıyor.