Merkez Bankası (MB), TL’deki değer kaybının önüne geçebilmek için ocak-ağustos döneminde ‘arka kapı’dan 75 milyar dolar sattı.
Bloomberg ajansının hesabına göre, müdahalenin ortalama aylık boyutu 9,5 milyar dolar. Yaz aylarında müdahalelerin boyutu turizm gelirlerinden dolayı düştü.
Ajans, MB’nin ocaktan ağustosun başına kadar yaklaşık 70 milyar dolarlık müdahalede bulunduğunu hesaplamıştı. Böylece ağustostaki müdahale yaklaşık 5 milyar dolar kaydedildi.
Hükümet, dolar/TL’nin 18’i aşarak tarihi seviyesine çıkmasının ardından 20 Aralık’ta ‘dolarizasyonu kırmak‘ adına kur korumalı mevduatları (KKM) devreye almıştı. Sistem, dövizin yükselmesi durumunda KKM’lerde TL tutan katılımcılara farkın devlet tarafından ödenmesini esas alıyor. KKM’ye teşvik için bazı vergi gelirlerinden de vazgeçilmişti.
20-21 Aralık’taki müdahaleler
KKM’ye paralel şekilde MB de piyasaya müdahale etmişti.
Ekonomist Haluk Bürümcekçi, 20, 21 ve 22 Aralık günlerinde Merkez Bankası’nın ‘arka kapı’dan toplamda 8,6 milyar dolarlık döviz sattığını hesaplamıştı. Bazı ekonomistler bu miktarın 11 milyar dolara ulaşmış olabileceğini yazmıştı.
Üstelik KKM öncesi MB’nin piyasaya beş ‘resmi’ müdahalesinin toplamı 7,3 milyar doları bulmuştu.
Ama buna rağmen kur, eski seviyelerine geri döndü. Dolar/TL saat 15:45 itibariyle 18,25’ten işlem görüyor.
Ağustosa kadar toplam KKM yükü 60,6 milyar lira
BDDK’nın verilerine göre kur korumalı mevduat hesaplarındaki para 1,2 trilyon lirayı geçti. Meblağ arttıkça kamunun ödeyeceği fark büyüyor.
En güncel verilere göre KKM ödemelerine vazgeçilen vergi muafiyetleri de eklenince ilk ödemelerin başladığı mart sonundan ağustosa kadar altı aylık toplam yük 60,6 milyar liraya çıkıyor.
Eritilen MB rezervleri
KKM’nin yanında TL’deki değer kaybının önüne geçmek için MB rezervleri harcanmaya devam ediyor.
Bloomberg verilerine göre Merkez, senenin başlangıcından bu yana piyasaya 75 milyar dolarlık müdahalede bulundu.
‘Kayıt dışı’ girişler
Kasada para kalmayınca ‘kayıtsız’ girişler de rekor geldi.
MB verilerine göre, bu yılın ilk altı ayında 24,347 milyar dolarlık kaynağı belirsiz para girdi.
Rezervlerdeki bu ‘kayıt dışı’ artışa rağmen, MB’nin doları tutabilmek için kaynakları tüketmeye devam ettiği görülüyor.
‘İnat’ zararı
Türkiye, dünya ekonomilerinin sıkılaşmaya gittiği bir ortamda Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın ‘faiz sebep enflasyon sonuç’ ısrarı sonrası faiz indirimlerine gitmişti. Ama bu tez, faiz indirimin başladığı eylülde yüzde 19 olan enflasyonun yüzde 80’lere tırmanmasıyla çöktü. Buna rağmen faiz ağustosta 100 baz daha indirildi ve yüzde 13 oldu.
Üstelik dolar da bu seviyede artık kendinden daha da ’emin’ görünüyor.
Erdoğan’ın ekonomideki sorunlarla klasik yöntemlerle mücadele yerine sürdürmeyi seçtiği ‘inat’ KKM gecesi ve sonrası müdahaleleriyle 86 milyar doları (1 trilyon 570 milyar 90 milyon TL) bulmuş görünüyor. Buna 60,6 milyar TL’lik KKM yükü de eklenmiş durumda.