‘İstikrar’ vurgusu yapılarak geçilen başkanlık sisteminde bugüne kadar yedi bakan istifa etti. Merkez Bankası’nda üç başkan görevden alınırken TÜİK’te beş kere koltuk değişti.
Türkiye 2017’de düzenlenen referandumunda kabul edilen başkanlık sistemine 24 Haziran 2018’deki genel seçimle birlikte resmen geçilmişti.
Sistem için ‘istikrar’ vurgusu yapılmıştı ancak gelişmeler aksini gösteriyor. AKP yetkilileri “Koalisyon dönemleri bitti” dese de MHP’yle işbirliği yapmak zorunda kaldı.
Diğer yandan önemli bakanlık ve kurumlarda da görevden almaların ve istifaların ‘olağan’ haline geldiği görülüyor.
2018’de belirlenen ilk kabineden bu yana yedi bakan ayrıldı.
İlk görevden alma: Ulaştırma bakanı Turhan
28 Mart 2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı kararıyla dönemin Ulaştırma ve Altyapı bakanı Mehmet Cahit Turhan görevden alınmış yerine Adil Karaismailoğlu atanmıştı.
Turhan’ın Covid-19 salgınının Türkiye’yi kasıp kavurduğu sırada Kanal İstanbul projesinin ilk ihalesini yaptırmasına büyük tepki gelmişti. Diğer yandan Turhan’ın akrabalarını çift maaşlı üst görevlere getirdiği de öne sürülmüştü.
Ekonomi bakanları…
Instagram hesabından 8 Kasım 2020’de paylaştığı açıklamayla istifa eden Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın damadı eski Hazine ve Maliye bakanı Berat Albayrak’ın bu talebi, 27 saat sonra 9 Kasım 2020’de kabul edildi. 10 Kasım 2020 tarihindeyse yerine Lütfi Elvan atandı. Albayrak’ın istifasıyla birlikte literatüre ‘istifa’ yerine ‘af talebi’ girdi.
Ancak bu da son olmadı. Erdoğan’ın faiz politikasıyla ‘yeteri’ kadar uyumlu davranmayan Elvan, 2 Aralık 2021’de istifa etti. Yerine yardımcısı Nureddin Nebati getirildi.
Soylu’nun istifası kabul edilmedi
Pandemi sebebiyle alınan önlemleri yasağa saatler kala duyurması sonrası eleştirilen İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, 12 Nisan 2020 tarihinde, Twitter paylaşımıyla istifa ettiğini duyurdu. Fakat Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın istifayı reddetmesi üzerine Soylu görevine devam etti.
‘Yolsuzluk’ iddiaları Pekcan’ı götürdü
Ticaret Bakanlığı’na eşinin şirketi üzerinden değerinden yüksek fiyata dezenfektan aldığı ortaya çıkan eski ticaret bakanı Ruhsar Pekcan, 21 Nisan 2021 tarihinde görevden alındı, yerine dönemin AKP grup başkanvekili Mehmet Muş atandı.
Aynı tarihte Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ikiye ayrılarak Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı kuruldu.
O dönem çalışma, sosyal hizmetler ve aile bakanı Zehra Zümrüt Selçuk görevden alındı. Aile ve sosyal hizmetler bakanlığı görevine Derya Yanık, çalışma ve sosyal güvenlik bakanlığı görevine de Vedat Bilgin getirildi.
Selçuk’un ‘istifası cebindeydi’
Eski Milli Eğitim bakanı Ziya Selçuk’un istifası, Resmi Gazete’de 6 Ağustos 2021 tarihli kararla öğrenildi. Kararda Selçuk’un ‘görevden affını istediği‘ söylenerek yerine Mahmut Özer atandı.
Yeni ‘aflar’
Son istifa ve atamaysa 29 Ocak 2022 tarihli Resmi Gazete’de öğrenildi. Adalet bakanı Abdülhamit Gül görevinden istifa etti. Erdoğan tarafından imzalanan karara göre Gül’ün yerine Bekir Bozdağ atandı.
TÜİK’in ‘performansı’ yeterli bulunmadı
Bağımsız sosyal bilimciler ve ekonomistler tarafından enflasyonu düşük hesapladığı için eleştirilen Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK), iktidar tarafından ‘yeterince düşük’ enflasyon verisi göstermediği için tepkiyle karşılandığı iddia ediliyordu.
Başkanlık sistemine geçiş sonrası enflasyon verilerine ilişkin ilk tartışma Eylül 2018’de enflasyon verilerinin beklentilerin oldukça üzerinde açıklanması sonrası dönemin TÜİK başkan yardımcısı Enver Taştı’nın görevinden alınmasıyla başladı.
2019’un nisan ayında Mehmet Aktaş görevden alınırken, yerine getirilen Yinal Yağan da 2020 mayıs ayına kadar dayanabildi.
Yağan’ın yerine getirilen Muhammed Cahit Şirin’se 2021’in şubat ayında görevden alındı.
Yeni kararla başkanı Sait Erdal Dinçer görevden alınırken yerine Erhan Çetinkaya atandı. Böylelikle Dinçer bir seneyi doldurmadan görevden alınmış oldu.
Bu süre zarfında kurumda üst ve alt düzeylerde de görevden almalar yaşandı.
2020 haziran ayında TÜİK’in Antalya, Bursa, Denizli, Edirne, İstanbul, Kastamonu, Konya, Manisa, Siirt ve Trabzon olmak üzere 10 bölge müdürü görevden alındı.
En son 2021 ağustosunda üç başkan yardımcılığına atamalar yapıldı.
Merkez Bankası’ndaki değişiklikler
Erdoğan başkanlık sistemine geçildiğinden bu yana çoğunlukla faiz politikalarında yaşanan görüş ayrılığını neden göstererek üç Merkez Bankası başkanını aniden görevden almıştı.
İlk görevden ayrılan 2019 yılında Murat Çetinkaya oldu. Çetinkaya’nın yerine 6 Temmuz 2019’da göreve başlayan Murat Uysal 2020’nin kasım ayında görevden alındı. Uysal’ın yerine büyük umutlarla getirilen Naci Ağbal da göreve erken veda edenlerden oldu. 20 Mart 2021’ye kadar dayanabilen Ağbal’ın koltuğuna Şahap Kavcıoğlu oturdu.
Bu son değişiklikle birlikte Ağbal’ın ekibi de görevden alındı.
MB de son olarak kasım ayında Erdoğan-Kavcıoğlu görüşmesi sonrası iki başkan yardımcısı ile bir Para Piyasası Kurulu üyesi görevden alındı. Karar sonrası dolar/TL yeni bir zirve yapmıştı.