‘Corona’ salgınının ekonomiye etkilerini atlatmak için Osmanlı dönemindeki iç borçlanma modeli ‘esham’ın kullanılması değerlendiriliyor.
Hürriyet’ten Gizem Karakış’ın haberine göre söz konusu modelle ilgili çalışmalar salı günü düzenlenen AKP MYK toplantısında Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a sunuldu.
Bunun devletin faizsiz borçlanabileceği bir İslami finans modeli olduğu anlatıldı.
Erdoğan’ın çalışmalara devam edilmesi yönünde talimat verdiği bildirildi.
Vergi geliri satılıyor
Temelde bir iç borçlanma aracı olan ‘esham’, gelir ortaklığı sisteminin ilk örneklerinden biri.
Bu modelde bir vergi kaynağının yıllık geliri büyük sayıda paya bölünerek, ömür boyunca her yıl sabit getiri sağlamak üzere alıcılara satılıyor.
Esham (pay) sağladığı yıllık gelirin yaklaşık altı-yedi katına alıcı buluyor.
Bu sistemde amaç, benzer bir uygulama olan müzayede sisteminden farklı olarak, küçük ve orta ölçekteki sermayedarları da iç borçlanma döngüsüne dahil etmek.
‘İslam iktisadı’
Söz konusu çalışma Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın ‘İslam iktisadı’ çıkışından sonra geldi.
Haziran ayında Uluslararası İslam Ekonomisi ve Finansı Konferansı’nda konuşan Erdoğan, “İslam iktisadı krizden çıkışın anahtarıdır” derken, Albayrak da hedeflerinin Türkiye’yi faizsiz finansın merkezi haline getirmek olduğunu söylemişti.
Madde madde
Habere göre, Erdoğan’a sunulan çalışmada sisteme ilişkin şu maddeler anlatıldı:
- Elde edilen kar esham sistemine ödeniyor.
- Özellikle genç ve kadın yatırımcılar için mikro düzeyde de uygulanabilecek bir model.
- Eshamın farkı, geri ödeme tarihinin senedi satın alan yatırımcılar değil, borçlanan yani devlet tarafından saptanması.
- Eshamda devlet yıllık gelir paylarının ödemesi şartıyla ana parayı geri ödemek mecburiyetinde değili.
Merkez Bankası kullanabilir
- Bir yatırımcı bu model ile yatırım yapmak için devletten geri ödemesiz destek alabilir.
- Esham sisteminin aynı zamanda Merkez Bankası’nın açık piyasa işlemleri için de kullanılabilir.
- Bankanın piyasaya likitide enjekte etmek istediğinde halkın elinde bulunan esham senetlerini satın alabilir.
- Likite çekmek istediğinde ise yeni senet ihraç edilebilir.
Sunumda şu çalışmaların da anlatıldığı belirtildi: ‘Girişim sermayesi ve İslami finans reformu’, ‘yüksek işbirliği ve sanayi işbirliği reformu’, ‘vakıf reformu’.
Albayrak: Türkiye’yi faizsiz finansın merkezi haline getirmeyi hedefliyoruz
Erdoğan: İslam iktisadı krizden çıkışın anahtarıdır