Türkiye’de kişi başına yılda 228 lira bağış yapıldığı saptandı. Bağış daha çok dini vecibe olarak görülüyor.
Bireysel yardımlar kişi başı toplamı 228 lira
Türkiye Üçüncü Sektör Vakfı (TÜSEV), bağışçılık alanında en güncel verilerin yer aldığı ‘Türkiye’de Bireysel Bağışçılık ve Hayırseverlik’ araştırmasını yayınladı. Araştırma 68 ilde toplam 2 bin 495 kişinin katılımıyla gerçekleştirildi.
Araştırmaya katılanların yüzde 88’i ihtiyaç sahiplerine doğrudan yardım etmeyi tercih ettiğini söylerken, yüzde 12 ise ilgili kuruluşlara bağış yaptığını belirtti.
Türkiye’de sene içinde yapılan tüm bireysel yardım ve bağışların kişi başı toplamı 228 liraya denk gelirken, bu bağışların 16.7 lirası sivil toplum kuruluşlarının (STK) da arasında yer aldığı kurumlara yapılıyor.
Türkiye’de bir yıl içinde yapılan tüm bireysel yardım ve bağışların toplamı 13,7 milyar lira olarak tahmin ediliyor. Bu miktar, Türkiye’nin 2014 yılındaki gayri safi yurt içi hasılasının (GSYİH) % 0.8’ine denk geliyor.
Bu oran Avrupa ve Amerika özelinde yapılan araştırmalarda görülen bağış oranlarına benzerlik gösterse de, bu ülkelerin aksine Türkiye’de bağışların sivil toplum kuruluşları aracılığıyla yapılmaması dikkat çekici bir veri.
Kişi başı bağış miktarı olarak tespit edilen 228 liranın 209.6 lirası doğrudan yardım (dilencilere, fitre, zekat, akrabalara, diğer kişilere, komşulara) olarak yapılırken, 16.7 lirası kurumlara, iki lirası ise zorunlu bağış olarak yapılıyor.
En yüksek miktarda yardımı ise 53.2 lirayla dilenciler alıyor. Türkiye’de bir yıl içinde yapılan tüm bireysel yardım ve bağışların toplamı 13,7 milyar lira olarak tahmin ediliyor.
Hayırseverlik nedeni ‘dini vecibeler’
Araştırmanın sonuçlarına göre hayırseverlik kavramı vatandaşlar tarafından ‘yardım etmek’ olarak algılanırken, hayırseverlik denince akla ilk olarak ‘muhtaç ve yoksullara yardım’, ile ‘para, gıda ve giyim’ yardımı geliyor.
Katılımcıların yüzde 32.5’i hayırseverlik faaliyetlerinin yapılmasının nedeni olarak ‘dini vecibeleri yerine getirme’yi gösterirken, yüzde 20.4, ‘toplumsal gelenek ve görenekler’, yüzde 14.2 ise ‘topluma karşı hissedilen borç’ diye cevap verdi.
STK’lara yapılan bağışlar azalıyor
Son bir yıl içerisinde herhangi bir STK’ya aidat ödeme dışında bağış yaptığını belirtenlerin oranı yüzde 13 iken, bu oran 2004 yılında yüzde 18 düzeyinde idi.
Araştırmaya katılanların yüzde 52’si yardımlarının miktarı düşük olduğu için STK’lar aracılığıyla bağış yapmadığını belirtirken, bunu yardımların düzensiz olması, STK’ların tanınmaması ya da STK’lara güvenilmemesi takip ediyor.
Her 10 kişiden biri ‘Çoğu insan güvenilir diyor’
Rapordan öne çıkan bulgulardan bazıları şöyle:
*Son bir yıl içerisinde doğrudan akraba, komşu ya da diğer ihtiyaç sahiplerine maddi yardımda (nakit para, yiyecek, giyecek, yakacak, vb.) bulunduğunu belirtenlerin oranı yüzde 34. Bu oran 2004 yılında yüzde 44 düzeyindeydi.
*Türkiye’de kişiler arası güven oldukça düşük. Her 10 kişiden sadece biri çoğu insanın güvenilebilir olduğunu düşünüyor.
*Yoksullara yardım öncelikli olarak devletin (yüzde 44) ve hali vakti yerinde vatandaşların (yüzde 30) görevi olarak görülüyor. Yoksullara yardımı sivil toplum kuruluşlarının görevi olarak görenlerin oranı ise yüzde 4.
*Son bir yıl içerisinde dini vecibelerle ilgili yardımlarda bulunanların oranı 2004 yılına göre tüm seçenekler için yüzde 7 ile 12 arasında düşüş gösterdi. Bu yardımları yapmaya maddi durumunun müsait olmadığını söyleyenlerin oranı ise yüzde 10 ile yüzde 30 arasında değişiyor.