C vitamini eksikliğine bağlı gelişen ve ‘denizci hastalığı’ olarak bilinen skorbüt, beslenme bozukluğu çekenlerde yeniden görülebiliyor.
Uzun deniz yolculuklarında taze meyve ve sebze tüketemeyen denizcilerin korkusu skorbüt hastalığı nadir görülse de hala ciddi bir tehdit.
Söz konusu gıdalar tüketilemediğinde vücudun hayati fonksiyonları için gerekli C vitamini seviyesi azalıyor.
C vitamini yetersiz bir diyet üç ay sürmesi durumunda vücut depoları kritik seviyenin altına iniyor. 350 miligramın altına düşünce skorbütle sonuçlanıyor.
Hastalığın ilk belirtileri halsizlik, kırgınlık, iştahsızlık ve kilo alamama. İlerleyen dönemlerdeyse nefes darlığı, kemik ve kas ağrıları görülebiliyor. Diş eti kanamaları, deri döküntüleri, duygusal değişiklikler ve yara iyileşmesinde gecikmeler de diğer önemli bulgular.
‘Laboratuvar testleri her zaman kesin sonuç vermiyor‘
Biruni Üniversite Hastanesi İç Hastalıkları Bölümü’nden Uzm. Dr. Ali Vardar, skorbüte ilişkin şu uyarı ve tavsiyelerde bulunuyor:
“Skorbüt tanısında laboratuvar testlerinin her zaman kesin sonuç vermiyor.
C vitamini vücutta sentezlenemediği için mutlaka besinlerle dışarıdan alınmalıdır. Bu vitamin bağ dokusunu oluşturan kolajen üretiminde, serbest radikallerin zararlı etkilerinin önlenmesinde ve demir emiliminde önemli rol oynar.
C vitamini eksikliğine en sık maruz kalan gruplar arasında sadece inek sütüyle beslenen bebekler, alkol tüketimi fazla olanlar, fast food ağırlıklı beslenenler, sigara içenler, gebeler ve emziren anneler ile sindirim sistemi hastalığı olanlar bulunuyor.
‘Erkekler günlük 90, kadınları 75 miligram C vitamini almalı’
Erkeklerin günlük 90 miligram, kadınlarınsa 75 miligram C vitamini alması gerekiyor. Bu ihtiyaç, limon, greyfurt, çilek, brokoli, lahana, ıspanak ve domates gibi taze sebze ve meyvelerle kolayca karşılanabilir.
Belirtilerle uyumlu vakalarda C vitamini takviyesiyle hızlı klinik iyileşme görülmesi tanıyı destekler. Tedavide ağızdan ya da damar yoluyla C vitamini verilmesi gerekir. Tedaviye başlandıktan sonra genellikle 24 saat içinde kanamalar durur, birkaç gün içinde kas ve kemik ağrıları hafifler, iki hafta içindeyse deri bulguları düzelir. Erken müdahale hayati öneme sahiptir.”