Ekonomist İbrahim Kahveci, emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesinin ‘refahı yok eden bir sistem olduğunu, emeklilerin sürüneceğini’ söyledi. Kahveci, bu bütçenin kamudan kullanılmasının kamu yatırımlarını bitireceğini de öngördü.
Prof. Dr. Korkut Boratav’sa halihazırda kamu maliyesindeki ağır borç yüküne EYT düzenlemesiyle bir yük daha bindirildiğini söylüyor.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın dün duyurduğu EYT düzenlemesine göre yaş sınırı uygulanmayacak ve 2 milyon 250 bin kişi emekli olacak.
Reuters’ın başvurduğu iki ekonomist, emeklilikte yaşa takılanlarla (EYT) ilgili düzenleme kapsamında tek seferlik tazminatların 300 milyar lira, kamuya yıllık maaş ödemelerininse yaklaşık 150 milyar lira olacağını hesaplamıştı.
Euronews Türkçe’den Dilek Gül’e konuşan Kahveci’ye göre bu sistem artık ‘yoksul emekli’ yaratacak: “Bu ödemeler para basılarak, yapılması gereken yatırımlar yapılmayarak ödenir. Ama hiçbir emekli artık refah beklemesin. Bu sistem refahı yok eden bir sistem. Emekliler sürünecek. Seçim sonrasında bu sistem sürdürülemez. Yoksul emeklilik ile bu sürdürülebilir. Bütçeden bu paranın ödenmesi demek kamu yatırımını bitirmek demek, yani yol, su, köprü olmaz artık… Bunlar biter. Bu düzenleme ekonomik büyümeden ziyade kalkınmayı çökertecek. Kalkınmayı bitirir, kalkınmaya kaynak kalmaz.”
‘Sosyal güvenlik sistemimiz bitmiş durumda‘
EYT düzenlemesiyle ilgili muhalefeti de eleştiren Kahveci, “Burada muhalefetin de büyük suçu var. Yapıcı muhalefet ile yıkıcı muhalefetin bir örneğini görmüş olduk” dedi ve ekledi: “13 milyon 870 bin emekli dosyası var, 65 milyar civarında aylık emekli ödemesi var. Bu da aylık 4 bin 700 lira emekli maaşı eder. Unutmamak gerekiyor emekli dosyası ve emekli sayısı ayrı. Şimdi 4 bin 700 lira çarpı 2 milyon 250 bin dediğinizde bu da ayda 10,5 milyar yapar. Yılda enflasyon ile yaklaşık 150 milyar bütçeye yük demek. EYT öncesi sosyal güvenlik sistemimizin ilk on ayda 660 milyar civarında geliri var, bunun da neredeyse yarısını hazineden alıyor. Yani buna bakınca sosyal güvenlik sistemimiz bitmiş durumda.”
Boratav: IMF reçetesi uygulanacak
Türkiye’nin önde gelen ekonomistlerinden Prof. Dr. Korkut Boratav, halihazırda kamu maliyesindeki ağır borç yüküne EYT düzenlemesiyle bir yük daha bindirildiği görüşünde.
Boratav, salgın döneminde bile kamu maaliyesine dikkat edildiğini ancak seçim öncesine denk gelen bir dönemde kamu açığında ‘ölçülerin kaçırıldığını’ söyledi.
Boratav’a göre, önümüzdeki dönemde iktidar değişsin ya da değişmesin, yeni hükümet ya doğrudan IMF ile anlaşacak, ya da IMF olmadan reçetelerini uygulayarak Türkiye ekonomisinin gündemine bir daralma getirmek zorunda kalacak: “Finans sisteminin taşıdığı kırılganlıklara sonraki yıllarda artık kamu maliyesinin ağır borç ve açıktaki tırmanışı ağır bir miras olarak devrediliyor. Yani bu miras, 2023’ten sonra kim iktidar olursa onun canını yakacaktır. Doğrudan IMF ile anlaşılarak veya IMF olmadan reçetelerini uygulayarak Türkiye ekonomisinin gündemine bir daralma geliyor. Büyük ihtimalle kemer sıkma programı hem kamu maaliyesinde hem de faizleri tırmandırarak ekonomiyi daraltmaya sürükleyecek… Yani emek kesimi ve de ekonominin daralmasından ötürü istihdamda yaşanacak olan işsizlik artışlarına maruz kalacağız. İpin ucu kaçırıldı, EYT de buna ilave edildi.”
EYT sarmalı
Erdoğan’ın duyurduğu düzenlemeden etkilenecek olan geniş kitlenin emekliliği 8 Eylül 1999’daki düzenlemeyle ‘ertelenmişti.’
Düzenleme getirildiğinde iktidarda olmayan AKP’nin yönetiminde de geri adım atılmamış, aksine 31 Mayıs 2006’da çıkarılan kanunla nihai emeklilik yaşı 65’e kadar yükseltilmişti. Muhalefetin mağduriyetlerin giderilmesine ilişkin teklifleriyse bugüne kadar reddedilmişti. Seçim öncesi oy kaybı anketlere yansıyan AKP konuyu gündemine taşıdı. EYT’lilerse çözüm isterken sadece seçim dönemlerinde hatırlanmaktan şikayetçiydi.