Dünya Kupası’nın başlamasına sayılı günler kala, futbol heyecanı tüm dünyada gündemde olsa da, milyonlarca Brezilyalı için ‘kupanın öteki öteki yüzü’ hayli karanlık görünüyor.
Geçen yıl Haziran ayından itibaren sosyal harcamalar yerine 11.5 milyar doları aşan Dünya Kupası harcamalarına karşı yapılan protestoların ardından, bir süredir Brezilya halkı ‘Noa vai ter copa’ yani ‘Kupaya gelmeyin’ sloganıyla Dünya Kupası’na karşı kampanya yürütüyor.
Kupa öncesi aylar boyunca farklı eylemler düzenlenirken, güvenlik güçlerinin göstericilere şiddetli müdahaleleri de eksik olmadı. Geçen yıldan bu yana 27 kişinin gösterilerde öldüğü, 300’ün üzerinde insanın ise yaralandığı belirtiliyor. Sosyal medyada son dönemlerde paylaşılan bir video, polisin göstericilere uyguladığı orantısız şiddet örneklerini sergiliyor.
Polis şiddeti zaman zaman Brezilyalı karikatürist Carlos Latuff’tan çizgilerine de yansıyor.
Favelalarda şiddet tırmanıyor
Yerli halkın kupaya karşı çıkmasındaki tek sebep yüksek harcamalar değil; maçların yapılacağı bölgelerde, şehir merkezlerinde bulunan ‘favela’ yani gecekondu mahallelerinin boşaltılması kararı da gerilimi artıran etkenlerden biri.
Dünya Kupası’na ek olarak, Rio şehrinin 2016’da da Olimpiyat Oyunları’na ev sahipliği edecek olması, favelalar üzerindeki baskıyı artırıyor.
Bu mahallelerde etkili olan uyuşturucu çeteleri boşaltma kararına gerekçelerden biri olarak gösterilse de, favelalarda polis şiddetinden ölenlerin sayısı gitgide artıyor. Geçen yıl Amarildo de Souza’nın bir favelada Asayiş Güçleri (UPP) tarafından öldürülmesini, nisan ve mayıs ayında başka ölümler izledi. En son, 27 Mayıs günü, 20 yaşındaki Caio de Moraes de Rio’da polis kurşunuyla hayatını kaybetti.
Son bir yılda çatışmalarda ölenler yüzde 69 arttı
Brezilya Kamu Güvenliği Enstitüsü’ne göre Rio de Janerio’da polisle çatışma sonucu gerçekleşen ölümlerin sayısı 2014’te bir önceki yıla göre yüzde 69 oranında arttı.
Uluslararası Af Örgütü’nün araştırmasına göre, Brezilyalıların yüzde 80’i kendi polis güçleri tarafından işkenceye uğramaktan korkuyor. Af Örgütü, Dünya Kupası karşıtı gösteriler ve favelalardaki müdahaleler sırasında insan hakları ihmallerinin yoğunlaştığı görüşünde.
Metro grevi 3’üncü gününde
Dünya Kupası’nın başlamasına sayılı gün kala, Sao Paulo’da metro işçilerinin yüzde 10 zam isteğiyle grev kararı alması ise ülkedeki bir diğer gerilim sebebi.
Bugün 3’üncü gününe ulaşan grev, kentte ulaşımı zorluyor. Polisin giriştiği sert müdanalelerden biri de Ana Rosa istasyonundaki göstericilere karşı gerçekleşti.